Στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, επικρατεί πολιτική παράλυση. Δύο είναι οι βασικοί λόγοι. Ο πρώτος ότι το πολιτικό τοπίο έχει γίνει ιδιαιτέρως περίπλοκο, κυρίως λόγω της AfD και των επιδόσεών της στα ανατολικά κρατίδια. Και ο δεύτερος η παραίτηση της Καρενμπάουερ, της ηγέτιδας του μεγαλύτερου κόμματος, που άνοιξε μια τεράστια τρύπα στην πολιτική σκηνή.
Η AfD θεωρείται τοξική. Έχει σκληρότατες θέσεις απέναντι στους μετανάστες, ανησυχεί για τη φυλετική καθαρότητα και απεχθάνεται την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οποιοσδήποτε mainstream Γερμανός πολιτικός την πλησιάσει… μολύνεται. 

Παρά ταύτα αρκετοί πολιτικοί μπαίνουν στον πειρασμό, αφού η AfD είναι δημοφιλής, ιδιαίτερα στις μη προνομιούχες ανατολικές περιοχές της χώρας, όπου πέρυσι σε κάθε μια από τις τρεις εκλογές πήρε περίπου το ένα τέταρτο των ψήφων. Σε πολλούς ψηφοφόρους στην πρώην Ανατ. Γερμανία ακούγονται λογικοί οι ισχυρισμοί της AfD ότι οι μετανάστες, οι φιλελεύθεροι και η Ε.Ε. είναι οι υπεύθυνοι για τα προβλήματα της Γερμανίας. 
Αρκετοί κεντροδεξιοί Γερμανοί πολιτικοί, μάλιστα, θα ήθελαν να δελεάσουν αυτούς τους ψηφοφόρους με νερωμένες και στρογγυλεμένες εκδοχές των ίδιων επιχειρημάτων. Κάποιοι, μάλιστα, πιστεύουν ότι θα ήταν ακόμα και χρήσιμη μια συμφωνία με τους ακροδεξιούς δημαγωγούς.

Η «φαεινή ιδέα»
Κάνουν λάθος, όπως έδειξαν και οι πρόσφατες εξελίξεις. Στο ανατολικό κρατίδιο της Θουριγγίας δύο από τα περισσότερο θεωρούμενα ως σοβαρά κόμματα, η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU), επικεφαλής του κυβερνητικού συνασπισμού, και το πολύ μικρότερο κόμμα των Ελευθέρων Δημοκρατών, βρίσκονται ακόμα σε κρίση λόγω μιας «φαεινής» ιδέας τους. 
Οι αντιπρόσωποί τους στη Θουριγγία συμφώνησαν με ένα σχέδιο που θα έπαιρνε την τοπική διακυβέρνηση από τη Linke (Αριστερά) και θα έβαζε επικεφαλής από τους Ελεύθερους Δημοκράτες, μόνο που αυτό το σχέδιο θα μπορούσε να δουλέψει με τη βοήθεια της τοπικής AfD, ενός ιδιαιτέρως σκληροπυρηνικού παρακλαδιού του κόμματος. 

Οι αντιδράσεις ήταν ακαριαίες και σφοδρές. Εθνική καταδίκη, μαζικές διαδηλώσεις, μέχρι και απειλή να πέσει ο κυβερνητικός συνασπισμός στο Βερολίνο. Μέσα σε δυο μέρες το σχέδιο θάφτηκε. Αλλά η ζημιά είχε γίνει. Λόγω της αποτυχίας της να αποσοβήσει την κρίση πριν αυτή ξεσπάσει, η Άνεγκρετ Κραμπ Καρενμπάουερ, η αρχηγός της CDU και διάδοχος της Μέρκελ, αναγκάστηκε να δηλώσει ότι παραιτείται από την ηγεσία. Βέβαια, η Καρενμπάουερ περπατούσε ήδη πάνω σε λεπτό πάγο ύστερα από διαδοχικά φτωχές εκλογικές επιδόσεις, μια σειρά από γκάφες και αποκαρδιωτικά δημοσκοπικά αποτελέσματα. 
Η Καρενμπάουερ αποσύρεται και από την κούρσα για τη διαδοχή της Μέρκελ ως καγκελαρίου στις εκλογές που αναμένεται να γίνουν το 2021. Όσο η Γερμανία μελετά την απόσυρση της Μέρκελ ύστερα από 15 χρόνια στην εξουσία, είναι σήμερα λιγότερο ξεκάθαρο από ποτέ ποιος θα αναλάβει.

Η θυμωμένη Ανατολή
Οι mainstream πολιτικοί και ψηφοφόροι της Γερμανίας είναι ασφαλώς ικανοποιημένοι που τελικά δούλεψε το τείχος προστασίας για να κρατά την AfD εκτός κεντρικής πολιτικής σκηνής. Αλλά το πρόβλημα δεν πρόκειται να εξαφανιστεί. Στη θυμωμένη ανατολική Γερμανία οι εξτρεμιστές είναι εξαιρετικά δημοφιλείς και το πολιτικό τοπίο τόσο κατακερματισμένο, ώστε θα είναι όλο και πιο δύσκολο να κερδίζονται εκλογές και να σχηματίζονται κυβερνήσεις χωρίς κάποιον από αυτούς. 
Αν δεν υπάρξει μια ανακατάταξη στο πολιτικό σκηνικό της Γερμανίας, οι πιθανότητες ενός επόμενου ρήγματος στο τείχος προστασίας, που κρατάει εκτός την AfD, θα παραμένουν. Ο κίνδυνος βρίσκεται τελικά μέσα στην ίδια τη CDU, η οποία, στο λυκόφως της «βασιλείας» της Μέρκελ δείχνει να μην έχει ομοφωνία στο ποιες πρέπει να είναι οι βασικές της αρχές. 

Ένας από τους κορυφαίους υποψηφίους να διαδεχθεί την Καρενμπάουερ είναι ο Φρίντριχ Μερτς, που εκφράζει ανοιχτά την επιθυμία του να «κλέψει» έως και τους μισούς από τους ψηφοφόρους της AfD. Πώς ακριβώς, όμως, σκοπεύει να το καταφέρει αυτό; Μήπως με το να υιοθετήσει μέρος της ατζέντας της;

Πολλά παζάρια 
Από την άλλη η CDU θα μπορούσε να πάρει μια διαφορετική πορεία. Λόγω της μεγάλης ανόδου των Πρασίνων, δείχνει πολύ πιθανό ότι στις επόμενες γενικές εκλογές η CDU και οι Πράσινοι θα έχουν μαζί μια πλειοψηφία στην Mπούντεσταγκ, ανοίγοντας έτσι την προοπτική για έναν νέου τύπου κυβερνητικό συνασπισμό. 
Αν όντως η κάλπη βγάλει «μαύρο – πράσινο», θα χρειαστούν πολλά παζάρια. Τα δύο κόμματα έχουν αντίθετες απόψεις σε πολλά σοβαρά θέματα: στη βαριά βιομηχανία, στην ενσωμάτωση της Ευρωζώνης, στο μέγεθος των δημοσίων δαπανών και στην άμυνα της Γερμανίας. 

Οι παρενέργειες
Αυτή η κατάσταση μόλις άρχισε. Όσο η CDU σκέφτεται πού ακριβώς θέλει να πάει τη Γερμανία, η πολιτική παράλυση κυριαρχεί στη χώρα. Και μια παράλυτη Γερμανία σημαίνει παράλυτη Ευρώπη. Εκτός όλων των άλλων, η Γερμανία θα αναλάβει και την προεδρία της Ε.Ε. το δεύτερο εξάμηνο της χρονιάς. 
Μεγάλη μερίδα των αναλυτών εκτιμά ότι το καλύτερο που θα μπορούσε να κάνει η Μέρκελ αυτή τη στιγμή θα ήταν να δρομολογήσει εξελίξεις με το να αναγγείλει την άμεση αποχώρησή της, ώστε η Γερμανία να μην συνεχίσει να σέρνεται σε ένα θολό τοπίο. Όμως, κάτι τέτοιο δεν είναι πολύ πιθανό στην εμμονική με τη σταθερότητα Γερμανία.

Το κάζο Καρενμπάουερ
Με την ανακοίνωσή της στις 10 Φεβρουαρίου ότι αποχωρεί από την ηγεσία της CDU και δεν θα κατέβει ως υποψήφια για καγκελάριος στις επόμενες εκλογές, η Καρενμπάουερ ανάγκασε το κόμμα της να αντιμετωπίσει δομικούς διχασμούς και έριξε την πολιτική στη Γερμανία σε μια καινούργια εποχή αβεβαιότητας. Η αποχώρησή της αποφασίστηκε αφότου η CDU στη Θουριγγία ψήφισε μαζί με την AfD για να τοποθετηθεί μέλος τρίτου κόμματος ως τοπική αρχή. 
Αυτό το σπάσιμο στο «φράγμα», η πρώτη φορά που οι ψήφοι της AfD θα παρήγαν τέτοιο αποτέλεσμα, προξένησε τόση φρίκη στη Γερμανία ώστε η Καρενμπάουερ έπρεπε να τρέξει να διορθώσει τη ζημιά. Όμως δεν τα κατάφερε, το κόμμα της διχάστηκε και η ίδια η Μέρκελ την υπονόμευσε, αφού έσπευσε να καταδικάσει το αποτέλεσμα ενώ ακόμα βρισκόταν στην Πρετόρια, 8.000 χλμ. μακριά. 
Η Καρενμπάουερ δήλωσε ότι «η απόφαση ωρίμασε μέσα μου για κάποιο διάστημα». Η ασταθής ηγεσία της την είχε πράγματι θέσει εν αμφιβόλω και η Θουριγγία έγειρε την πλάστιγγα. 
Το τι θα συμβεί από εδώ και πέρα δεν είναι ξεκάθαρο. Η Καρενμπάουερ θέλει να παραμείνει στην ηγεσία όσο το κόμμα θα διαλέγει υποψήφιο για την καγκελαρία στις επόμενες εκλογές. Όμως, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα παραμείνει μέχρι το συνέδριο της CDU τον Δεκέμβριο και κάποιοι βουλευτές αλλά και το CSU, το αδελφό κόμμα της Βαυαρίας, θέλουν γρηγορότερα την αλλαγή.

Η απειθαρχία στην καγκελάριο 
Μερίδα του Τύπου κρίνει τώρα την απόφαση της Μέρκελ το 2018 να διαχωρίσει τη δουλειά του καγκελάριου από αυτήν του αρχηγού του κόμματος ως εσφαλμένη. Σε μια σπάνια επίδειξη απειθαρχίας στη μέντορά της, τη Μέρκελ, η Καρενμπάουερ είπε στην ομιλία της παραίτησής της ότι οι θέσεις του αρχηγού και του καγκελάριου πρέπει να συγχωνευτούν. 
Όποιος τελικά κι αν αναλάβει θα αντιμετωπίσει το ίδιο πρόβλημα που δυσκόλεψε και την Καρενμπάουερ: πώς να έχει την εξουσία όταν την αληθινή ισχύ θα τη διαθέτει μια καγκελάριος που μπορεί να μην αφήσει το πόστο της μέχρι το τέλος της επόμενης χρονιάς. Γι’ αυτό και κάποιοι εκτιμούν ότι, καθώς το σχέδιο περί της διαδοχής της έχει καταρρεύσει, το καλύτερο που έχει να κάνει η Μέρκελ θα ήταν να παραιτηθεί και έτσι να προκαλέσει εκλογές. 

Αυτή τη στιγμή τρεις είναι οι πιθανότεροι υποψήφιοι για την ηγεσία της CDU:
1. Ο Φρίντριχ Μερτς, πρώην αρχηγός της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της CDU. Ο Μερτς είχε παρατήσει την πολιτική για χάρη των επιχειρήσεων το 2009, μέχρι που έκανε εντυπωσιακή επάνοδο το 2018. Έκτοτε διατηρεί ένα σταθερό προφίλ με μια κοινωνικά συντηρητική και υπέρ της επιχειρηματικότητας γραμμή. 
Ο Μερτς θεωρεί ότι το «ψάρεμα» ψήφων στη δεξαμενή της AfD μπορεί να επαναφέρει τα ποσοστά της CDU σε πάνω από 35%. Οι έως τώρα δημοσκοπήσεις δίνουν πρώτο τον Μερτς, με περίπου 37% δημοφιλία στους ψηφοφόρους της CDU και 28% σε όλους, γενικά, τους ψηφοφόρους.
2. Δεύτερος έρχεται ο Άρμιν Λάσετ, πρωθυπουργός της Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας, με 19% (ψηφοφόροι CDU) και 18% (όλοι οι ψηφοφόροι). Το βασικό προσόν του Λάσετ είναι ότι ελέγχει το πολυπληθέστερο κρατίδιο της Γερμανίας και το ισχυρότερο τοπικό παρακλάδι της CDU. Αν ήταν χώρα, η Β. Ρηνανία – Βεστφαλία θα ήταν η έκτη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε. Ο Λάσετ αντιπροσωπεύει την κοντινότερη υποψηφιότητα στο στυλ και τη νοοτροπία της Μέρκελ, κάτι που απωθεί ένα μεγάλο κομμάτι των μελών του κόμματος. 
3. Τρίτος δημοσκοπικά έρχεται ο Μάρκους Σέντερ (17% ψηφοφόροι CDU, 12% όλοι οι ψηφοφόροι). Ο Σέντερ είναι ο αρχηγός της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CSU), του αδελφού κόμματος στη Βαυαρία, και εκτιμάται από τους αναλυτές ότι μάλλον προτιμά το πόστο του στο Μόναχο. Άρα δεν πολυενδιαφέρεται για την ηγεσία της CDU.
4. Τέταρτος δημοσκοπικά, αλλά ουσιαστικά ο τρίτος αν πράγματι ο Σέντερ είναι… ευτυχέστερος μένοντας στο Μόναχο, είναι ο Γενς Σπαν (7% ψηφοφόροι CDU, 8% όλοι οι ψηφοφόροι). Ο 39χρονος υπουργός Υγείας έφτιαξε το όνομά του ως ένθερμα δεξιόστροφος στα θέματα οικονομίας και μετανάστευσης, αλλά έκτοτε έχει στρογγυλέψει τις θέσεις του.
Η ατμόσφαιρα στο Βερολίνο είναι ανήσυχη. Η CDU, το ορίτζιναλ Volkspartei (Λαϊκό Κόμμα) της Γερμανίας, που κάποτε είχε αρκετά ευρείες απόψεις για να χωράει τον καθένα, κινδυνεύει να κατακερματιστεί βραχυκυκλωμένη ανάμεσα στις διάφορες φατρίες: κεντρώοι εναντίον συντηρητικών, υπέρ και κατά του μερκελισμού, πώς να διαχειριστούν την AfD στην ανατολική Γερμανία.

«Κίνδυνος να μας διαλύσει»
Κάποιοι στο κόμμα φοβούνται ότι περαιτέρω εσωτερική φαγωμάρα μπορεί να ρίξει τα ποσοστά τους κάτω από αυτά των Πρασίνων. «Υπάρχει μηδενική όρεξη ανάμεσα στους συναδέλφους μου να πάμε σε μια διχαστική εκλογή ηγεσίας γιατί υπάρχει ο κίνδυνος να μας διαλύσει» δήλωσε ο Αντρέας Νικ, βουλευτής της CDU. 
Στη διάρκεια της μακράς βασιλείας της Μέρκελ εκφράστηκαν ανησυχίες για τη μετριοπάθεια, τον «μαλθακό κεντρισμό» και τη ληθαργική ηγεσία της. Τώρα η CDU πρέπει να αποφασίσει τι είδους κόμμα θέλει να είναι σε ένα πολύ περισσότερο περίπλοκο πολιτικό σκηνικό. «Η πιθανότητα διάσπασης είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι συνειδητοποιούν οι περισσότεροι» προειδοποιεί ο Αντρέας Ρέντερ, ιστορικός του Πανεπιστημίου του Μάιντς και μέλος της CDU. Εδώ και μήνες οι εντάσεις στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος της Γερμανίας σιγοβράζουν. Μετά την απόφαση της Καρενμπάουερ απειλούν να εκραγούν…