Οι αναφορές αφορούν κυρίως την αντιμετώπιση προσφύγων – και όχι μόνο – και έχουν να κάνουν με κακομεταχείριση, υπερβολική χρήση βίας, βασανιστήρια καθώς και περιστατικά βίαιων απωθήσεων και συλλογικών απελάσεων αιτούντων άσυλο. 

Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το σημείο της έκθεσης το οποίο αναφέρεται στα ασυνόδευτα παιδιά, τα οποία – όπως επισημαίνεται σ’ αυτήν – «κρατούνταν μαζί με ενήλικες και παρέμεναν υπό κράτηση για αρκετές εβδομάδες υπό άθλιες συνθήκες».

Στην έκθεση υπογραμμίζεται ακόμα ότι η δραματική αύξηση στις αφίξεις των αιτούντων άσυλο και των παράτυπων μεταναστών στα νησιά του Αιγαίου «οδήγησε ένα ήδη αναποτελεσματικό σύστημα πρώτης υποδοχής σε σημείο κατάρρευσης».

 

 

Σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, περισσότεροι από 851.319 πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο και μετανάστες διέσχισαν τη θάλασσα για να φτάσουν στα νησιά του Αιγαίου κατά τη διάρκεια του 2015. Την ίδια περίοδο, περισσότερα από 612 άτομα, συμπεριλαμβανομένων και πολλών παιδιών, έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνται καθώς οι βάρκες στις οποίες επέβαιναν, ανατράπηκαν εν πλω. Η Διεθνής Αμνηστία επισημαίνει πάντως ότι «οι συλλογικές απελάσεις από την Αστυνομία συνεχίστηκαν στα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα. Αρκετοί πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο ανέφεραν περιστατικά βίαιων απωθήσεων. Οι απωθήσεις συνεχίστηκαν και στη θάλασσα. Έντεκα περιστατικά απωθήσεων αναφέρθηκαν ως συμβάντα στα ελληνοτουρκικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα μεταξύ Νοεμβρίου 2014 και έως τα τέλη Αυγούστου 2015». Στην έκθεση αναφέρεται ακόμα ότι τον Οκτώβριο, ο εισαγγελέας του Εφετείου της Θεσσαλονίκης έδωσε εντολή στη Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων της Αστυνομίας να διεξαγάγει έρευνα σε σειρά από αναφορές – εκθέσεις ΜΚΟ, οι οποίες αφορούσαν συλλογικές απελάσεις προσφύγων και μεταναστών από την Αστυνομία στον Έβρο. 

 

 

Καταπέλτης είναι η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για το σύστημα υποδοχής προσφύγων αφού επισημαίνει ότι το ήδη αναποτελεσματικό σύστημα πρώτης υποδοχής αποδείχθηκε ανίκανο να ανταποκριθεί στη δραματική αύξηση των προσφύγων και των μεταναστών που κατέφθαναν στα νησιά του Αιγαίου. «Ο κακός προγραμματισμός, η αναποτελεσματική χρήση των χρηματοδοτήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η βαθιά οικονομική κρίση όξυναν την ανθρωπιστική κρίση στα νησιά».

Στην έκθεση επισημαίνεται ότι οι συνθήκες υποδοχής σε νησιά όπως η Λέσβος και η Κως ήταν απάνθρωπες, με κακές συνθήκες υγιεινής και ελλείψεις σε αστυνομικό και λιμενικό προσωπικό. Φρικτές χαρακτηρίζονται στην έκθεση και οι συνθήκες υποδοχής στο hot spot στη Μόρια της Λέσβου, ενώ επισημαίνεται ότι τα καταλύματα ήταν ανεπαρκή για τους πρόσφυγες και μετανάστες που κατέφθαναν στην Αθήνα, «όπου εκατοντάδες άτομα, συμπεριλαμβανομένων οικογενειών, έμεναν για αρκετές ημέρες και νύχτες σε πάρκα και πλατείες της πόλης».

 

 

Η Διεθνής Αμνηστία στην έκθεσή της εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι από τον Φεβρουάριο του 2015 οι υπουργοί Μεταναστευτικής Πολιτικής και Προστασίας του Πολίτη σταμάτησαν να εφαρμόζουν «την ευρέως κατακριτέα πολιτική τής επ’ αόριστον κράτησης και απελευθέρωσαν έναν μεγάλο αριθμό αιτούντων άσυλο και παράτυπων μεταναστών και μεταναστριών που ήταν υπό κράτηση για περισσότερο από έξι μήνες».

Παράλληλα, όμως, επικρίνει το γεγονός της κράτησης ασυνόδευτων παιδιών μαζί με ενήλικες για αρκετές εβδομάδες και υπό άθλιες συνθήκες ενώ κάνει λόγο για απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση στα κέντρα κράτησης μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων αστυνομικών τμημάτων.

 

 

Στην έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για το 2015 επισημαίνεται ότι οι καταγγελίες για βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης ατόμων, συμπεριλαμβανομένων προσφύγων και μεταναστών σε κέντρα κράτησης ή στο πλαίσιο επιχειρήσεων απώθησης, συνεχίστηκαν. 

Παράλληλα αναφέρεται σε καταγγελία δικηγόρων προς τη Διεθνή Αμνηστία για περιστατικό που έγινε τον Σεπτέμβριο του 2015 και αφορά την κακοποίηση εννέα ατόμων, μεταξύ των οποίων και ανηλίκων, από αστυνομικούς της ειδικής ομάδας ΔΕΛΤΑ μετά τη σύλληψή τους στα Εξάρχεια, καταγγελία που διερευνά και η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων της Αστυνομίας. 

Στην έκθεση γίνεται αναφορά και στην καταδίκη τον Απρίλιο του 2015 από το Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο δύο αστυνομικών για τον βασανισμό το 2007 του Χρήστου Χρονόπουλου, ο οποίος έπασχε από ψυχική αναπηρία. Το δικαστήριο επέβαλε ποινή κάθειρξης οκτώ ετών και στους δύο αστυνομικούς και ανέστειλε την ποινή τους μέχρι την εκδίκαση της έφεσης.

 

 

Να σημειωθεί ότι για μια ακόμα φορά σε έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας γίνεται αναφορά στα παιδιά Ρομά που εξακολουθούν, όπως επισημαίνεται, να αντιμετωπίζουν διαχωρισμό ή αποκλεισμό από την εκπαίδευση σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών του Ασπροπύργου, των Σοφάδων και της Καρδίτσας. Η Διεθνής Αμνηστία επισημαίνει πως, παρά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στην υπόθεση «Λαβιδά και άλλοι κατά Ελλάδας», τα παιδιά Ρομά παρέμειναν σε ένα διαχωρισμένο, ξεχωριστό σχολείο στις Σοφάδες, μια κωμόπολη στην Κεντρική Ελλάδα. Τον Απρίλιο, ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τις σύγχρονες μορφές ρατσισμού εξέφρασε την ανησυχία του ως προς τις συνθήκες στέγασης στον καταυλισμό των Ρομά στα Σπάτα, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης ηλεκτρισμού, και των επιπτώσεών τους στην εκπαίδευση και την υγεία των παιδιών Ρομά.