Ο πρωθυπουργός φέρεται αποφασισμένος να διεκδικήσει τον περιορισμό των απαιτήσεων του ΔΝΤ στο πλαίσιο των επαφών με Γιούνκερ και Μέρκελ, που από χθες πραγματοποιεί στο περιθώριο των εργασιών της συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες για το προσφυγικό. Δύο μέρες μετά την παρέμβαση Τόμσεν, με συνέντευξή του στην «Αυγή» της Κυριακής ο Αλέξης Τσίπρας κάλεσε την πλευρά του ΔΝΤ και του επικεφαλής του ευρωπαϊκού γραφείου του, αρμόδιου για το ελληνικό πρόγραμμα, Πολ Τόμσεν να σταματήσει να βάζει εμπόδια στην αξιολόγηση: «Αυτό που ζητάμε είναι να σταματήσουν κάποιοι μονομερώς να κωλυσιεργούν εμποδίζοντας την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης» σημείωσε.

 

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η Αθήνα κάνει την κίνησή της – να ζητήσει δηλαδή να μπει ένα χαλινάρι στις απαιτήσεις του Τόμσεν – από απελπισία ή έχοντας εκ των προτέρων εξασφαλίσει (και με ποια ανταλλάγματα) τη στήριξη της Μέρκελ και των θεσμών με δεδομένο ότι τις τελευταίες μέρες παρατηρούνται θετικές δηλώσεις άνευ πολλών αστερίσκων (Μοσκοβισί, Τουσκ) για γρήγορο κλείσιμο της αξιολόγησης με ορίζοντα το Πάσχα των καθολικών.

 

Η παρέμβαση του Τόμσεν (με άρθρο του στο μπλογκ του Ταμείου, το οποίο ανέβηκε και στα ελληνικά) από το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, αμέσως μετά το Eurogroup, προκάλεσε την αντίδραση της Αθήνας. Ανεπισήμως οι πρωθυπουργικοί κύκλοι σχολίασαν πως ο Τόμσεν ζητάει επί της ουσίας «άλλο πρόγραμμα», ενώ ο πρωθυπουργός επισήμως τον φωτογράφισε ως βασικό παράγοντα υπονόμευσης της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης.

 

Ειδικότερα οι κυβερνητικοί κύκλοι σχολίασαν πως «οι θέσεις που διατυπώνονται στο εν λόγω άρθρο απέχουν ριζικά από τα όσα έχουν συμφωνηθεί ανάμεσα στην Ελλάδα και τους θεσμούς» και πως «η ελληνική πλευρά συνεχίζει την κατά γράμμα υλοποίηση όσων έχουν συμφωνηθεί ανάμεσα στα δύο μέρη και μόνο αυτών». 

 

Δόθηκε επίσης, εκ μέρους των ίδιων κύκλων, η ερμηνεία πως το άρθρο του Τόμσεν κατ’ ουσίαν έχει ως αποδέκτες τους ευρωπαϊκούς θεσμούς (Κομισιόν, ΕΚΤ, ESM), οι οποίοι διαφωνούν με το σκεπτικό του. Παρέπεμψαν δε ως απόδειξη των λεγομένων τους στην τοποθέτηση της εκπροσώπου της Κομισιόν Ανίκα Μπράιτχαρντ, η οποία σημείωσε ότι «οι ευρωπαϊκοί θεσμοί εργάζονται ακόμη πάνω σε ένα πακέτο μέτρων για να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι που έχουν συμφωνηθεί στο μνημόνιο. Η Ελλάδα πρέπει να υιοθετήσει ένα πολύ σημαντικό πακέτο μέτρων για να ικανοποιήσει αυτούς τους στόχους. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θεωρούν ότι αυτό που πρέπει να κάνει η Ελλάδα είναι αυτό που συμφωνήθηκε στο μνημόνιο τον Αύγουστο».

 

Να σημειωθεί ότι πριν από λίγες μέρες και η Κομισιόν ζήτησε πρόσθετα μέτρα για το 2016, ωστόσο είναι ένα ερώτημα πόσο απέχουν οι εκτιμήσεις της για το σύνολο της τριετίας απ’ αυτές του Τόμσεν, προκειμένου να πιαστεί ο συμφωνημένος από το μνημόνιο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018. Ο Τόμσεν στο άρθρο του υπολογίζει σε 4% με 5% του ΑΕΠ (δηλαδή περί τα 7 με 9 δισ.) τα μέτρα που πρέπει να πάρει η Ελλάδα την τριετία ώστε να πετύχει τον φιλόδοξο μεσοπρόθεσμο, όπως λέει, στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5%. «Δεν μπορούμε να δούμε πώς μπορεί να το πετύχει αυτό χωρίς σημαντικές εξοικονομήσεις στις συντάξεις».

 

Με βάση τα παραπάνω, η αντίδραση της Αθήνας δείχνει να οφείλεται κυρίως στο ύψος του πήχη για τα δημοσιονομικά, ο οποίος παραπέμπει σε ακόμη μεγαλύτερο μαχαίρι στις συντάξεις, κάτι που, παρά τις διακηρύξεις, δεν είναι βέβαιο ότι θα αποφευχθεί και ήδη προβληματίζει την κυβέρνηση, η οποία κατά πληροφορίες εξετάζει διάφορα σενάρια.

 

Άλλωστε η συμφωνία του Ιουλίου που επικαλείται ο πρωθυπουργός λέγοντας ότι με την πρόταση για αύξηση των εισφορών τηρείται πλήρως το γράμμα της, ως… «πνεύμα», έμμεσα δηλαδή, υποδεικνύει τη μείωση συντάξεων – αν δεν βρεθούν αξιόπιστα ισοδύναμα – κατ’ αρχάς με τη γενική συλλογιστική ότι το κράτος περιορίζει τις δαπάνες για χρηματοδότηση του ασφαλιστικού αλλά και μέσα από την επιταγή για εξοικονόμηση του διόλου ευκαταφρόνητου ποσού των 1,8 δισ. (1% του ΑΕΠ) εντός του 2016. Επιπλέον η συμφωνία επιτάσσει την εφαρμογή και των προηγούμενων μεταρρυθμίσεων του 2010 και του 2012 (Λοβέρδου, Βρούτση), που προέβλεπαν μείωση κύριων συντάξεων, επικουρικών και κατάργηση εφάπαξ («οι αρχές δεσμεύονται να εφαρμόσουν πλήρως τις υφιστάμενες μεταρρυθμίσεις κι επίσης θα προβούν σε περαιτέρω μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας με στόχο την επίτευξη εξοικονόμησης της τάξης του 0,25% του ΑΕΠ το 2015 και του 1% του ΑΕΠ έως το 2016»).

 

Όπως σημειώνεται στη συμφωνία: «Οι θεσμοί είναι έτοιμοι να λάβουν υπόψη τα άλλα διαρθρωτικά μέτρα παραμετρικού χαρακτήρα ισοδύναμου αποτελέσματος στο πλαίσιο του συστήματος συνταξιοδότησης σε αντικατάσταση ορισμένων μέτρων από τα παραπάνω που αναφέρθηκαν προηγουμένως, έχοντας υπόψη τον αντίκτυπό τους για την ανάπτυξη και υπό την προϋπόθεση ότι τα μέτρα αυτά θα παρουσιαστούν στους θεσμούς κατά τη διάρκεια της φάσης σχεδιασμού, ότι θα είναι συγκεκριμένα και ποσοτικά μετρήσιμα σε επαρκή βαθμό και ότι, ελλείψει αυτών, η βασική επιλογή είναι εκείνη που προσδιορίζεται παραπάνω». 

 

Ένα ακόμη σημείο από το άρθρο του Τόμσεν που ενόχλησε την κυβέρνηση είναι η σύνδεση χρέους και ασφαλιστικού – πρόκειται ωστόσο για γνωστή θέση του ΔΝΤ ότι η βιωσιμότητα του χρέους συνδέεται με τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού: όσες μεταρρυθμίσεις και να γίνουν δεν θα καταστήσουν το χρέος βιώσιμο και από την άλλη μεριά όσες ελαφρύνσεις του χρέους και να γίνουν δεν θα μπορέσουν να καταστήσουν βιώσιμο το ασφαλιστικό χωρίς μεταρρυθμίσεις, οπότε χρειάζονται και τα δυο, επισημαίνει το στέλεχος του Ταμείου. 

 

Η κυβέρνηση εκλαμβάνει αυτό το σημείο ως εκβιασμό προς τους Ευρωπαίους ότι, αν δεν δεχτούν βαθύ μαχαίρι στο ασφαλιστικό, θα πρέπει να προχωρήσουν σε μεγάλη ελάφρυνση του χρέους. 

 

Ο Τόμσεν μιλάει για ένα πρόγραμμα βιώσιμο, όπου τα νούμερα θα βγαίνουν, και αμφισβητεί ως προς την απόδοσή τους μέτρα όπως η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής ή υποθέσεις ότι το πρόβλημα του χρέους μπορεί να ξεπεραστεί με αύξηση της παραγωγικότητας. Επιπλέον σημειώνει ότι οι περικοπές δαπανών που έχει υποστεί η κοινωνία είναι δραστικές, επομένως δεν υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για εξοικονόμηση από άλλες πηγές.