Παρότι δόθηκε το πράσινο φως από το υπουργείο Πολιτισμού τόσο σε κάποιες δράσεις που θα πραγματοποιηθούν σε αρχαιολογικούς χώρους από το Εθνικό Θέατρο αλλά και από ανεξάρτητους παραγωγούς όσο και στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου που θα παρουσιάσει το καλοκαίρι τις παραστάσεις των κρατικών θεάτρων στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, στο μικρό Θέατρο Επιδαύρου και στο Ηρώδειο – κάτω, φυσικά, από τις ενδεδειγμένες προφυλάξεις για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού – και παρότι ανακοινώθηκε ότι όλες οι ακυρωμένες παραγωγές του φεστιβάλ θα μετατεθούν για το καλοκαίρι του 2021, ενώ θα τους δοθεί μια εύλογη προκαταβολή, το πρόβλημα των καλλιτεχνών παραμένει.

Αφενός γιατί οι ανεξάρτητοι παραγωγοί δεν μπορούν να αντέξουν το κόστος πολυπρόσωπων θιάσων ώστε να δρομολογήσουν τις δικές τους (όταν κάθε παράσταση προϋποθέτει μόνο 40% πληρότητα των ανοιχτών θεάτρων), ενώ πολλοί σκηνοθέτες αδυνατούν να υλοποιήσουν το όραμά τους όταν καλούνται να κρατήσουν αποστάσεις ανάμεσα στους ηθοποιούς κατά τη διάρκεια τόσο των προβών όσο και της σκηνικής δράσης.

Και αφετέρου γιατί το μεγαλύτερο ποσοστό των ηθοποιών, τεχνικών κ.ά., βρίσκονται στο κενό καθώς και τον χειμώνα που, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα αναζωπυρωθεί η πανδημία λίγα θέατρα θα τολμήσουν να ανταποκριθούν σ’ αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες.

Κάπως έτσι – όπως φαίνεται – θα συνεχιστεί το φλερτ του θεάτρου με το διαδίκτυο (άλλοτε επαρκές και άλλοτε ανεπαρκές με καλές ή όχι παραστάσεις), το οποίο μέχρι στιγμής δεν φέρνει χρήματα στις τσέπες των ανέργων. Υπάρχουν βέβαια και οι εξαιρέσεις. Για παράδειγμα οι πρόσφατες παραγωγές του Θεάτρου Τέχνης αλλά και η ζωντανή ψηφιακή παράσταση της Έλλης Παπακωνσταντίνου παρουσιάζονται χρεώνοντας ένα μικρό αντίτιμο. Και η πιο σημαντική προσφορά έρχεται από το Ίδρυμα Ωνάση, το οποίο ανακοίνωσε ότι θα δώσει επιπλέον αμοιβή σε όσους εργαζόμενους συμμετείχαν στις παραγωγές που προβάλλει το ψηφιακό κανάλι τώρα και στο εγγύς μέλλον.

Ωστόσο η ανεργία είναι γενικότερο φαινόμενο και δεν πλήττει μόνο τους καλλιτέχνες. Πλήττει και τους συγγραφείς θεατρικών έργων, τους δημοσιογράφους αλλά και τους κριτικούς, οι περισσότεροι εκ των οποίων ασχολούνται πια με θεωρητικά κείμενα ή σχολιασμούς.

Ορισμένοι, όμως, βρήκαν τη «λύση». Ανάμεσά τους ο Αμερικανός συγγραφέας και σκηνοθέτης Richard Nelson, ο οποίος μόλις έγραψε ειδικά για το Youtube το 60λεπτο έργο «What we need to talk about», το οποίο παρουσιάστηκε διαδικτυακά σε δική του σκηνοθεσία από το «Public theater» και όπως ανέφεραν κριτικοί μεγάλων εφημερίδων (ο Ben Brantley των «New York Times», ο David Cote του «Observer» και η Elysa Gardner του «New York Stage Review») «είχε σημαντική επιτυχία».

Και είχε επιτυχία γιατί το γύρισμα έγινε τελείως επαγγελματικά, όπως η παράσταση του Θόδωρου Τερζόπουλου «Maοuzer», η οποία γυρίστηκε στην Αγία Πετρούπολη με επτά κάμερες και η διαδικτυακή της προβολή στη Ρωσία είχε θέαση ένα εκατομμύριο θεατές, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές από Ρώσους κριτικούς αλλά και από τον σημαντικό Γερμανό κριτικό Thomas Ismer.

Ωστόσο τι οφείλουν να κάνουν οι κριτικοί αυτή τη δύσκολη περίοδο; Να προσαρμόσουν τις ικανότητές τους σ’ αυτή την ιδιόρρυθμη μετακόμιση της θεατρικής τέχνης από τη ζωντανή της παρουσία στην – ελάχιστες φορές πετυχημένη – διαδικτυακή της μετάδοση ή να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Lyn Gardner (κριτικό της λονδρέζικης εφημερίδας «Guardian»), που δίνει μαθήματα στο Youtube για το πώς πρέπει να γράφεται μια κριτική; Και όπως έγραψε ο Gabriel Wilding της αγγλικής free press εφημερίδας «Hackney Citizen»: «Αυτή είναι μια καινούρια εμπειρία. Καθισμένος στην πολυθρόνα του σπιτιού μου να βλέπω την παράσταση του Εθνικού Θεάτρου και να εκφράζω την άποψή μου…».