Η προσπάθεια για την ανάταξη του πολιτικού κλίματος συνεχίζεται εκ μέρους της κυβέρνησης, με το Μαξίμου να επιδίδεται σε μια εναλλαγή μεταξύ ανάδειξης θετικών ειδήσεων από τη μία και όξυνσης της αντιπαράθεσης με την αξιωματική αντιπολίτευση από την άλλη. Βασικός στόχος του πρωθυπουργικού επιτελείου είναι να διατηρεί την πρωτοβουλία των κινήσεων αλλά και να έχει τον έλεγχο της πόλωσης με τη Ν.Δ.

Κάπου στο βάθος είναι σε εξέλιξη και η διαδικασία της αξιολόγησης και της υλοποίησης των προαπαιτουμένων, η οποία επικοινωνιακά βρίσκεται σε δεύτερο πλάνο λόγω του ότι οι δανειστές όχι μόνο έχουν χαμηλώσει τους τόνους, αλλά συμβάλλουν στην ομαλοποίηση του κλίματος, με μόνο εμφανές αγκάθι την ιστορία των πλειστηριασμών, τη διενέργεια των οποίων πάντως εγγυάται με κάθε κόστος η κυβέρνηση.

Βέβαια η επιλογή της πόλωσης με την αξιοποίηση των πολιτικών αδυναμιών της Ν.Δ. και του αρχηγού της – των διαφόρων υποθέσεων με οσμή σκανδάλου και του λεγόμενου στρατηγικού αδιεξόδου που βλέπει το Μαξίμου να έχει η αξιωματική αντιπολίτευση – έχει και παρενέργειες, καθώς η Πειραιώς για να βγει από τη δύσκολη θέση ανταποδίδει.

Και βέβαια υπάρχουν και τα δυσάρεστα απρόοπτα που αναδεικνύουν, πέρα από τις χρόνιες παθογένειες, και τις ελλείψεις και τις αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού, όπως οι πλημμύρες στη Δυτική Αττική, που είχαν ως αποτέλεσμα διψήφιο αριθμό νεκρών. Ο Αλέξης Τσίπρας με διάγγελμά του χθες το απόγευμα, έπειτα από σύσκεψη με τους αρμόδιους υπουργούς και υπηρεσιακούς παράγοντες στο Μαξίμου, κήρυξε εθνικό πένθος και διαβεβαίωσε για τη λήψη μέτρων προς άμεση στήριξη των κατοίκων και των επιχειρηματιών που έχουν πληγεί.

Κόντρα για Ξαφά με φόντο το swap

Στο μεταξύ χθες ξεκίνησε η διαδικασία του swap των ομολόγων (ανταλλαγή σειράς 20 ομολόγων του PSI με πέντε νέους τίτλους), που αποσκοπεί όχι στην άντληση ρευστότητας, αλλά στην ομαλοποίηση της καμπύλης των αποδόσεων και τη διαμόρφωση καλύτερων όρων για τις μελλοντικές δοκιμαστικές εξόδους που σχεδιάζει η κυβέρνηση. Με δήλωσή του στο Reuters ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος μετά την ανακοίνωση του swap ομολόγων σημείωσε: «Κάνουμε την απαραίτητη δουλειά για να διασφαλίσουμε τις απαιτούμενες συνθήκες ρευστότητας για τις μελλοντικές εξόδους στις αγορές». Στο ίδιο μέσο κυβερνητικοί κύκλοι ανέφεραν ότι η επόμενη δοκιμαστική έξοδος στις αγορές σχεδιάζεται να γίνει μετά την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης, τέλη Δεκεμβρίου ή αρχές Ιανουαρίου.

Πριν ακόμη ξετυλιχθεί σε όλο της το εύρος η τραγωδία στη Μάνδρα Αττικής το πρωί, που εύλογα μονοπώλησε την επικαιρότητα, και με φόντο τη διαδικασία της ανταλλαγής των ομολόγων, ξέσπασε νέα κόντρα μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αφορμή στάθηκε αυτή τη φορά η αποκάλυψη της «Εφημερίδας των Συντακτών» ότι η φερόμενη ως μυστικοσύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη Μιράντα Ξαφά επιχείρησε σε ομιλία της σε επενδυτές στο Λονδίνο να παρουσιάσει εικόνα κατάρρευσης της ελληνικής οικονομίας και μη ολοκλήρωσης της τρίτης αξιολόγησης – η ίδια απάντησε λέγοντας ότι πρόκειται περί «τριτοκοσμικής προπαγάνδας».

Το πρωθυπουργικό γραφείο έσπευσε να «χρεώσει» τη Μιράντα Ξαφά στη Ν.Δ. και τον Κυριάκο Μητσοτάκη μιλώντας για σύμβουλο σε «διατεταγμένη υπηρεσία», ενώ έκανε λόγο για «μεθοδευμένη υπονόμευση της ευστάθειας του τραπεζικού συστήματος» ενώπιον των διεθνών επενδυτών «την ώρα που η κυβέρνηση τους καλεί να επενδύσουν στα ελληνικά ομόλογα», πράξη για την οποία, όπως ανέφερε, τον λόγο θα έχει η Δικαιοσύνη. Η Ν.Δ. απάντησε ότι «η κυρία Ξαφά δεν είναι σύμβουλος ή συνεργάτης του κ. Μητσοτάκη» και έστρεψε την προσοχή αλλού, καθώς πέταξε το μπαλάκι στο Μαξίμου καλώντας σε εξηγήσεις για τον Καμμένο.

«Μέρισμα» για αλλαγή του κλίματος

Μέρος της παραπάνω προσπάθειας βελτίωσης του κλίματος υπέρ της κυβέρνησης αποτελεί και η διανομή του κοινωνικού μερίσματος, η οποία έχει εξαγγελθεί ήδη από τη ΔΕΘ, όντας ακριβώς κομμάτι του ευρύτερου σχεδιασμού φθινοπωρινής αντεπίθεσης του Μαξίμου, που σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο στοχεύει στη μείωση της διαφοράς με τη Ν.Δ. Επί δυόμισι μήνες η κυβέρνηση φρόντιζε με συνεχείς δηλώσεις στελεχών της να καλλιεργεί την προσδοκία του μερίσματος, για το οποίο, όπως λεγόταν, λεπτομερείς ανακοινώσεις θα γίνονταν κατά το τέλος Νοεμβρίου, όταν θα το επέτρεπε η εικόνα των στοιχείων της υπεραπόδοσης και η ολοκλήρωση της συζήτησης με τους δανειστές.

Με άλλα λόγια, είναι άλλο ζήτημα η απόφαση για τη διανομή του μερίσματος, η οποία έχει ληφθεί εδώ και καιρό σε συμφωνία με τους θεσμούς, είναι ενταγμένη στον παραπάνω σχεδιασμό και δύσκολα μπορεί να πει κανείς ότι είναι αποτέλεσμα πανικού για την επικαιρότητα ή σχεδιασμού πρόωρων εκλογών, και άλλο ζήτημα η επιλογή του τάιμινγκ των ανακοινώσεων, που ενδεχομένως σχετίζεται με μια κυβερνητική ανάγκη αλλαγής της ατζέντας σε θετικές ειδήσεις.

Η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι όταν δοθεί το κοινωνικό μέρισμα (τις επόμενες μέρες θα ανοίξει το Taxisnet για την υποβολή των αιτήσεων) περί τα μέσα Δεκεμβρίου, λίγες μέρες πριν από τα Χριστούγεννα, θα διαμορφώσει θετική αίσθηση στους ουκ ολίγους δικαιούχους, η οποία εκτιμάται ότι στη συνέχεια θα αποτυπωθεί και στις πρώτες δημοσκοπήσεις του επόμενου έτους.

Ενδεχομένως η συζήτηση που άνοιξε και με την παραδοχή Τσακαλώτου, ότι το υπερπλεόνασμα το οποίο επιστρέφεται ως μέρισμα προέκυψε από την υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης, να ενισχύει τις αρνητικές εντυπώσεις.

Πάντως η κυβέρνηση θεωρεί ότι στην πράξη θα πιάσει τόπο, ενώ δεν είναι τυχαία η προσπάθεια φέτος το μέρισμα να φτάσει σε όσο το δυνατόν περισσότερα νοικοκυριά – σύμφωνα με τις πρωθυπουργικές εξαγγελίες δικαιούχοι είναι 3,4 εκατομμύρια πολίτες. Το νούμερο αυτό δείχνει ότι το μέρισμα θα φτάσει και σε νοικοκυριά που δεν αντιμετωπίζουν συνθήκες ακραίας φτώχειας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η αναπληρώτρια υπουργός Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου σε δηλώσεις στο ρ/φ «Στο Κόκκινο» υπογράμμισε ότι φέτος «ανοίγει η βεντάλια» των δικαιούχων και πλέον δεν αφορά την ακραία φτώχεια, καθώς θα χορηγηθεί ακόμη και σε άτομα (μονοπρόσωπα νοικοκυριά) με 9.000 ευρώ ανώτατο εισόδημα, όταν το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης που αφορά την ακραία φτώχεια έχει αντίστοιχο όριο τα 2.400 ευρώ. Χθες, κατά τη συζήτηση στη Βουλή επί του νομοσχεδίου για το κοινωνικό μέρισμα ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος είπε ότι θα πιάσει ένα μεγάλο κομμάτι της μεσαίας τάξης και ότι στόχος πλέον της κυβέρνησης είναι η σταδιακή αποφόρτιση της μεσαίας τάξης.

Επίσης, ανεξάρτητα από το πόσο γρήγορα μπορεί να εξανεμιστεί μια στήριξη σαν κι αυτή που πολλοί χαρακτηρίζουν «χαρτζιλίκι», πολλώ δε μάλλον που έχει έκτακτο χαρακτήρα, η κυβέρνηση θεωρεί ότι η επανάληψη της διανομής για δεύτερη χρονιά καλλιεργεί την αίσθηση της παγίωσης του χριστουγεννιάτικου «μποναμά». Μάλιστα, αξίζει να υπογραμμιστεί ότι απαντώντας σε γαλάζια σενάρια εκλογών το 2018, κυβερνητικός αξιωματούχος σημείωσε ότι ώς τις εκλογές, «που θα γίνουν το 2019», μεσολαβούν «κι άλλα κοινωνικά μερίσματα».

Υπερφορολόγηση και Paradise Papers

Από εκεί και πέρα το θέμα του μερίσματος έχει ανοίξει μια σκληρή αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης, όπως προαναφέρθηκε, με αιχμή την υπερφορολόγηση των μεσαίων στρωμάτων για την επίτευξη πλεονασματικών προϋπολογισμών αλλά και υπερπλεονάσματος.

Η κυβέρνηση από τη μία πιέζεται πολιτικά από τη συζήτηση αυτή, από την άλλη επιχειρεί να μετριάσει το κόστος αξιοποιώντας την για να συντηρήσει στην ατζέντα την υπόθεση των Paradise Papers, στα οποία περιλαμβάνεται το όνομα της συζύγου του Κυριάκου Μητσοτάκη. Στην ουσία η κυβέρνηση έχει προτάξει ως ασπίδα την υπόθεση των φορολογικών παραδείσων για να ακυρώσει τα επιχειρήματα της Ν.Δ. Η τελευταία με τη σειρά της βρήκε την ευκαιρία να αντεπιτεθεί μετά την υπόθεση Αυγενάκη (την οποία η κυβέρνηση δεν κατάφερε να συντηρήσει στην επικαιρότητα), την επιστροφή της υπόθεσης της Siemens αλλά και το θέμα της offshore της Μαρέβα Μητσοτάκη.

Πάντως από κυβερνητικής πλευράς η εστίαση έχει μάλλον φύγει από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τη σύζυγό του και το πλάνο έχει ανοίξει πιάνοντας συνολικά την πολιτική και επιχειρηματική ελίτ, της υπό ανασύνταξη Κεντροαριστεράς μη εξαιρουμένης.

Τις τελευταίες μέρες, στην κατηγορία περί επίδειξης κυνισμού διά της υπερφορολόγησης και «ισοπέδωσης» των μεσαίων στρωμάτων η κυβέρνηση απαντά ότι φταίνε οι ελίτ που αποφεύγουν τη φορολόγηση και φορτώνουν τα βάρη στα μεσαία και πιο αδύναμα στρώματα, ενώ τις προηγούμενες δεκαετίες ανέχτηκαν ή και εξέθρεψαν τη φοροδιαφυγή. Ο πρωθυπουργός στο δευτεριάτικο διάγγελμά του καταλόγισε «θράσος» σε όσους εκ της «καλομαθημένης ελίτ» κατηγορούν την κυβέρνηση για υψηλή φορολογία την ώρα που «κάθε ευρώ από τα βάρη που συσσωρεύτηκαν στη μεσαία τάξη και στους αδύναμους ισοδυναμεί με τον κρυμμένο και αφορολόγητο πλούτο που γέμιζε τους τραπεζικούς λογαριασμούς από τα μαύρα ταμεία της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς». «Γιατί offshore δεν έφτιαχναν οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι. Offshore δεν έφτιαχνε η μεσαία τάξη και οι αυτοαπασχολούμενοι. Offshore και μεταφορές χρημάτων στο εξωτερικό έκανε η καλομαθημένη πολιτική και επιχειρηματική ελίτ, που διαπλεκόταν για να εξασφαλίσει τη χλιδή της».

Χθες πάντως ο Τσακαλώτος για την υπερφορολόγηση επέρριψε ευθύνες και στην πλευρά των δανειστών, που υποεκτιμούσαν την απόδοση των μέτρων. «Τσακωνόμασταν όλο τον καιρό με τους θεσμούς να πάρουμε λιγότερα μέτρα και δικαιωνόμασταν εκ των υστέρων. Οι θεσμοί, ιδίως το ΔΝΤ, υποτιμούσαν την απόδοση των μέτρων και έτσι δημιουργήθηκε η υπεραπόδοση. Δεν το επιδιώξαμε εμείς», σημείωσε.

Σήμερα, δεύτερη μέρα συζήτησης για το κοινωνικό μέρισμα – που θα ολοκληρωθεί με την ψήφιση –, κυβέρνηση και αντιπολίτευση θα διασταυρώσουν περαιτέρω τα ξίφη τους, με την πρώτη να προσπαθεί να αναδείξει την αναδίπλωση της Ν.Δ. σε σύγκριση με την περσινή στάση της, δηλαδή όταν καταψήφιζε το μέρισμα του 2016.

Στο Γκέτεμποργκ

Στο μεταξύ σήμερα ο πρωθυπουργός θα βρεθεί στο Γκέτεμποργκ για τη διάσκεψη κορυφής της Ε.Ε. με ατζέντα τα κοινωνικά θέματα, τη δίκαιη απασχόληση και την ανάπτυξη, όπου αναμένεται να αναδείξει τις κυβερνητικές θέσεις για τη δίκαιη ανάπτυξη, το κοινωνικό κράτος. Το βράδυ ο Αλέξης Τσίπρας θα έχει συνάντηση με τον πρωθυπουργό της Σουηδίας Στεφάν Λεβέν.