Η υπομονή τόσο αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι κυριολεκτικά ξεκληρίστηκαν και ξεριζώθηκαν από τα σπίτια τους για να σώσουν τη ζωή τους και τη ζωή των οικογενειών τους και παραμένουν επί μήνες ουσιαστικά υπό κατάσταση ομηρείας, όσο και των ντόπιων αλλά και όσων υπηρετούν στα σώματα ασφαλείας, έχει πλέον εξαντληθεί. 

 

Αν δεν βρεθεί άμεσα λύση από την πολιτεία για τη μεταφορά ικανού αριθμού προσφύγων όχι μόνο σε δομές στην ηπειρωτική Ελλάδα, είναι θέμα χρόνου να έχουμε θύματα. Είτε είναι πρόσφυγες, είτε αστυνομικοί, είτε κάτοικοι του νησιού…».

Το «σήμα κινδύνου» που εκπέμπουν μέσω του «Π» αξιωματικοί της Ελληνικής Αστυνομίας και φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτυπώνει την πραγματικότητα στο hotspot της ΒΙΑΛ στη Χίο, καθώς και στους υπόλοιπους προσφυγικούς καταυλισμούς των νησιών του βορειοανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων, όπου ο αριθμός των εγκλωβισμένων –από τα μέσα Μαρτίου– αγγίζει πλέον τις δέκα χιλιάδες. 

 

Καθώς η ελληνική πολιτεία παρακολουθεί ανήσυχη και αμήχανη τη μικρή αλλά σταθερή αύξηση των ροών από τα παράλια της Μ. Ασίας (το χρονικό διάστημα μεταξύ 1ης έως και 9ης Αυγούστου το λιμενικό προχώρησε στη διάσωση 307 ατόμων σε δέκα περιστατικά) και η Τουρκία απειλεί την Ευρώπη ότι, σε περίπτωση της μη άρσης της βίζας για τους υπηκόους της που ταξιδεύουν σε κάποιο κράτος-μέλος της Ε.Ε., θα άρει μονομερώς τη συμφωνία της 18ης Μαρτίου για το προσφυγικό, ο φόβος της επανάληψης του δραματικού καλοκαιριού του 2015 επανέρχεται για τους κατοίκους της νησιωτικής Ελλάδας. 

 

«Δεν αντέχουμε ούτε έναν πρόσφυγα επιπλέον» είχε πει πριν από δύο εβδομάδες, μιλώντας στο «Π», η περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Χριστιάνα Καλογήρου. 

 

Είχε μάλιστα αποστείλει επιστολή προς τον αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών αρμόδιο για το μεταναστευτικό Γιάννη Μουζάλα ζητώντας την άμεση αποσυμφόρηση των προσφυγικών καταυλισμών. 

 

 

Δύο εβδομάδες μετά, η προφορική απάντηση που δόθηκε από επίσημα χείλη και είναι σε θέση να γνωρίζει το «Π» κάθε άλλο παρά ως καθησυχαστική μπορεί να εκληφθεί. «Βρισκόμαστε στο στάδιο του σχεδιασμού για τη διαχείριση του ζητήματος» ήταν η απάντηση που δόθηκε. Ίδια με όλες τις προηγούμενες που έχουν δοθεί στη διατύπωση του ίδιου αιτήματος τους πέντε τελευταίους μήνες. 

 

Η αλήθεια είναι ότι ουδείς, ούτε στην κυβέρνηση ούτε στον κρατικό μηχανισμό, γνωρίζει πώς θα κινηθεί από εδώ και στο εξής όσον αφορά τη διαχείριση των εξήντα χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών που παραμένουν εγκλωβισμένοι στους προσωρινούς καταυλισμούς σε όλη τη χώρα. Το στοίχημα χάθηκε τους τρεις πρώτους μήνες της άνοιξης και στην αρχή του καλοκαιριού, οπότε και η κυβέρνηση αμφιταλαντευόταν σχετικά με το πώς έπρεπε να λειτουργήσει για την εκκένωση της Ειδομένης και του λιμανιού του Πειραιά. 

 

«Κάποιοι περίμεναν ότι με την ολοκλήρωση των δομών φιλοξενίας στα νησιά και την ηπειρωτική Ελλάδα και την ανάσχεση των ροών από τα παράλια της Μικράς Ασίας το ζήτημα θα λυνόταν από μόνο του». Κανένας δεν σκέφτηκε το πιο δύσκολο και κρίσιμο κομμάτι της διαδικασίας. 

 

 Καλή η «εύθραυστη» συμφωνία της Ε.Ε. με την Τουρκία, που περιόρισε στο ελάχιστο τις αφίξεις, αν και οι Έλληνες διπλωμάτες όσο και οι Ευρωπαίοι εταίροι τους θα έπρεπε εκ πείρας να γνωρίζουν τη διαχρονική αμφιταλάντευση που χαρακτηρίζει την εξωτερική πολιτική των «γειτόνων». 

 

  Καλές και οι υποσχέσεις της Κομισιόν για «ισομερή κατανομή των μεταναστευτικών βαρών» μέσω της μετεγκατάστασής τους από την Ελλάδα και την Ιταλία στα υπόλοιπα 26 μέλη της Ε.Ε., που στην πράξη δεν εφαρμόστηκαν ποτέ, καταλήγοντας σήμερα να θεωρείται το πιο σύντομο… ανέκδοτο. 

 

Όμως, από την πλευρά της ελληνικής πολιτείας δεν υπήρξε καμία μέριμνα σχετικά με το τι θα απογίνουν οι εξήντα χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που εγκλωβίστηκαν εδώ μετά το κλείσιμο των συνόρων με τα Σκόπια, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων σκόπευε να καταθέσει αίτημα για την παροχή ασύλου. Με τους ρυθμούς που εξελίσσεται σήμερα η διαδικασία, ειδικά στα νησιά του Β.Α. Αιγαίου, με εβδομήντα αιτήσεις να εξετάζονται ημερησίως, δεν προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί πριν από τον προσεχή… Δεκέμβριο! 

 

Επιπλέον, εν αμφιβόλω τίθεται και η δυνατότητα επαναπροώθησης στην Τουρκία των παράτυπων μεταναστών που δεν θα πάρουν άσυλο, σε περίπτωση της διακοπής των επαφών των «γειτόνων» με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάτι αντίστοιχο θα συμβεί και σε περίπτωση επαναφοράς της θανατικής ποινής, που επανήλθε στο προσκήνιο από τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 14ης Ιουλίου, αφού η Συμφωνία της Λωζάννης απαγορεύει την έκδοση αιτούντων άσυλο σε χώρες όπου μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο η σωματική τους ακεραιότητα ή να πέσουν θύματα βασανιστηρίων. 

 

 

Την ίδια ώρα, η κατάσταση στους καταυλισμούς θυμίζει «καζάνι έτοιμο να εκραγεί». Οι εντάσεις και τα επεισόδια μεταξύ των εγκλείστων είναι καθημερινά και πολλές φορές καταλήγουν σε αιματηρές συμπλοκές. 

 

«Η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες δεν είναι η εκδήλωση μεταδοτικών ασθενειών λόγω των συνθηκών διαμονής αλλά η κατάθλιψη. Μπείτε στη θέση αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι επί πέντε μήνες παραμένουν εγκλωβισμένοι σε ελάχιστα τετραγωνικά ελεύθερου χώρου, άπραγοι, με τις ώρες να περνούν βασανιστικά και, το κυριότερο, χωρίς κανένα μέλλον για αυτούς και τις οικογένειές τους. 

 

Το άγχος που είχαν όταν έφθαναν στην Ελλάδα, να περάσουν τα σύνορα και να φθάσουν στον τελικό προορισμό τους στην Ευρώπη, έχει δώσει τη θέση του στην παραίτηση και την απελπισία» αναφέρει στο «Π» ο Απόστολος Βεΐζης, διευθυντής επιχειρησιακού των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Οι περισσότερες δομές παρουσιάζουν προβλήματα ως προς την υλικοτεχνική υποδομή τους, αφού η σχεδίασή τους δεν προέβλεπε τη μακροχρόνια παραμονή τριπλάσιου αριθμού ανθρώπων από αυτόν στον οποίο ήταν ικανές να ανταποκριθούν. 

 

Χαρακτηριστικό είναι το μαρτύριο που ζουν τους τελευταίους μήνες οι κάτοικοι που μένουν κοντά στο hotspot της ΒΙΑΛ στη Χίο, με τα λύματα από την υπερχειλισμένη αποχέτευση του καταυλισμού να φθάνουν έως τις εξώπορτες των σπιτιών. 

Πολλά είναι τα παράπονα σχετικά με κρούσματα κλοπών, ενώ έντονη ανησυχία καταγράφεται σχετικά με τις επιπτώσεις που θα έχει για τις τοπικές οικονομίες η κατάρρευση του τουρισμού για δεύτερη συνεχή χρονιά, με την πτώση στη Λέσβο να φθάνει το 60% και στη Χίο να υπερβαίνει το 70%. 

 

Στα όριά τους έχουν φθάσει και οι αντοχές των στελεχών της αστυνομίας και του Λιμενικού, που εδώ και σχεδόν δύο χρόνια βρίσκονται καθημερινά στην «πρώτη γραμμή» χωρίς ρεπό, με τους περισσότερους στα όρια της σωματικής και ψυχικής εξάντλησης. 

 

 

Με ενίσχυση των περιπολιών στον Έβρο και αυξημένη επιφυλακή αντιμετωπίζουν προς το παρόν οι ελληνικές αρχές τη μικρή αύξηση των ροών που παρατηρείται στα ελληνοτουρκικά σύνορα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον της κυβέρνησης του Ταγίπ Ερντογάν. 

 

Παράλληλα, έχει αυξηθεί σημαντικά και ο αριθμός των συλλήψεων αλλοδαπών λαθροδιακινητών, που εντοπίζονται με τα αυτοκίνητά τους (κυρίως φορτηγά Δ.Χ. και Ι.Χ.) από τις αστυνομικές αρχές και τους Έλληνες συνοροφύλακες σε διάφορα σημεία της εθνικής οδού, όπου στήνουν καραούλι περιμένοντας να παραλάβουν τη φουρνιά των παράτυπων μεταναστών που στέλνει ο σύνδεσμος τους από την Τουρκία. 

 

«Είναι αυξημένες οι ροές από την Τουρκία συγκριτικά με πέρυσι. Όμως, σε καμία περίπτωση ο αριθμός των αφίξεων δεν φθάνει στα ποσοστά των αντίστοιχων ροών στα νησιά του Αιγαίου, γιατί τότε θα υπήρχε σοβαρό πρόβλημα, αφού οι πόλεις στον Έβρο στερούνται των απαραίτητων δομών για τη φιλοξενία τόσο μεγάλου αριθμού ανθρώπων» επισήμανε στο «Π» ο πρόεδρος των συνοροφυλάκων Παναγιώτης Χαρέλας. 

 

Εν τω μεταξύ, μετά το κλείσιμο της Βαλκανικής Οδού όλο και περισσότεροι πρόσφυγες προσπαθούν να περάσουν στην Ε.Ε. μέσω Βουλγαρίας. Η απάντηση της Σόφιας είναι νέοι φράχτες στα σύνορα με την Τουρκία και την Ελλάδα. 

Για τον λόγο αυτόν οι Βούλγαροι σκοπεύουν να επεκτείνουν τον συνοριακό φράχτη μήκους 30 χλμ. και ύψους 3,5 μέτρων στα βουλγαροτουρκικά σύνορα, που ξεκινά από την πόλη Ρέζοβο, και στα 240 χλμ. της συνοριακής γραμμής που χωρίζει τις δύο χώρες. 

 

Παράλληλα, η Σόφια επιδιώκει να διασφαλίσει τα νότια σύνορα προς την Ελλάδα με έναν φράχτη 484 χιλιομέτρων, μιας και οι βουλγαρικές αρχές ανησυχούν μήπως μετά το κλείσιμο των συνόρων Ελλάδας – ΠΓΔΜ οι πρόσφυγες προσπαθήσουν να εισέλθουν μαζικά μέσω Βουλγαρίας στην Ε.Ε.