Σε ένα σκληρό stress test, το οποίο θα κρίνει στο σύνολό του το μεταμνημονιακό τοπίο, αναδεικνύεται η συμφωνία εξόδου της Ελλάδας από τα μνημόνια – και κυρίως οι όροι οι οποίοι θα το διέπουν. Σε αυτό το τοπίο συμπεριλαμβάνονται… τα πάντα:

● Το περιθώριο ανάληψης πρωτοβουλιών στην οικονομία πέραν των δεσμεύσεων προς τους δανειστές.

● Το βάρος και το βάθος της επιτήρησης της οικονομίας – και των ελληνικών κυβερνήσεων – τα επόμενα χρόνια.

● Το εύρος της ρύθμισης για την αποπληρωμή του χρέους.

● Τα «μεταρρυθμιστικά» ανταλλάγματα που θα πρέπει να καταβάλουμε ώστε να ρυθμιστεί το χρέος.

● Η πολιτική και δημοσιονομική δυνατότητα κυβέρνησης και αντιπολίτευσης να διαμορφώσουν μια πειστική επαγγελία για οριστική έξοδο από την κρίση.

● Η δυνατότητα της κυβέρνησης να πείσει ότι είναι δυνατή μια αξιόπιστη αναδιανομή πλούτου προς όφελος των κυρίως πληγέντων από την κρίση.

● Το περιθώριο μείωσης των φόρων και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, πέραν του καθεστώτος των χαμηλών και επισφαλών μισθών που έχουν κερδίσει έδαφος τα τελευταία χρόνια.

● Η «ανεκτικότητα» των δανειστών σε μέτρα κατοχύρωσης των εργασιακών δικαιωμάτων.

● Η δυνατότητα της Ελλάδας να πείσει τις περίφημες αγορές για την αξιοπιστία της, ώστε να αντιμετωπιστεί με ευνοϊκούς όρους ως προς τον δημόσιο δανεισμό.

Παρότι όμως η συμφωνία για την έξοδο από το μνημόνιο θα έχει καταρτιστεί πριν από τις 20 Αυγούστου, οπότε λήγει το τρίτο πρόγραμμα, το ερχόμενο πεντάμηνο – έτσι όπως έχουν «κουμπώσει» οι εξελίξεις – θα αποδειχθεί, σε σημαντικό βαθμό, καθοριστικό και για την εξέλιξη των μεγάλων θεμάτων που αφορούν την άμυνα, την κυριαρχία και τη διεθνή θέση της χώρας:

● Η κορύφωση της τουρκικής επιθετικότητας σε όλο το εύρος του μετώπου (Κύπρος, Αιγαίο, Θράκη), για την οποία ιδιαιτέρως κρίσιμη θα αποδειχθεί η περίοδος αμέσως μετά τις τουρκικές προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της 24ης Ιουνίου.

● Η κατάληξη της διαπραγμάτευσης για το όνομα της ΠΓΔΜ, η οποία φαίνεται να έχει βαλτώσει.

● Η εξέλιξη του μεταναστευτικού / προσφυγικού ρεύματος, του οποίου η προοπτική διαμορφώνεται ήδη με εξαιρετικά δυσμενείς όρους.

Όλα αυτά μαζί θα καθορίσουν τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις και κυρίως τον χρόνο των εκλογών, ο οποίος παραμένει γρίφος παρά τη συνεπή προβολή, εκ μέρους της κυβέρνησης, του βασικού της σεναρίου για εκλογές στη λήξη της θητείας της.

Προσυμφωνημένα

Στην πραγματικότητα τα μέτωπα της οικονομίας είναι απολύτως αλληλένδετα καθώς τον καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσουν οι όροι της συμφωνίας για την έξοδο από τα μνημόνια, οι οποίοι πάντως σε έναν βαθμό θα είναι ούτως ή άλλως «μνημονιακού» χαρακτήρα. Προφανώς δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά εφ’ όσον η Ελλάδα βγαίνει μεν από τα μνημόνια, αλλά η πραγματικότητα της μεταμνημονιακής εποχής θα είναι εν πολλοίς προσυμφωνημένη:

1. Το διάστημα έως και το 2021 περιλαμβάνει συγκεκριμένες δημοσιονομικές και «μεταρρυθμιστικές» υποχρεώσεις, οι οποίες έχουν ήδη ψηφιστεί στη Βουλή.

2. Η Ελλάδα συνεχίζει να έχει απαιτήσεις χρηματοδοτικού χαρακτήρα (ρύθμιση χρέους) από τους δανειστές, οι οποίοι έχουν ήδη δεσμευτεί επ’ αυτών και είναι ήδη απολύτως βέβαιο ότι θα τις ικανοποιούν μόνο στον βαθμό που η Ελλάδα θα είναι συνεπής ως προς τις δεσμεύσεις της (το γνωστό δόγμα «μεταρρυθμίσεις έναντι χρέους» ή, επί το λαϊκότερον, για κάθε πακέτο μεταρρυθμίσεων οι δανειστές θα λαμβάνουν κάποια επιμέρους ανταποδοτικά μέτρα για το χρέος).

3. Η επιτήρηση θα διαρκέσει έως την αποπληρωμή του 75% των δανείων της Ελλάδας από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στήριξης – δηλαδή δεκαετίες.

Ωστόσο οι επιμέρους «λεπτομέρειες», όπως περιγράφονται στην αρχή αυτού του κειμένου, είναι αυτές που θα καθορίσουν τόσο τη μεταμνημονιακή οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα όσο και την αντοχή του βασικού εκλογικού σεναρίου, όπως εκφράστηκε αυτές τις μέρες, για Οκτώβριο του 2019, μαζί με τις αυτοδιοικητικές εκλογές.

Αντιπολιτευτική δυσκολία

Εκτός όμως από την αντοχή του κυβερνητικού σεναρίου, θα κριθεί και η δυνατότητα της αντιπολίτευσης να εξαγγείλει ένα πειστικό σχέδιο για την «επόμενη μέρα». Όσο πιο δεσμευτική η συμφωνία εξόδου, τόσο μικρότερη η δυνατότητα για παρεκκλίσεις. Ήδη η Ν.Δ. εμφανίζει αδυναμία συγκρότησης ενός προγράμματος διακυβέρνησης, στοιχείο που δεν οφείλεται μόνο στην ανεπάρκεια παλαιών και νέων στελεχών της…

Αυτό ακριβώς το πρόβλημα φαίνεται να διαπιστώνει και η Φώφη Γεννηματά, η οποία σπεύδει τώρα να ζητήσει εκλογές πριν από τη λήξη του μνημονίου. Προφανώς η ηγεσία του ΚΙΝΑΛΛ αντιλαμβάνεται ότι, όταν όλα θα είναι συμφωνημένα και αυστηρά καθορισμένα, θα δυσκολευτεί ιδιαίτερα να συμμαχήσει με τη Ν.Δ. – αν αυτό κριθεί κοινοβουλευτικά απαραίτητο – μετά τις εκλογές στη βάση μιας αυστηρής ατζέντας. Αντιθέτως, αν οι εκλογές γίνονταν νωρίτερα, θα μπορούσε να προβάλει με άνεση την ανάγκη για το «εθνικό σχέδιο» που η ίδια διεκδικεί και διατυμπανίζει.

Βεβαίως ούτε ο χρόνος επαρκεί ούτε η κυβέρνηση θα επέλεγε ποτέ εκλογές σε αυτή τη φάση. Συνεπώς το αίτημα του ΚΙΝΑΛΛ απλώς καταδεικνύει τις δυσκολίες του κόμματος.

Όπως και να εξελιχθούν τα πράγματα, τα στοιχήματα των αμέσως επόμενων μηνών είναι πολλά και μεγάλα. Στο «Ποντίκι» θα διαβάστε αναλυτικά όλες τις παραμέτρους αυτού του μεγάλου παιχνιδιού εν όψει της εξόδου από το μνημόνιο…