Συνέντευξη στη Δώρα Αμαραντίδου

Ο Λάκης Παπαδόπουλος κρατά ακόμα τα ρεβέρ του ψηλά. Πέρασαν 30 χρόνια από τότε που κέρδισε το πρώτο βραβείο στους αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού του Μάνου Χατζιδάκι με το τραγούδι του «Και θα χαθώ» κι ακόμα παραμένει αθε­ράπευτα ρομαντικός αλλά και σκληρά ρεαλιστής

Συνέντευξη στη Δώρα Αμαραντίδου

Ο Λάκης Παπαδόπουλος κρατά ακόμα τα ρεβέρ του ψηλά. Πέρασαν 30 χρόνια από τότε που κέρδισε το πρώτο βραβείο στους αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού του Μάνου Χατζιδάκι με το τραγούδι του «Και θα χαθώ» κι ακόμα παραμένει αθε­ράπευτα ρομαντικός αλλά και σκληρά ρεαλιστής, όπως ένας έφηβος που κλείνει τα μάτια σε μια απαράδεκτη πραγματικότητα για να ονειρευτεί το αυτονόητο: Τη δημιουργικότητα στην Τέχνη και στην κοινωνία, έξω από κομματικά, αναξι­οκρατικά τερτίπια. Απάγκιο του παραμένουν οι ποιητές, όπως πριν από 15 και 20 χρόνια που πρώτος στην ελληνική ροκ σκηνή μελοποίησε… Μπουκόφσκι, Γκίνσμπεργκ, Χρονά, Μάτεσι, Κριεζή… Κοιτάει στο παρελθόν ώστε να ελπίσει για το μέλλον. Μόνο έτσι μπορεί να κάνει υπομονή σε ένα άθλιο παρόν, στο οποίο οι ξένοι, όπως μας λέει, «ονειρεύονται να κάνουν τους Έλληνες υπηρέτες στην ίδια τους τη χώρα»

Κλείνετε 30 χρόνια στο ελληνικό τραγούδι. Ποιες οι πρώτες σκέψεις;

Θεωρώ ότι θα έπρεπε οι καλλιτέχνες της γενιάς μου να είμαστε συνεχώς στις επάλξεις, αλλά φαίνεται ότι μεγαλώσαμε και δεν το έχουμε καταλάβει.

Μήπως δεν θέλετε να «μεγαλώσετε»;

Έτσι αισθάνομαι και αυτό το συναίσθημά μου εκφράζω προς τα έξω. Βέβαια δεν είμαι όπως πριν από 30 χρόνια, αλλά η χαρά τού να γράφω τραγούδια είναι ίδια. Το σώμα δεν έχει πια νεανική εικόνα. Όμως κανείς δεν μπορεί να αλλάξει την εικόνα του πνεύματός μου…

Οπότε, μου λέτε ότι εδώ και 30 χρόνια τα ρεβέρ είναι ακριβώς στην ίδια θέση…

Κάποια στιγμή αισθάνθηκα ότι πατούσα μες στα νερά, έβρεχα το παντελόνι μου και τρε­λάθηκα… Τι να κάνω; Ξανασήκωσα τα ρεβέρ μου ψηλά προχθές που έβρεχε!

Με χροιά ροκ στο ελληνικό τραγούδι υπερασπιστήκατε τη διαφορετικότητα και το δι­καίωμα κυρίως των νέων να παρεκκλίνουν από τους κυρίαρχους κοινωνικούς κανόνες. Προσωπικά έχετε βιώσει τον ρατσισμό;

Μέσα από την τέχνη, όχι. Μέσα από τη ζωή έχω βιώσει τον ρατσισμό και έχω βγάλει το εξής συμπέρασμα: Ο χριστιανισμός είναι η πιο ελεύθερη θρησκεία και έχει ανοιχτές αγκάλες σε όλες τις μειονότητες και για όλο τον κόσμο, θρήσκο και μη. Είμαστε τυχεροί που ζούμε σ’ ένα κράτος με ένα τόσο ελεύθερο θρήσκευμα.

Πιστεύετε στον Θεό;

Να σας πω κάτι; Δεν πιστεύω στον Θεό. πιστεύω στο καλό και στο κακό. Αν υπάρχει Θε­ός, ίσως να κρύβεται γιατί δεν θα θέλει να δείχνουμε σε αυτόν την πίστη μας, αλλά στον συνάνθρωπό μας. Ο συνάνθρωπός μας πρέπει να είναι ο Θεός μας. πιστεύω ότι ο καθέ­νας μας από θέση ισχύος γίνεται ή Θεός ή υπηρέτης, αναλόγως πώς θα φερθούμε στον υπάλληλό μας ή στο παιδί μας, εκεί κρίνεται και ο χαρακτήρας μας. Τώρα ως κράτος έχουμε χάσει και χαρακτήρα και πίστη.

Πού πρέπει να παιχθεί το παιχνίδι της ανάπτυξης στη χώρα μας;

Είμαστε η χώρα του ήλιου, αλλά δεν τον εκμεταλλευόμαστε. Οι Γερμανοί, οι Γάλλοι και οι Εγγλέζοι θέλουν να μας εξευτελίσουν τελείως με τον κάθε άσχετο που αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας μας, τρελαίνοντάς μας στη φορολογία – που εκείνοι επιβάλ­λουν – για να μας πάρουν τα σπίτια μας και να… χαιρόμαστε να είμαστε υπηρέτες στα σπίτια που ήταν κάποτε δικά μας. Χρειαζόμαστε ένα υπερ-υπουργείο κατά της Φτώχειας και ένα υπερ-υπουργείο Τουρισμού. Το επιχειρηματικό βλέμμα του κράτους θα έπρεπε να είναι στραμμένο γύρω από τον τουρισμό γιατί είμαστε το πιο φωτεινό στολιδάκι στη Γη. Αν ρίξουμε τις τιμές στα τουριστικά μέρη σε τιμές Τουρκίας και Τυνησίας, θα δείτε για πότε θα αναβαθμιστεί η οικονομία μας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μας ανέβασε τις τιμές για να… μη νιώσουν μειονεκτικά άλλα ευρωπαϊκά κράτη, όπως η Ιταλία και η Ισπανία. Ας μας αφήσουν να χαμηλώσουμε τις τιμές μας για να γίνουμε ανταγωνιστικοί με τους Τούρκους και θα δείτε για πότε θα γίνει το έλλειμμα περίσσευμα.

Έτσι όπως πάμε, το καλοκαίρι μόνο οι ξένοι τουρίστες θα μπορούν να απολαμβάνουν τις ομορφιές των νησιών μας…

Με αυτούς που μας κυβερνούν τόσα χρόνια, τι περιμένετε; Είναι αισχρό αυτό που συμ­βαίνει στους μισθωτούς. πώς είναι δυνατόν ένας εργαζόμενος που έπαιρνε 1.200 ευρώ, τώρα να παίρνει 400 ευρώ; Είναι κτηνωδία, είναι απάνθρωπο. ωστόσο, στην κατάσταση που βρισκόμαστε πρέπει να πέσουν οι τιμές στην αγορά. Δεν γίνεται να πέφτουν οι μισθοί και οι τιμές στα σούπερ-μάρκετ να είναι σταθερά υψηλές.

Στην απειλητική ερώτηση της εποχής, ευρώ ή δραχμή, ποια είναι η θέση σας;

Ο ελληνικός λαός έβγαλε τα συμπεράσματά του, πριν από λίγες εβδομάδες. Στις πρόσφατες εκλογές όρισε τα ποσοστά που αρμόζουν στο κάθε κόμμα. Βάσει αυτών των ποσοστών θα έπρεπε να συγκροτηθεί μια κυβέρνηση, βάζοντας στην άκρη τους αρχη­γισμούς, και όχι να μπουν στη λογική μιας δεύτερης εκλογικής αναμέτρησης. Διότι τώρα μπαίνουμε πιο βαθιά στον λάκκο. Δεν έπρεπε οι βουλευτές και οι κομματάρχες να κοιτούν τον μισθό των φτωχών να κατρακυλά και αυτοί να μη βάζουν το χέρι στην τσέπη.

Μουσική έχουμε να πουλήσουμε στους ξένους;

Έχουμε, τον Χατζιδάκι, τον Θεοδωράκη, τον Σπανό… Η ελληνική μουσική θα μπορούσε να γίνει εξαγώγιμο προϊόν, αλλά πού και πώς τώρα; Υπουργός πολιτισμού θα έπρεπε να γίνει κάποιος καλλιτέχνης, όχι κάποιος οικονομολόγος, ούτε κάποιος πολιτικάντης.

Ακούτε αξιόλογους στίχους τον τελευταίο καιρό;

πάντα βγαίνει ποίηση που δεν έρχεται στον κόσμο γιατί ο κόσμος έχει μάθει να μαϊμου­δίζει με τα τραγούδια της μιας ημέρας. Υπάρχει εργόχειρο στην ποίηση. Σταυροβελονιά τη δουλεύουν πολλοί Έλληνες νέοι ποιητές, αλλά δεν υπάρχει ένας διαγωνισμός ποίη­σης για να ακουστούν τα έργα. Δεν υπάρχει διαγωνισμός έντεχνου τραγουδιού, όπως έκανε ο Μάνος Χατζιδάκις.

Και η Γιουροβίζιον;

πολύ παλιά, ναι, άξιζε. Φέτος οι Ρώσοι παρουσίασαν ένα τραγούδι με τέσσερις γριές. Εμείς βάλαμε ένα κοριτσάκι καλοφτιαγμένο να τραγουδήσει στη Γιουροβίζιον. Του χρόνου θα ψάχνουμε να βρούμε γέρους να μας εκπροσωπήσουν, εφόσον φέτος πρωτοπό­ρησαν οι Ρώσοι. Είμαστε… ουραγοί και στην πρωταρχική σκέψη για καλλιτεχνική δημι­ουργία, αντί να πούμε ότι, σε κόντρα των καιρών, εμείς θα πουλήσουμε καλή μουσική. Αυτό γίνεται μέχρι τώρα διότι τοποθετούνται από το κράτος υπάλληλοι στην ΕΡΤ που δεν έχουν καμία σχέση με μουσική ή ποίηση, μόνο και μόνο επειδή είναι κομματόσκυλα, είτε του ΠΑΣΟΚ είτε της Ν.Δ. Η ΕΡΤ έχει ένα τεράστιο αρχείο μουσικής και μουσικούς που κάθονται. Η ΕΡΤ να κάνει μια εταιρεία δίσκων μη κερδοσκοπική – αφού εμείς την πληρώνουμε – όπου ο κάθε δυστυχής δημιουργός να έρχεται και να δηλώνει τη δουλειά του ακόμα κι αν δεν φαίνεται εξαρχής εμπορική. Θα γίνει εμπορική διότι κάθε καλό, αν ο κόσμος το ακούσει, θα το αγαπήσει.

Διακρίνετε κάποιους νέους συναδέλφους σας που προσπαθούν έστω και μόνοι τους να τα καταφέρουν, ώστε να ακουστεί η μουσική τους και έξω;

Εδώ και καιρό ο καθένας καλλιτέχνης που έχει κάτι να πει, το παλεύει μόνος του, διότι η δισκογραφία εξαφανίστηκε. Πρόπερσι μας ενοχλούσε που δινόταν ένα cd μαζί με μία εφημερίδα. Τώρα λέμε «μακάρι να ήταν όπως πρόπερσι τα πράγματα!». Αφού, για να αγοράσει κάποιος μια εφημερίδα, πρέπει να έχει μαζί της και τέσσερα cds. Μια μουσική σταδιοδρομία πουλιέται μέσα σε ένα φύλλο εφημερίδας!

Τα ψηφιακά μέσα δεν είναι σύμμαχοι της μουσικής δημιουργίας;

Η τεχνολογία πετάει, αλλά έχει ακυρώσει τη δημιουργία. Ο ήχος είναι τόσο καθαρός, τόσο τέλειος, που γι’ αυτό γίνεται και αντιπαθή ς. Όταν φεύγω απ’ τα στούντιο και πάω στο σπίτι μου, βάζω παλιούς δίσκους με τραγούδια του ’60, τα ακούω και ηρεμώ. Αυτά τα τραγούδια μού θυμίζουν ότι είμαι άνθρωπος και όχι υπεράνθρωπος.

Νέους καλούς ερμηνευτές βρίσκετε εύκολα;

Τα καλά λαρύγγια, όπως και οι όμορφες γυναίκες, βρίσκονται και στα λασπόνερα. Αλλά οι καλές φωνές δεν ακούγονται προς τα έξω, επειδή ο κόσμος έμαθε να βλέπει τη μουσι­κή και όχι να την ακούει.

Εναποθέτετε κάπου τις ελπίδες σας, ώστε να… επιστρέψουμε σε ένα δημιουργικό παρελ­θόν;

Είναι δύο τα τινά που μπορεί να συμβούν: Ή να πούμε ότι δεν πληρώνουμε τίποτα και να πάμε στο 1 950 ή να πούμε ότι τα πληρώνουμε και να πάμε στο 1960. Ή έτσι ή αλλιώς η Ελλάδα για να βγει από αυτό το λούκι χρειάζεται πάρα πολλά χρόνια.

Να περιμένουμε από σας κάποια νέα δισκογραφική δουλειά;

Έχω ετοιμάσει μια καινούργια δουλειά, με τραγούδια όπως «Κοίτα και τον Θεό», «ποδήλατο», «ωδή σ’ ένα Κτήνος», τα οποία θα πω στη συναυλία. Δεν ξέρω ακόμα πότε θα κυκλοφορήσει.