Ο αρθρογράφος των Financial Times, Gideon Rachman υποστηρίζει ότι το Brexit τελικά δεν θα συμβεί τονίζοντας ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν σημαίνει και τόσα πολλά, αναφέρει δημοσίευμα του Bloomberg.

 

Ο αρθρογράφος των Financial Times, Gideon Rachman υποστηρίζει ότι το Brexit τελικά δεν θα συμβεί τονίζοντας ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν σημαίνει και τόσα πολλά, αναφέρει δημοσίευμα του Bloomberg.

Κάθε ένας που παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην ΕΕ θα έπρεπε να είναι εξοικειωμένος με τα σοκ που προκαλούνται από τα δημοψηφίσματα. Το 1992 ήταν οι Δανοί που απέρριψαν με δημοψήφισμα τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Οι Ιρλανδοί απέρριψαν τη συνθήκη της Νίκαιας το 1992 και τη συνθήκη της Λισαβόνας το 2008.

Αυτό που έγινε και στις δύο περιπτώσεις είναι ότι η ΕΕ προχώρησε μπροστά και οι Δανοί και οι Ιρλανδοί κέρδισαν κάποιες παραχωρήσεις από τους Ευρωπαίους εταίρους τους. Και στις δύο περιπτώσεις έγιναν και δεύτερα δημοψηφίσματα και στα δεύτερα δημοψηφίσματα οι πολίτες αποδέχθηκαν τις συμφωνίες. Άρα γιατί από τη στιγμή που είναι γνωστή αυτή η ιστορία, μπορεί κάποιος να πιστέψει ότι η απόφαση των Βρετανών είναι οριστική;

Ο αρθρογράφος της εφημερίδας αναφέρει ότι «είναι αλήθεια ότι στην περίπτωση της Βρετανίας υπάρχουν κάποια νέα χαρακτηριστικά που μπορείς να πεις ότι πρόκειται για μία ειρωνική υποτίμηση. Το να αποτυγχάνεις να επικυρώσεις μία συνθήκη δεν είναι το ίδιο με την ψήφο για την αποχώρηση από την Ένωση. Η άρνηση της επικύρωσης μια συνθήκης στρέφεται προς τους σχεδιαστές της συνθήκης και τους λέει προσπαθήστε για κάτι καλύτερο, μία ψήφος αποχώρησης με μία μακρά περίοδο αναδιαπραγμάτευσης των όρων συμμετοχής μας λέει ότι «το είχαμε και τώρα τέλος».

Όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά φυσικά. Η Ευρώπη θα μπορούσε να είχε αποτρέψει το Brexit εξετάζοντας το θέμα της ελεύθερης μετακίνησης της εργασίας, της αποκαλούμενης τέταρτης ελευθερίας (που προστέθηκε στην ελευθερία του εμπορίου αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων). Αυτό θα ήταν σοφό από την πλευρά της Ευρώπης αλλά ακόμη και τώρα το ενδεχόμενο ενός νέου δημοψηφίσματος δεν έχει αποκλειστεί.

Αλλά ακόμη δεν είναι πιθανό. Κυρίως γιατί η ΕΕ θα αρνηθεί να υποχωρήσει απέναντι στη Βρετανία ιδιαίτερα τώρα μετά την πιο ισχυρή επίθεση στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Αυτό θα δημιουργήσει ένα τεράστιο αρνητικό προηγούμενο και πολλές χώρες θα ζητήσουν νέες συμφωνίες με την ΕΕ υποκινούμενοι από την άνοδο των ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων.  

Ζυγίζοντας τα κίνητρά τους οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι πιθανό να αναπροσαρμόσουν την τέταρτη ελευθερία που επηρεάζει την ΕΕ μετά το Brexit, αλλά όχι την Βρετανία. Ακόμη και αυτό θέτει ένα πρόβλημα. Οι αναθεωρήσεις των συνθηκών απαιτούν επικυρώσεις από τα εθνικά κοινοβούλια και δημοψηφίσματα. Αυτό εμπεριέχει ένα ρίσκο. Μικρότερες προσαρμογές στην τέταρτη ελευθερία ίσως δεν χρειαστούν αλλαγές των συνθηκών, αλλά ίσως αυτές οι αλλαγές δεν θα είναι αρκετές για να βελτιώσουν το αντιευρωπαϊκό αίσθημα.

Αυτή τη στιγμή η αντίδραση της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ είναι σημαντική. Εκφράζει την θέληση να δείξει μεγαλύτερη υπομονή για τους όρους που θα τεθούν στη Βρετανία για την έξοδο σε σχέση με σχεδόν όλους τους υπόλοιπους Ευρωπαίους ηγέτες, που μοιάζουν να θέλουν την έξοδο της Βρετανίας το συντομότερο δυνατό. Αλλά ταυτόχρονα είπε στη Βουλή ότι δεν θα υπάρξει και η δυνατότητα για τη Βρετανία να επιλέξει αυτά που θέλει από την ΕΕ και να απορρίψει όλα τα υπόλοιπα. Όπως είπε οι τέσσερεις ελευθερίες είναι αδιαίρετες και αυτό είναι το τίμημα πρόσβασης στην ελεύθερη αγορά.

Αυτή η πρόταση όμως δεν βγάζει και πολύ νόημα. Το ότι οι τέσσερις ελευθερίες είναι αδιαίρετες είναι ένας απλός ισχυρισμός, μία προτίμηση, όχι ένα προαπαιτούμενο που στηρίζεται στη δικαιοσύνη ή την λογική. Παρόλα αυτά έχει κατοχυρωθεί ως μία από τις ιερές αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και απλά η Μέρκελ το επιβεβαίωσε. Το να αλλάξει άποψη η Μέρκελ και να πείσει και τους υπόλοιπους εταίρους να το αποδεχθούν είναι μάλλον απίθανο.

Με δεδομένο ότι η ΕΕ θα αρνηθεί να κάνει βήματα πίσω σε αυτό, άλλα σενάρια ακύρωσης τους δημοψηφίσματος παραμένουν ενεργά. Από τη στιγμή που ο νόμος δεν το αποκλείει, για παράδειγμα το κοινοβούλιο μπορεί να προσπεράσει το δημοψήφισμα.

Θεωρητικά, εάν αυτό συμβεί, η καμπάνια της εξόδου και τα 17 εκατ. των υποστηρικτών της, μπορεί να πουν εντάξει, εάν νοιώθετε τόσο δυνατοί θα παραμείνουμε. Θεωρητικά επίσης η παράλυση που παρατηρείται στο κοινοβούλιο θα οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές με τα παραδοσιακά κόμματα να αποσυντίθενται και τους υποψηφίους να συντάσσονται με τη πλατφόρμα υπέρ της παραμονής ή υπέρ της εξόδου και το νέο «κόμμα της παραμονής» να υποσχεθεί ένα νέο δημοψήφισμα, με το όριο για την έξοδο να τοποθετείται στο 80%. Θεωρητικά το «κόμμα της παραμονής» μπορεί να κερδίσει τις εκλογές.

Θεωρητικά ο Μπόρις Τζόνσον μπορεί να ενταχθεί στις τάξεις των δακρυσμένων ψηφοφόρων που λένε ότι δεν εννοούσαν πραγματικά ότι θέλουν να αποχωρήσουν την ώρα που ο Φάρατζ θα εξηγεί ότι απλά αστειευόταν και θα πει στον κόσμο να μην τον λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη.

Θεωρητικά, η Βρετανία μπορεί να σκεφτεί να κάνει κάτι για να φανεί ακόμη πιο γελοία στα μάτια του κόσμου και να πάει στις Βρυξέλλες και να ζητήσει συγχώρεση.

Άρα ναι, μπορώ να φανταστώ τη Βρετανία να αντιστρέφει το αποτέλεσμα, αλλά όλο αυτό θα στηρίζεται σε μία υπερβολή, καταλήγει ο αρθρογράφος.

 

Επιμέλεια: Κυριάκος Αργυρόπουλος