Ένα αρκετά πιεστικό περιβάλλον δημιουργούν για την Ελλάδα οι δηλώσεις της Άνγκελα Μέρκελ περί φύλαξης των ελληνικών συνόρων σε συνεργασία με την Τουρκία ως προς το προσφυγικό, αλλά και η επισήμανση του Λευκού Οίκου ότι θα υπάρξει στήριξη από τις ΗΠΑ για το ζήτημα του χρέους και το προσφυγικό, ωστόσο στο τέλος της σχετικής ανακοίνωσης αναφέρεται και η σημασία της συνεργασίας με την Τουρκία «συμπεριλαμβανομένων και των προσπαθειών για την επιτυχή επίλυση των συνομιλιών διευθέτησης του Κυπριακού».

Η επίλυση του Κυπριακού ούτως ή άλλως ξαναμπαίνει σε πρώτο πλάνο και μάλιστα με τις πιέσεις από τις ΗΠΑ προς την Κύπρο να εντείνονται, ειδικά μετά την οικονομική της κατάρρευση το 2013, αλλά και προς την Ελλάδα με τα γνωστά της προβλήματα, όπως και προς την Τουρκία, που βρίσκεται σε προεμφυλιακή κατάσταση με τους Κούρδους και με βαθιά ρήγματα στην πολιτική της σταθερότητα. 

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο αποκτά κομβική σημασία το ζήτημα του νερού, το οποίο η Τουρκία προσπαθεί να μεταχειριστεί ως γεωστρατηγικό όπλο στην Κύπρο, μάλιστα επιδιώκοντας να υπάρχουν παράλληλα και προεκλογικά οφέλη για τον Ερντογάν. 

Στις 25.9 ανακοινώθηκε ότι το νερό από τη Μερσίνα της Νότιας Τουρκίας έφτασε με υποθαλάσσιο αγωγό 250 χιλιομέτρων, σε βάθος 280 μ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, στις ακτές της κατεχόμενης Κερύνειας. Στόχος είναι στη συνέχεια να οδηγηθεί στο φράγμα που κατασκευάστηκε στα Πάναγρα και από εκεί να διανεμηθεί σε περιοχές έως την Πράσινη Γραμμή. 

Οι Τούρκοι το αποκαλούν «Σχέδιο του Αιώνα», τονίζοντας πως «πρώτη φορά στον κόσμο εφαρμόζεται τέτοια μέθοδος». Μάλιστα, το έργο θα εγκαινιαστεί επίσημα στις 29 Οκτωβρίου, επέτειο της ανακήρυξης της Τουρκικής Δημοκρατίας, από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μόλις τρεις μέρες πριν από τις κρίσιμες εκλογές στην Τουρκία την 1η Νοεμβρίου.

 

Στην τουρκοκυπριακή πλευρά κάνουν λόγο για «θαύμα» και «πολύτιμο δώρο από τη μητέρα πατρίδα», ενώ ο «υπουργός» Περιβάλλοντος της κατοχικής κυβέρνησης Κουτλού Εβρέν δήλωσε στην τουρκική «Milliyet» πως «το ονομάζουμε το ‘‘νερό της ειρήνης’’, αφού μπορεί να δοθεί νερό και στους Ελληνοκύπριους». Παρόμοια δήλωση έκανε τον Αύγουστο και ο Τούρκος υπουργός Δασών και Υδάτων Βεϊσέλ Έρογλου: «Σε περίπτωση λύσης, το νερό θα δίνεται και στους Ελληνοκύπριους».

Όπως αναφέρει η «Milliyet», το νερό από την Τουρκία θα καλύψει τις ανάγκες των Κατεχομένων για 50 χρόνια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μόνο οι αγωγοί εντός της θάλασσας κόστισαν 1,2 δισ. ευρώ, ενώ το έργο βρίσκεται στην ατζέντα της Τουρκίας από το 1998.

 

Τα τελευταία χρόνια τα έργα προχώρησαν με γοργούς ρυθμούς. Στην τουρκοκυπριακή πλευρά υπήρχαν για δεκάδες χιλιόμετρα έργα εγκατάστασης αγωγών με διάμετρο δύο μέτρων ή και μεγαλύτερη. Ωστόσο, το πρόβλημα λειψυδρίας είναι δεδομένο σε όλο το νησί. Κατά την ξηρασία του 2008, για παράδειγμα, η Κύπρος αναγκάστηκε να εισαγάγει με μεγάλα τάνκερ εκατομμύρια τόνους νερό από την Ελλάδα.

Κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό, και ενδεχομένως μπορεί να συνδυαστεί με τη δήλωση Εβρέν περί «νερού της ειρήνης», είναι ότι η Κύπρος δίνει ηλεκτρικό ρεύμα στα Κατεχόμενα! Τον Αύγουστο του 2012, μάλιστα, είχε δημιουργηθεί μείζον ζήτημα στον κυπριακό Τύπο, όταν γνωστοποιήθηκε ότι από το 1974 οι οφειλόμενοι λογαριασμοί από την παροχή ρεύματος στα Κατεχόμενα ανέρχονταν σε 283 εκατ. ευρώ!

 

Θέση, μάλιστα, είχε πάρει με δήλωση στο επίσημο σάιτ του κυπριακού Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών στις 26.8.2012 ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφανος Στεφάνου, ο οποίος μεταξύ άλλων είχε πει: 

«Μετά την εισβολή η Κυπριακή Δημοκρατία και η ΑΗΚ (σ.σ.: η κυπριακή ΔΕΗ), για ευνόητους πολιτικούς λόγους, μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1990 παραχωρούσαν ρεύμα στα Κατεχόμενα. Αυτή την περίοδο οι Τουρκοκύπριοι ανέπτυξαν τις δικές τους υποδομές στα Κατεχόμενα, γι’ αυτό η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος έχει περιοριστεί πάρα πολύ και είναι προς συγκεκριμένες περιοχές. Σε ό,τι αφορά το θέμα της κοινότητας της Πύλας, από το 1964, μετά τις διακοινοτικές ταραχές, η τότε κυπριακή κυβέρνηση είχε αποφασίσει για πολιτικούς λόγους να παρέχει ηλεκτρικό ρεύμα δωρεάν στους Τουρκοκύπριους και αυτό το καθεστώς συνεχίστηκε και μετά το 1974 και την εισβολή».

 

Κληθείς, μάλιστα, να πει γιατί ηλεκτροδοτούνται ακόμα και φυλάκια του Αττίλα, ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος διευκρίνισε ότι «δεν είμαστε εμείς που τα ηλεκτροδοτούμε. Από τη στιγμή που οι Τουρκοκύπριοι σε κάποιες περιοχές των Κατεχομένων παίρνουν ρεύμα (σ.σ.: από την Κύπρο), αυτοί το επωφελούνται».

 

Οι διαφωνίες, πάντως, μεταξύ Τουρκίας και τουρκοκυπριακής πλευράς έχουν ήδη αρχίσει πάνω στο ποιος θα διαχειρίζεται το νερό. Η Τουρκία επιμένει στη σύσταση ιδιωτικής τουρκικής εταιρείας που θα το διανέμει στα Κατεχόμενα. Οι αξιωματούχοι των Τουρκοκυπρίων θέλουν να αναλάβει η δική τους πλευρά τη διαχείριση μέσω ενός Οργανισμού Ύδατος που θα συστήσουν.

Υπάρχουν, τέλος, και σοβαρές οικολογικές ενστάσεις. Ο πρόεδρος της Ένωσης Τουρκοκύπριων Βιολόγων Ντιλγκέ Οζερντέμ χαρακτήρισε το έργο παρέμβαση «χωρίς επιστροφή» και πλήγμα στο περιβάλλον: «Τον πραγματικό λογαριασμό θα τον πληρώσουν στο τέλος της ημέρας τα παιδιά μας. Αυτό το έργο είναι ένα μεγάλο πλήγμα στη φύση της Κύπρου, το περιβάλλον, την οικολογία».

 

Κι ενώ στα πλάνα της Τουρκίας είναι να σχεδιάσει και τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας στα Κατεχόμενα, σίγουρο είναι πως ο γιγάντιος αγωγός νερού αποτελεί έναν ισχυρό ομφάλιο λώρο που συνδέει άρρηκτα τον έλεγχο και τα συμφέροντα της Τουρκίας με την Κύπρο. Η Τουρκία ουσιαστικά χρησιμοποιεί το νερό όπως άλλα κράτη χρησιμοποιούν το πετρέλαιο. Ως στρατηγικό όπλο. Στην περίπτωση των Τουρκοκυπρίων επιδίδεται σε μια επιθετική «υδροπολιτική» που θα εδραιώσει τον τουρκικό παράγοντα και στα δύο πιθανά σενάρια. 

 

Στο σενάριο μη λύσης του Κυπριακού τα Κατεχόμενα, με τη βοήθεια της Τουρκίας, θα απεξαρτηθούν και από την παροχή ηλεκτρισμού από το κυπριακό κράτος και παράλληλα η Άγκυρα θα τα φέρει υπό την πλήρη δική της εξάρτηση. 

Αλλά και στο σενάριο επίλυσης η Τουρκία φιλοδοξεί να γίνει ο κύριος προμηθευτής σε νερό ολόκληρου του νησιού, δηλαδή και της ελληνοκυπριακής πλευράς. Για να βγει κερδισμένη έτσι κι αλλιώς…