«Τους τελευταίους μήνες, η χρήση της θαλάσσιας οδού από την Τουρκία στην Ελλάδα έχει ενισχυθεί, οι θαλάσσιες αφίξεις προς την Ιταλία έχουν μειωθεί, ενώ παρατηρούμε ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες επιλέγουν όλο και πιο διαφοροποιημένες διαδρομές για να φτάσουν στην Ευρώπη», είπε η Pascale Moreau, διευθύντρια του Γραφείου της Ευρώπης της Υ.Α.

 

Στην Ελλάδα έχει παρατηρηθεί αύξηση στις αφίξεις από ξηρά και θάλασσα από το καλοκαίρι. Τον Σεπτέμβριο περίπου 4.800 άνθρωποι έφθασαν στις ακτές της Ελλάδας, ο υψηλότερος αριθμός αφίξεων που έχει καταγραφεί μέσα σε έναν μήνα από τον Μάρτιο του 2016. Περίπου το 80% των ανθρώπων που έφτασαν μέσω θαλάσσης στην Ελλάδα ήταν από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, ενώ τα δύο τρίτα ήταν γυναίκες και παιδιά. 

 

Από τον Αύγουστο και έπειτα καταγράφεται η μεγαλύτερη αύξηση στις αφίξεις προσφύγων και μεταναστών, από τον Μάρτιο του 2016. 

Το 99% αυτών των ροών προέρχεται από τα τουρκικά παράλια, παρά το γεγονός ότι οι τοπικές αρχές ισχυρίζονται πως η τουρκική αγροφυλακή έχει αποτρέψει το πέρασμα στο Αιγαίο περίπου 20.000 ανθρώπων τους τρεις τελευταίους μήνες.

 

Η ντροπή της Ευρώπης

Στο ίδιο χρονικό διάστημα περίπου 15.000 νέοι πρόσφυγες και μετανάστες έφθασαν στα νησιά του ΒΑ. Αιγαίου, επιβαρύνοντας ακόμα πιο πολύ τα ήδη ασφυκτικά γεμάτα hotspots. 

 

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις άθλιες συνθήκες διαμονής και διαβίωσης, την υποχρεωτική γειτνίαση διαφορετικών εθνικοτήτων με σοβαρά προβλήματα στις μεταξύ τους σχέσεις, τις μεγάλες καθυστερήσεις στην εξέταση των αιτημάτων ασύλου και τον διαρκή φόβο της κράτησης και απέλασης όλων όσοι δεν παίρνουν άσυλο πίσω στην Τουρκία, έχουν συνέπεια την έξαρση των εντάσεων και συχνά αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ προσφύγων και μεταναστών, αλλά και των μόνιμων κατοίκων, οι οποίοι νιώθουν εγκαταλελειμμένοι από το κράτος. 

 

Χαρακτηριστική της κατάστασης που επικρατεί στα hotspots είναι προπαγανδιστικό δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού «Der Spiegel» για τη Μόρια της Λέσβου, όπου παραμένουν εγκλωβισμένοι σχεδόν 9.000 πρόσφυγες και μετανάστες.

Το ρεπορτάζ έχει τίτλο: «Μόρια, η ντροπή της Ευρώπης», περιγράφοντας τις άθλιες συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν αυτοί οι άνθρωποι.

 

Εν τω μεταξύ τους τελευταίους μήνες, όπως επισημαίνεται στην έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, παρατηρείται αύξηση στις αφίξεις στην Ελλάδα οικογενειών προσφύγων καθώς και μεγάλου αριθμού ασυνόδευτων ανήλικων από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν.

 

Ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που έφτασαν από τη Λιβύη στην Ιταλία σημείωσε πτώση. Περίπου 21.700 άνθρωποι έφτασαν μέσω θαλάσσης στην Ιταλία από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο, ο χαμηλότερος αριθμός για αυτή την περίοδο τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Παράλληλα, στην Ισπανία καταγράφηκε αύξηση 90% στις αφίξεις μέσω θαλάσσης και ξηράς σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Οι περισσότεροι από τους 7.700 ανθρώπους που διέσχισαν τα σύνορα προέρχονταν από το Μαρόκο, την Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γουινέα, ενώ οι αφίξεις στα χερσαία σύνορα της χώρας ήταν κυρίως Σύροι. 

 

Πολλοί είναι πλέον οι πρόσφυγες που μετά το κλείσιμο των συνόρων από την Ελλάδα προς τα Βαλκάνια επιλέγουν τα δίκτυα των διακινητών, οι οποίοι τους προωθούσαν μέσα από δύσβατα και ορισμένες φορές ναρκοθετημένα ορεινά μονοπάτια προς τα Βόρεια Βαλκάνια, παρακάμπτοντας την Ελλάδα.

Η έκθεση επίσης αποτυπώνει αφίξεις από την Τουρκία στη Ρουμανία μέσω της Μαύρης Θάλασσας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού – τις πρώτες από τον Φεβρουάριο του 2015 – καθώς επίσης και μια σημαντική αύξηση στον αριθμό των αφίξεων στην Κύπρο από την αρχή του έτους.

 

«Παρά τη μείωση του αριθμού των ανθρώπων που διέσχισαν την Κεντρική Μεσόγειο, χιλιάδες εξακολουθούν να επιχειρούν απελπισμένα και ριψοκίνδυνα ταξίδια προκειμένου να φτάσουν στην Ευρώπη», ανέφερε η Pascale Moreau. Παρατήρησε επίσης με ιδιαίτερη ανησυχία ότι έως τις 20 Νοεμβρίου 2017 σχεδόν 3.000 άνθρωποι εκτιμάται ότι είχαν χάσει τη ζωή τους ή αγνοούνταν στη θάλασσα και ότι τουλάχιστον άλλοι 57 είχαν πεθάνει κατά μήκος χερσαίων διαδρομών μέσα στην Ευρώπη ή στα σύνορά της το 2017. Τέλος, πρόσθεσε ότι οι πραγματικοί αριθμοί ενδέχεται να είναι ακόμα μεγαλύτεροι.

Στην έκθεση υπογραμμίζεται επίσης η δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι γυναίκες και τα κορίτσια θύματα εμπορίας ανθρώπων, καθώς 15.200 ασυνόδευτα και χωρισμένα από την οικογένειά τους παιδιά έχουν φτάσει στην Ευρώπη από την αρχή του έτους. 

 

Η έκθεση δείχνει επίσης ότι οι δευτερογενείς μετακινήσεις συνεχίστηκαν τους τελευταίους μήνες, όπως επίσης και οι αναφορές για άτυπες αναγκαστικές επιστροφές από πολλές χώρες. Τέτοιες πρακτικές θα πρέπει να διερευνηθούν και να εξαλειφθούν, αναφέρει η έκθεση.

«Η Υ.Α. συνεχίζει να κάνει έκκληση για μεγαλύτερη πρόσβαση σε ασφαλείς και νόμιμες οδούς προς την Ευρώπη, όπως η επανεγκατάσταση και η οικογενειακή επανένωση. Είναι επίσης σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι μπορούν να έχουν πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου στα ευρωπαϊκά κράτη», σημείωσε η Pascale Moreau.