Η Νένα Βενετσάνου είναι ένας χείμαρρος. Όχι μόνο στη μουσική της και το καλλιτεχνικό της έργο. Αλλά και όταν μιλάει για όσα την απασχολούν ή απλά της ζητάνε απαντήσεις. Και το κάνει με πάθος και ειλικρίνεια. Η συναυλία της στην αίθουσα «Παρνασσός» την Τετάρτη 8 Μαρτίου, με τίτλο «Αυτές και άλλες», έχει μια ιδιαιτερότητα που την κάνει ξεχωριστή. Είναι η Ημέρα της Γυναίκας. Ας μας πει η ίδια τόσο για το ρεπερτόριο εκείνης της ημέρας αλλά και για τη θέση της γυναίκας.

 

«Τραγούδια μου πάνω σε ποιήτριες της γενιάς του ’30 που είχα στο ‘‘Κουτί της Πανδώρας’’, κάποια της γενιάς του ’60 που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη τη δισκογραφία μου και τραγούδια που έγραψα πάνω σε ποίηση Μπέττης Κομνηνού και Στέλλας Χρυσουλάκη. Συνολικά αφηγούνται την πολιτική ιστορία των γυναικών, έτσι όπως έχει καταγραφεί μέσα από τη δουλειά μου και διαμορφώθηκε μέσα από την εμπειρία μου στο φεμινιστικό κίνημα του τόπου».

 

«Οι γυναίκες είχαν, έχουν και θα έχουν πάντα θέση στις κοινωνίες, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Μέσα τους ζουν, δημιουργούν κ.λπ., μια και οι κοινωνίες δεν μπορούν να προχωρήσουν χωρίς αυτές και δικαίως η γυναίκα είναι η βασική πηγή της καλλιτεχνικής έμπνευσης, το ζήτημα όμως για τον φεμινισμό είναι το πώς οι ίδιες οι γυναίκες βλέπουν τους εαυτούς τους, από πού εμπνέονται αλλά και πώς εκφράζονται καλλιτεχνικά. Οι κοινωνίες δεν τις αναγνωρίζουν ισότιμα ως δημιουργούς καλών τεχνών, μόνο ως πηγές έμπνευσης και το θέμα κλείνει εκεί. Λίγες επιβιώνουν επαγγελματικά, λιγότερες κάνουν καριέρα και πολύ λιγότερες ασχολούνται με τον φεμινισμό. Αρκετές υποστηρίζουν πως στην τέχνη δεν παίζει ρόλο το φύλο του καλλιτέχνη. Λάθος, παίζει και παραπαίζει!».

 

«Σιγά μη φοβηθώ! Και τι να φοβηθώ; Όσους φοβίζουν ή φοβούνται τη μαρτυρία μιας ζωής μέσα στην τέχνη ή μήπως αυτούς που δημιουργούν τα στερεότυπα, τα στεγανά και τους αποκλεισμούς; Τα τραγούδια μου εκφράζουν ένα ολόκληρο κίνημα, έχουν λογοκριθεί, αποκλειστεί, τα έχουν κατακρίνει, έχουν περάσει διά πυρός και σιδήρου, εγώ τα προστατεύω και τα προσφέρω όταν πρέπει και εκεί που πρέπει και η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είναι η δική μας μέρα. Δεν έχω να φοβάμαι για κάτι, μάλλον άλλοι πρέπει να απολογηθούν για την άγνοια ή την υποτίμηση που δείχνουν στη γυναικεία καλλιτεχνική δημιουργία, ειδικά όταν έχει φεμινιστικό περιεχόμενο».

 

«Ευτυχώς οι συνθέτες με τους οποίους έχω συνεργαστεί δεν ήταν κομπλεξικοί, για να μην μου αναγνωρίζουν και να μην εκτιμούν το δημιουργικό μου μέρος που έβαλα στη δουλειά τους. Αντίθετα τα λόγια και η ευγνωμοσύνη τους υπήρξαν για μένα σπουδαία κινητήρια δύναμη όταν μου έκλεισαν κάποιοι, ξεδιάντροπα, επαγγελματικές πόρτες. Αυτό συνέβη μετά το ‘‘Κουτί της Πανδώρας’’, το 1983, τότε έκλεισαν για μένα οι πόρτες ως τραγουδοποιό. Όμως συνέχισα να φτιάχνω τραγούδια και δεν βγήκα χαμένη. Όταν ξανάνοιξαν έπειτα από 10 χρόνια, το 1993, οι πόρτες της δισκογραφίας έκανα τις ‘‘Πόλεις του Νότου’’ και ήταν πιο εύκολα τα πράγματα για μένα. Ακολούθησε η ‘‘Νέα Γη’’, το ‘‘Καφέ Γκρέκο’’, το ‘‘Αγήρων Ήχος Θεάτρου’’, ο δίσκος για τον Γιώργο Σαραντάρη με την Εύα Κοταμανίδου. Νόμιζα πως δεν θα είχα πλέον προβλήματα, όμως είχα πέσει έξω. Ακολούθησαν πιο μεγάλες καταστροφές, έτσι ούτε μπορώ να δω το τραγούδι αφ’ υψηλού, αλλά να το παλεύω και να το ανακαλύπτω διαρκώς και πάντα άοκνα και δεν μου αρέσει να συμβουλεύω κανέναν. Είναι προτιμότερο να βοηθώ παρά να συμβουλεύω.

Υπάρχουν σημαντικοί νέοι συνθέτες που έχουν ενδιαφέρον, η Τσουπάκη, π.χ., με την οποία έχω συνεργαστεί και είναι κορυφαία, θα εμπιστευόμουν τον Μαραμή, τον οποίο έχω ξεχωρίσει από καιρό. Είναι ώριμες και σταθερές καλλιτεχνικές οντότητες, δεν χοροπηδούν από δω και από κει». 

 

«Αν δεν έχουν οι συνθέτες την ποίηση ως πυξίδα, να την αποκτήσουν και γρήγορα. Η ποίηση δεν είναι προϋπόθεση μόνο για το τραγούδι, αλλά και για τη ζωή. Όμως κάνετε λάθος για τη γενιά μου, η γενιά μου είναι όσοι τους ξεφτίλισαν στα σκυλάδικα άνθρωποι αποφασισμένοι να τους τα ‘‘πάρουν’’, είναι η γενιά του ‘‘όλα τα κοιτώ… σαν παιδί κουτό… την Ακρόπολη και τον Λυκαβηττό’’, γενιά που πραγμάτωσε μεν τις επιθυμίες της αλλά και που εγκλωβίστηκε μέσα σε αυτές. Τώρα είναι όλο γκρίνια».

 

«Η κρίση δεν συνεπάγεται πολιτικοποίηση, αυτό είναι το σωστό συμπέρασμα και το βγάζουμε από προηγούμενες εμπειρίες. Και εννοείται πως η έλλειψη πολιτικοποίησης δεν αφορά μόνο το τραγούδι, αλλά είναι ένα σύμπτωμα που υπάρχει και προ κρίσης σε όλη την κοινωνία. Κατά παράδοξο τρόπο είναι ένας μηχανισμός αισιοδοξίας, γιατί κάπου δημιουργείται η εντύπωση ότι μπορεί να υπάρχει πάτος. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει πάτος στο κακό, σε ό,τι θεωρούμε κακό. Όλη η Ιστορία του 20ού αιώνα με τραγικό τρόπο αυτό μας υποδεικνύει. Τα δεδομένα είναι: η χώρα να βιώνει βαθιά κρίση, το τραγούδι να γίνεται όλο και πιο ανούσιο και να ακολουθεί την πολιτική παρακμή, η οποία παρασύρει τα πάντα στον Καιάδα. Και η στάνταρ απάντηση είναι: Η κρίση χρησιμεύει και λειτουργεί κάθε φορά ως πρόσχημα και δικαιολογία για την αδιαφορία προς τον πλησίον, την πνευματική νωθρότητα και την οικονομική απληστία. Λόγια που τα ακούω από παιδάκι. Από πού βγαίνει λοιπόν το συμπέρασμα πως η κρίση συνεπάγεται πολιτικοποίηση; Δεν μπορούμε να ισχυριστούμε κάτι τέτοιο. Στην πραγματικότητα συμβαίνει το αντίθετο, η κρίση παράγει αδράνεια, διαλύει την κοινωνία, την αποδιοργανώνει. Η τέχνη λειτουργεί ως εξής: τη στιγμή που γεννιέται ένα τραγούδι που μιλά για έρωτα, σε μια άλλη μεριά του πλανήτη ή κάπου πιο κοντά γεννιέται ένα τραγούδι που μιλά για μίσος και συνυπάρχουν με χιλιάδες άλλα, εκατομμύρια άλλα, χωρίς να διεκδικούν το απόλυτο. Γι’ αυτόν τον λόγο οι κοινωνίες σέβονται και θαυμάζουν τους καλλιτέχνες, γιατί είναι οι μόνοι που αντιδρούν στην αφασία της κοινωνίας και γελοιοποιούν τα τυραννικά καθεστώτα, για το δίκιο για περηφάνια σε μύρια βάσανα, που λέει και η μεγίστη ποιήτρια Βικτωρία Θεοδώρου. Υπάρχει εποχή που να μην έχει συμβεί κάτι τέτοιο; Όχι».