του Δημήτρη Κανέλλη

Βαθμολογία ***

Ο Νάνι Μορέτι υπογράφει μια καυστική όσο και βαθιά ανθρώπινη ταινία για τα πάθη και τις αδυναμίες των ατόμων που βρίσκονται σε οριακή υπαρξιακή κατάσταση.

 

του Δημήτρη Κανέλλη

Βαθμολογία ***

Ο Νάνι Μορέτι υπογράφει μια καυστική όσο και βαθιά ανθρώπινη ταινία για τα πάθη και τις αδυναμίες των ατόμων που βρίσκονται σε οριακή υπαρξιακή κατάσταση. Ρεσιτάλ ερμηνείας από τον Μισέλ Πικολί, που υποδύεται τον Πάπα που χρειάζεται τη βοήθεια ψυχαναλυτή για να ξεπεράσει τις ανασφάλειές του. Η ταινία αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις. Μην τη χάσετε.

Σκηνοθεσία: Νάνι Μορέττι.
Πρωταγωνιστούν: Μισέλ Πικολί, Γέρζι Στουρ, Ρενάτο Σκάρπα, Νάνι Μορέτι, Καμίλο Μίλι, Τζιανλούκα Γκόμπι.
Κριτική: Δημήτρης Κανέλλης

Πρόκειται για την επίσημη συμμετοχή του διεθνούς και καταξιωμένου Ιταλού σκηνοθέτη στο τελευταίο  Φεστιβάλ των Καννών. Μια τολμηρή, όσο και «δύσκολη» θεματολογικά  ταινία, από αυτές που περιμένεις αντιδράσεις, ιδίως όταν έχουν να κάνουν με ζητήματα θρησκευτικής φύσης. Αλλά ας δούμε την ιστορία μας: Ο νεοεκλεχθείς Πάπας κυριεύεται από πανικό  λίγες μόνο στιγμές πριν βγει στο μπαλκόνι για τον καθιερωμένο χαιρετισμό προς τους χιλιάδες πιστούς που έχουν κατακλύσει την πλατεία και περιμένουν ατέλειωτες ώρες για να γνωρίσουν τον νέο θρησκευτικό αρχηγό τους. Οι σύμβουλοί του Πάπα, αποσβολωμένοι και ανίκανοι να τον πείσουν πως είναι ο καταλληλότερος για το θρόνο, αποφασίζουν να ζητήσουν βοήθεια από ένα διάσημο αλλά και άθεο ψυχαναλυτή. Πράγματι, ο έμπειρος γιατρός Μελβίλ εγκαθίσταται στο Βατικανό αλλά σύντομα συνειδητοποιεί πως η ευθύνη που έχει αναλάβει είναι τεράστια αρχίζοντας, κι αυτός με τη σειρά του, να κυριεύεται από τους προσωπικούς φόβους του. Πάνω σε τούτη την πράγματι πολύ έξυπνη, αρκετά τολμηρή και βαθιά ανθρώπινη σεναριακή ιδέα, ο σκηνοθέτης και διανοούμενος Μορέτι παρουσιάζει μια ταινία που φέρει πεντακάθαρα το προσωπικό και ιδιαίτερο κινηματογραφικό στίγμα του. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του είναι η αμεσότητα- σε ντοκιμαντερίστικο επίπεδο- και η πάντα στοχαστική ματιά του. Εδώ έχουμε ένα συνδυασμό  κοινωνικού –υπαρξιακού δράματος και μιας ακραίας σχεδόν σάτιρας δυο επίσημων θεσμών. Του Πάπα, και της επιστήμης που εκφράζεται μέσω του γιατρού- ψυχαναλυτή. Ο θεσμός του Πάπα σχεδόν κατεδαφίζεται, αφού η άρνηση του νεοεκλεχθέντος αρχηγού των Καθολικών να επωμισθεί τις ευθύνες του φέρνει σε πολύ δύσκολη θέση τους Καρδινάλιους που τον ψήφισαν δια της Επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος, – άρα η Θεία Βούληση έκανε λάθος-,και αφήνει εμβρόντητο το ποίμνιό του. Από την άλλη μεριά, ο ψυχαναλυτής βλέπει τον άτεγκτο αθεϊσμό του να δοκιμάζεται καθώς εύκολα αρχίζει να προσαρμόζεται στον τρόπο ζωής των θρησκευόμενων μέσα στην καρδιά του Καθολικισμού, το Βατικανό, ενώ ταυτόχρονα καλείται να τα βγάλει πέρα και με τα δικά του αδιέξοδα. Παράλληλοι βίοι δυο εκ διαμέτρου αντίθετων χαρακτήρων, που προσπαθούν δια της αμφισβητήσεως- περισσότερο ο Πάπας- να κατακτήσουν το βαθύτερο εαυτό τους. Κάπως έτσι το κοινωνικό μετατρέπεται σε υπαρξιακό και εδώ ο σκηνοθέτης δεν κάνει διακρίσεις. Το ανθρώπινο στοιχείο κυριαρχεί, γι’ αυτό η ματιά και η προσέγγισή του είναι σχεδόν «αγαπητική». Συμπάσχει και με τους δύο ήρωες, την ίδια στιγμή που τους ασκεί κριτική. Τους αντιμετωπίζει με συμπάθεια, αφού και οι δυο  πασχίζουν και αγωνιούν να φτάσουν στην δική τους αλήθεια. Ο Μορέτι γίνεται καυστικός όταν αγγίζει τους θεσμούς και τρυφερός όταν πλησιάζει τους ανθρώπους που προσπαθούν να αποτινάξουν από πάνω τους τον κανόνα. Ανατρεπτική, ειρωνική, με διφορούμενες βιτριολικές ατάκες, έντιμη,  με γνωστική επάρκεια και οντολογικό χαρακτήρα ταινία, που θέτει υπό αμφισβήτηση το κύρος και την αυθεντία κάποιων θεσμών την ίδια στιγμή που χαμογελάει συγκαταβατικά στους πάσχοντες φορείς τους. Ρεσιτάλ ερμηνείας από τον Μισέλ Πικολί που θυμίζει τραγικό Καζαντζακικό ήρωα, και απολαυστικός ο Μορέτι στον ρόλο του ψυχαναλυτή. Ίσως η πιο ανθρωποκεντρική ταινία του σπουδαίου Ιταλού σκηνοθέτη.