Στη Λέσβο, ο Έλληνας πρωθυπουργός για πρώτη φορά στη θητεία του αισθάνθηκε πραγματικά δύσκολα. Από τη μια, συνάντησε την παλλαϊκή συγκέντρωση εντόνων και ποικίλων διαμαρτυριών και από την άλλη πλευρά του νομίσματος -την πιο σκληρή- την συμβολική (;) ερήμωση του νησιού. Από τη μία, η Μυτιλήνη έδειχνε να κοχλάζει από τις διαμαρτυρίες κι από την άλλη  να αντιπαρατίθεται με την απόλυτη ερημιά. Δεν θυμάμαι ανάλογη αντίδραση σε επίσκεψη πρωθυπουργού ή να έχει βρεθεί αντιμέτωπη η χώρα με παρόμοιο πρόβλημα…  

Το μεταναστευτικό είναι το πλέον δαιδαλώδες και πολύπλοκο ζήτημα που έχει προκύψει στην Ευρώπη, κατά κύριο λόγο, δημιουργώντας περισσότερα αδιέξοδα παρά λύσεις στην αντιμετώπισή του.

Πριν από όλα, στο κομμάτι που αφορά τη χώρα μας, σε μεγάλο βαθμό λόγω γεωγραφικής θέσης οι όποιες λύσεις δεν εξαρτώνται από τους δικούς μας καλούς, μέτριους ή κακούς χειρισμούς. Είμαστε υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουμε, να συνδυαστούμε και να συγχρονιστούμε με μια σειρά από χώρες εντός κι εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου η καθεμιά προτάσσει τις δικές της ιδιαιτερότητες.

Η χώρα μας, δίχως να ευθύνεται για την δημιουργία αυτής της κατάστασης, καλείται στην πιο δύσκολη εποχή  της μεταπολιτευτικής της περιόδου να σηκώσει ένα δυσανάλογο με τις δυνατότητές της, βάρος.

Το μεταναστευτικό έλαβε διαστάσεις απρόσμενες και άλλαξε τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης, επηρεάζοντας τις εθνικές εκλογές κάθε χώρας ενώ υπήρξε η αιτία της εξάπλωσης όχι μόνο λαϊκίστικων τάσεων αλλά και της αναβίωσης φασιστικών – ναζιστικών κομμάτων – πράγμα που συνέβη και στη χώρα μας. Το σίγουρο είναι ότι δεν λύνεται, με διακηρύξεις και ιδεολογικές ρητορείες. Το πρόβλημα είναι εντόνως ρεαλιστικό για να αντιμετωπιστεί με θεωρητικές τοποθετήσεις.

Πέραν όλων των αντικειμενικών δυσκολιών, η κυβέρνηση, είναι η αλήθεια, δεν μπόρεσε να το αντιμετωπίσει  επαρκώς.  Υπάρχουν και έχουν καταγραφεί ευθύνες ολιγωρίας, έλλειψης οργάνωσης, γραφειοκρατικών δυσλειτουργιών, ιδεολογικών αγκυλώσεων. Κυρίως όμως, υπάρχουν και οι δυσκολίες στο να ελεγχθούν και να συγκρατηθούν οι ροές από την Τουρκία η οποία παίζει το δικό της χαρτί στις διαταραγμένες σχέσεις της με την Ευρώπη.

Από την μεριά του, ο Ερντογάν είναι προφανές ότι δεν έχει σαν πρώτη του προτεραιότητα να συνδράμει την Ελλάδα. Αντίθετα, ανάλογα με τις περιστάσεις, χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες σαν ένα ακαταμάχητο όπλο προκειμένου να εξυπηρετήσει τον δικό του χαβά.

Από τη μεριά της, και η Ευρώπη, πέραν της χρηματοδότησης, δεν μετέχει στη λύση του προβλήματος: έχει σταματήσει η μετεγκατάσταση, υπάρχουν χώρες που δεν το συζητούν καν ως ενδεχόμενο και τα προγράμματα οικογενειακής επανένωσης προχωρούν με πολύ αργούς ρυθμούς. Γενικά, η Ευρώπη πλέον κρατά μια απόσταση και μοιάζει σαν να αναγνωρίζει ότι το μεταναστευτικό – προσφυγικό περιορίζεται στην Ιταλία και την Ελλάδα.

Είναι προφανές ότι το εγχώριο πολιτικό σύστημα δεν έχει πλέον περιθώρια να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα με κομματικούς τακτικισμούς, αλλά σαν ένα ιδιαίτερα σοβαρό εθνικό πρόβλημα.

Στη Μόρια, λοιπόν, η Ελλάδα αναστενάζει. Η κυβέρνηση, πέραν των δυσκολιών που είναι αντιληπτές απ’ όλους, οφείλει όχι να τις επικαλείται  αλλά να τις λύνει. Οι τοπικές κοινωνίες έχουν φτάσει στα όριά  τους και έχουν δοκιμαστεί ακραία οι αντοχές τους. Πριν δημιουργηθούν  απρόβλεπτες και ανεξέλεγκτες καταστάσεις που θα οδηγήσουν στα χειροτέρα, η κυβέρνηση καλείται να δώσει όχι ρητορικές απαντήσεις αλλά ρεαλιστικές λύσεις. Ο δρόμος που οδηγεί στη Μόρια είναι υπαρκτός και πρέπει να φτάσουμε εκεί με λύσεις και όχι με  ΜΑΤ.