Ως σανίδα (πολιτικής) σωτηρίας αντιμετωπίζει η κυβέρνηση την έ­νταξη στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2017 (ξορκίζοντας στο μεταξύ τα σενάρια εκλογών), κα­θώς η εξέλιξη αυτή θα επιτρέψει φθηνότερο δανεισμό και θα ανοίξει τον δρόμο για την έξοδο στις αγορές απομακρύνοντας τον κίνδυνο ενός νέου πακέτου χρηματοδότησης συνοδεία επώδυνων μέτρων.

Προς το παρόν, έναν τόνο αισιοδοξί­ας ότι η συζήτηση προς αυτήν την κατεύθυνση προχωράει βήμα-βήμα έδωσε η απόφαση του Eurogroup για την άμεση υλοποίηση των βραχυπρόθε­σμων μέτρων διαχείρισης του χρέους, που υπο­λογίζεται ότι θα επιφέρουν σε βάθος χρόνου (ώς το 2060) απομείωση χρέους κατά 20% (σύμφω­να με τον Κλάους Ρέγκλινγκ) και κυρίως μετατρέπουν τα επιτόκια από κυμαινόμενα σε σταθε­ρά (1,5% του ΑΕΠ) σε μια στιγμή που αναμένεται η άνοδός τους.

Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα και το κλείσιμο της β’ αξιολόγησης αποτελούν την προϋπόθεση για την ένταξη στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλά­ρωσης, εξέλιξη την οποία χρονικά η κυβέρνηση τοποθετεί κάπου στον Μάρτιο ή τον Απρίλιο.

Μόνο που μέχρι να έρθει η ώρα της ένταξης στο περιβόητο QE φαίνεται να είναι μακρύς ο δρόμος για την ελληνική κυβέρνηση, καθώς το Eurogroup της Δευτέρας άφησε σε εκκρεμότη­τα το κλείσιμο της β’ αξιολόγησης καθώς και το ζήτημα των πλεονασμάτων για τα έτη που ακο­λουθούν τη λήξη του προγράμματος, και κατ’ ε­πέκταση το θέμα της συμμετοχής ή μη του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.

Υπενθυμίζεται ότι η Γερμανία, και πιο συγκε­κριμένα ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, πιέζει για την παραμονή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα, αλλά το Ταμείο διαφωνεί με τις εκτιμήσεις των ευρωπαϊ­κών θεσμών για την επίτευξη πρωτογενούς πλε­ονάσματος 3,5% από το 2018 και μετά. Σύμφω­να με το σκηνικό συμβιβασμού που φαίνεται να έχει διαμορφωθεί ανάμεσα στο ΔΝΤ και τη Γερ­μανία, το Ταμείο συζητά την παραμονή του στο πρόγραμμα με δεδομένα τα υψηλά πλεονάσμα­τα εφόσον η ελληνική κυβέρνηση συμφωνήσει σε νέα μέτρα ύψους 4,2 δισ. ευρώ για να καλυ­φθεί το κενό ανάμεσα στη δική του εκτίμηση (1,5%) και αυτήν των Ευρωπαίων (3,5%).

Κοινό μέτωπο Τόμσεν – Σόιμπλε

Η κυβέρνηση διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι δεν υπάρχει περίπτωση να δεχτεί νέα μέτρα που θα δεσμεύουν τη χώρα και πέρα από τη θη­τεία της, πολλώ δε μάλλον που το 2019 αναμένεται να είναι μια εκλογική χρονιά. Την ίδια ώρα θεωρεί ότι είναι ορατός ο κίνδυνος του συμβιβα­σμού που περιγράφηκε παραπάνω, κι έτσι χθες επιχείρησε να τον τορπιλίσει διά του κυβερνητι­κού εκπροσώπου Δημήτρη Τζανακόπουλου.

Ο τελευταίος, κατά την ενημέρωση των πο­λιτικών συντακτών, αποκάλυψε ότι, ασχέτως των δημόσιων τοποθετήσεων του ΔΝΤ υπέρ της μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων – το Ταμείο μάλιστα μέσω διαρροών εξέφρασε ενό­χληση για πληροφορίες που το ήθελαν να έχει εισηγηθεί σκληρή λιτότητα κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup –, ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματός του Πολ Τόμσεν κράτησε άλλη στά­ση. Συγκεκριμένα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ανέφερε εν είδει καταγγελίας ότι ο Τόμσεν κατά την παρέμβασή του στο άτυπο όργανο των ΥΠΟΙΚ της ευρωζώνης «αντί να πιέσει στην κατεύ­θυνση μείωσης των πλεονασμάτων, φάνηκε να αποδέχεται τις ακραίες θέσεις για 10ετή συνέχι­ση του στόχου για 3,5% πρωτογενές πλεόνασμα και να πιέζει μόνο προς τη μεριά της ελληνικής κυβέρνησης για τη λήψη νέων μέτρων».

Αν και επισήμως δεν τοποθετείται σχετικώς, ανεπισήμως η κυβέρνηση δείχνει την προτίμησή της στην έξοδο του Ταμείου από το ελληνικό πρόγραμμα, εναλλακτικά συζητά το ενδεχόμε­νο της παράτασης του «κόφτη» (ή ενός ανάλο­γου «μηχανισμού» για τον οποίο γίνεται λόγος στο ανακοινωθέν) και μετά το 2018 και απορρί­πτει μετά βδελυγμίας τα νέα μέτρα.

Ανοιχτή συζήτηση

Την ίδια ώρα δεν αποδέχεται ότι συμφώνη­σε σε υψηλά πλεονάσματα (3,5%) για το 2019, 2020 κ.ο.κ – στο ανακοινωθέν αναφέρεται ότι «τo Εurogroup υπενθύμισε ότι ο στόχος για πρω­τογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ που θα επι­τευχθεί το 2018 πρέπει να διατηρηθεί σε μεσο­πρόθεσμο διάστημα».

Αντιθέτως, υποστηρίζει ότι το ζήτημα παρα­μένει σε εκκρεμότητα και η συζήτηση είναι α­νοιχτή. Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρό­σωπο, η καταγραφή αυτής της αναφοράς στο ανακοινωθέν αποτυπώνει έναν συμβιβασμό, κι από ’κεί και πέρα «τα ανακοινωθέντα αυτά δεν εμποδίζουν τη συζήτηση για την περαιτέρω ε­λάφρυνση του χρέους, η οποία θα συμπαρασύ­ρει προς τα κάτω και τα πρωτογενή πλεονάσμα­τα, μετά το 2018». Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση δείχνει να εκτιμά ότι η ευρωπαϊκή πλευρά για πο­λιτικούς λόγους εμμένει στο θέμα των υψηλών πλεονασμάτων, αλλά η συζήτηση αυτή μπορεί να αλλάξει όταν θα πλησιάζει η λήξη του προ­γράμματος και με την προϋπόθεση ότι θα έχει ξετυλιχτεί κατά τον σχεδιασμό ο οδικός χάρτης της ένταξης στην ποσοτική χαλάρωση και της ε­ξόδου στις αγορές που θεωρείται πως θα δώσει ώθηση στην ανάκαμψη της οικονομίας.

Προς το παρόν, με βάση τα παραπάνω, δια­μορφώνεται ένα συγκρουσιακό σκηνικό με το Ταμείο στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης. Ση­μειώνεται ότι και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στη δήλωσή του απευθύνθηκε προς το ΔΝΤ ζητώ­ντας να ληφθεί υπόψη η κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα στην Ελλάδα και κάλεσε «να μη διακυβευθεί η πρόοδος με αύξηση της αβεβαι­ότητας», ενώ χθες και ο Γιώργος Χουλιαράκης δήλωσε πως το ταμείο υπονομεύει το ομαλό και γρήγορο κλείσιμο της β’ αξιολόγησης στη βάση μιας «ιδεολογικής» εμμονής.

Από εδώ και πέρα και ώς το τέλος Δεκεμβρίου η κυβέρνηση επικεντρώνεται στο κλείσιμο της β’ α­ξιολόγησης με επόμενο σταθμό της πολιτικής δι­απραγμάτευσης τις επαφές που θα έχει ο πρωθυ­πουργός με Ευρωπαίους ηγέτες και άλλους αξιω­ματούχους στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 15 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες. Η κυβέρνηση επιμένει ότι οι προ­σπάθειες επικεντρώνονται στο κλείσιμο της αξι­ολόγησης ώς το τέλος του χρόνου, αν και κυβερ­νητικές πηγές παραδέχονται κατ’ ιδίαν ότι μπορεί αυτό να γίνει και τον Ιανουάριο. Ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ πάντως εκτί­μησε ότι δεν είναι ρεαλιστικός στόχος το κλείσιμο της αξιολόγησης νωρίτερα από τις αρχές του 2017.