Tο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και το Μουσείο Μπενάκη συνδιοργανώνουν – στο πλαίσιο της PhotoΒiennale 2018 / 23ης Διεθνούς Φωτογραφικής Συνάντησης – την έκθεση φωτογραφίας του Κωστή Αντωνιάδη «Φωτογραφίες, Αλήθειες και Ψέματα 1985-2018».

Μια έκθεση που, διαχωρισμένη σε οκτώ θεματικές ενότητες οι οποίες υλοποιήθηκαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους από το 1985 έως το 2018, αναδεικνύει περίτεχνα τη μοναδική ικανότητα του Κωστή Αντωνιάδη να ελίσσεται ανάμεσα σε χρήσεις και νοήματα, καθώς και να συνδυάζει αρμονικά ετερόκλητα στοιχεία και μορφές σε νέους συσχετισμούς.

Θραύσματα εικόνων της πόλης, εικονικές προτομές ηρώων, φθαρμένες εικόνες προσώπων και σωμάτων, όπως επίσης μυστικές συλλογές και ντοκουμέντα συνθέτουν τις αφηγήσεις του δημιουργού, διερευνώντας τη σχέση της φωτογραφίας με το φανταστικό και την πραγματικότητα.

Κατά τη δεκαετία του ’80 παρατηρούμε τα έργα να εμφανίζονται είτε σε διαφημιστικά ταμπλό είτε σε τοίχους απομονωμένων κτιρίων, ενώ λίγα χρόνια αργότερα οι δημιουργίες αναδύονται μέσα από γυάλινες φωτογραφικές πλάκες και ξεθωριασμένες σελίδες σημειωμάτων.

Το 2013 είναι εμφανής η ανανέωση τόσο των φωτογραφικών υλικών όσο και των μεθόδων επεξεργασίας. Βλέπουμε, λοιπόν, πρόσωπα τυπωμένα σε αιωρούμενες διαφάνειες να συσχετίζονται άμεσα με ηρωίδες της αρχαίας τραγωδίας, της όπερας και του θεάτρου, ενώ τεμαχισμένα αντρικά και γυναικεία σώματα συνθέτουν νέες μορφές και νέες προσεγγίσεις.

Η πιο πρόσφατη εργασία που παρουσιάζεται στην έκθεση επιχειρεί να απαντήσει σε ερωτήματα που απασχολούν ιδιαίτερα τον Κωστή Αντωνιάδη αναφορικά με τη σχέση της πραγματικότητας και της απεικόνισής της. Ο δημιουργός μελετά τις μεταλλάξεις που υφίστανται τα φωτογραφικά ντοκουμέντα μέχρι αυτά να ενσωματωθούν σε εκθεσιακούς χώρους και διερωτάται τι είναι τελικά αυτό που απομένει σε αυτά από την πραγματική ιστορία που επιδιώκουν να «πουν».

Ξεχωριστή θέση στην έκθεση κατέχει το οικογενειακό φωτογραφικό λεύκωμα του Αντωνιάδη, το οποίο διακρίνεται είτε από ανοίκειες και αυθόρμητες πόζες και στιγμιότυπα είτε από σκηνές στις οποίες «φαντάσματα» της οικογένειας εμφανίζονται σε ύφος πνευματιστικής φωτογραφίας του 19ου αιώνα.

Καθεμιά από τις θεματικές ενότητες πραγματεύεται την υλική φθορά και τη μνήμη, την αλήθεια και το ψέμα, έννοιες που απασχόλησαν έντονα τον Κωστή Αντωνιάδη και τις οποίες «δοκιμάζει» μέσα από το σώμα μιας φωτογραφίας.

Στην πρώτη ενότητα της έκθεσης με τίτλο «Αφίσες (1985 – 1986)», οι εικόνες των διαφημιστικών ταμπλό της Αθήνας αντικαθίστανται με πρόσωπα και σκηνές της καθημερινότητας, παρουσιάζοντας πόσο διαφορετικά είναι αυτά τα πρόσωπα όταν μπαίνουν στη θέση των προσώπων της διαφήμισης και πόσο διαφορετική είναι η εικόνα της πόλης όταν γεμίζουν με την παρουσία τους κάθε γωνιά της.

Ακολουθεί η σειρά «Τοιχογραφίες (1989)» που απεικονίζει πρόσωπα και σκηνές της καθημερινότητας σε τοίχους ρωμαϊκών επαύλεων.

Σε αυτή την ενότητα βλέπουμε για πρώτη φορά την εισαγωγή της πόζας στα μοντέλα, με τα πρόσωπα να στέκονται ή να χειρονομούν με βάση γνωστές σκηνές από τη ζωγραφική και τη γλυπτική. Στην πρώιμη αυτή διαδικασία ένθεσης των φωτογραφιών, ο Κωστής Αντωνιάδης χρησιμοποίησε φωτογραφικές μηχανές μεγάλου φορμά, αυτοσχέδιες εκτυπωτικές μηχανές και φωτογραφικά υλικά, με σκοπό να επιτύχει την καλύτερη δυνατή ευκρίνεια στις φωτογραφίες του, καθώς και την επιδιωκόμενη αληθοφάνεια στο φωτογραφικό ντοκουμέντο του.

Στις ενότητες «Μυστικά και Συλλογή» η ψηφιακή τεχνολογία όπως και οι νέες προσεγγίσεις κάνουν την εμφάνισή τους. Πιο συγκεκριμένα, στα «Μυστικά» βλέπουμε πρόσωπα νέων να αναδύονται μέσα από τις ξεθωριασμένες σελίδες, με εμφανή τα σημάδια φθοράς από το συχνό ξεδίπλωμα, ενώ στη «Συλλογή» τα πρόσωπα εμφανίζονται σε γυάλινες πλάκες από τις οποίες έχει αφαιρεθεί το θέμα, με το υπόβαθρο να είναι για ακόμη μια φορά «γυμνό» από κάθε είδους πληροφορία.

Στη σειρά «Ήρωες και Ηρωίδες», τα πρόσωπα που απεικονίζονται στις φωτογραφίες αναπαριστούν πρωταγωνιστές από κλασικές τραγωδίες, όπερες και θεατρικά έργα, ενώ συνοδεύονται από ένα κείμενο – απόσπασμα των έργων στην πρωτότυπη, συνήθως, γλώσσα. Εκεί συναντάμε λοιπόν τον Οθέλλο του Σαίξπηρ ή την Ελένη από τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη με ένα από τα ερωτήματα που γεννιούνται να διερευνά κατά πόσο αλλάζει η αύρα μιας μορφής όταν συνδεθεί με ένα επικό όνομα.

Ακολουθεί η ενότητα «Fragments», στην οποία ο Κωστής Αντωνιάδης μελετά συστηματικά την εικονογραφική φύση της φωτογραφίας. Τεμαχισμένα ανδρικά και γυναικεία σώματα, ενσωματωμένα σε ξύλινο υπόστρωμα, επιδιώκεται να αυτονομηθούν ως εικόνες, προτείνοντας νέες αφηγήσεις.

Ξεχωριστή θέση στο έργο του Κωστή Αντωνιάδη έχει η εγκατάσταση «Αλήθειες και Ψέματα (1991 – 2013)». Πρόκειται για ένα έργο που δημιουργήθηκε σε ένα διάστημα είκοσι χρόνων και στο οποίο περιλαμβάνονται τρεις ενότητες, με κύριο θέμα και των τριών την οικογενειακή φωτογραφία.

Στην πρώτη ενότητα, τις «Μαύρες Φωτογραφίες (1991)», ο Αντωνιάδης αντέγραψε και μεγέθυνε φωτογραφίες τόσο της στενής όσο και της ευρύτερης οικογένειας χωρίς να παρέμβει καθόλου στο αισθητικό αποτέλεσμα. Επέλεξε, ωστόσο, πόζες περίεργες και σφιγμένες, που σε καμιά περίπτωση δεν παρέπεμπαν σε κλίμα οικογενειακής ευτυχίας και κοινωνικής αφομοίωσης.

Στη δεύτερη ενότητα, με τίτλο «Τετράδια (1995)», ο καλλιτέχνης επιχειρεί ένα βήμα παρακάτω, επιχειρώντας να παρουσιάσει φωτογραφικά τις οικογενειακές αναμνήσεις. Κοιτά τους γονείς του ενώ ποζάρουν, αγκαλιάζει τη μητέρα του, παρακολουθεί τον εαυτό του και τον αδελφό του να παίζουν…

Κατόπιν, την εμφάνισή τους κάνουν τα «οικογενειακά φαντάσματα» που – σε ύφος πνευματιστικής φωτογραφίας του 19ου αιώνα – έρχονται να ταράξουν τη γαλήνη του. Σε αυτήν τη σειρά βλέπουμε έναν συνδυασμό από αναμνήσεις, ψηφιακές ωριμάνσεις αλλά και υπερβολές. Το μυστήριο που «αγκαλιάζει» τις φωτογραφίες αυτές επιχειρεί να αναπαραστήσει την αλήθεια και το ψέμα που συνυπάρχουν σε μια φωτογραφία.

Η εγκατάσταση «Κενό μνήμης (1981-2001)» αναφέρεται σε ένα διάστημα που ο Κωστής Αντωνιάδης τραβούσε φωτογραφίες χωρίς να εμφανίζει τα φιλμ, ευελπιστώντας ότι μια μελλοντική θέασή τους θα ήταν απαλλαγμένη από συμφραζόμενα, όπως όταν ανασύρει κανείς εικονικές αναμνήσεις από αρχεία αγνώστων…

Στην πιο πρόσφατη εργασία με τίτλο «Μεταλλάξεις» συναντάμε ερωτήματα που απασχόλησαν ιδιαίτερα τον καλλιτέχνη. Πρόκειται για τη σχέση ανάμεσα στην πραγματικότητα και την απεικόνισή της. Περιγράφοντας σχολαστικά τη συλλογή, τον καθαρισμό, τη μελέτη και την παρουσίαση των φωτογραφιών ως πολύτιμων πλέον αντικειμένων τέχνης, ο Κωστής Αντωνιάδης μας καλεί να αναρωτηθούμε τι απομένει τελικά σε αυτά από την πραγματικότητα και την αλήθεια τους.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 2018 στις 20. 30 στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ.

INFO:

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης – Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης – Βίλα Καπαντζή, Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας 108, Θεσσαλονίκη

Διάρκεια: Από 14.9 έως 11.11.2018

Ωράριο έκθεσης: Τρίτη – Κυριακή: 10:30-18:00 (Δευτέρα κλειστά)

Είσοδος ελεύθερη

Πληροφορίες / Κρατήσεις: Τηλ.: 2310295170-1 (καθημερινές 9.00 – 14.30) και 2310295149 (τις ώρες λειτουργίας της έκθεσης) / www.thmphoto.gr