Τα ζογκλερικά είναι μια ενασχόληση που έχουμε συνδέσει με το τσίρκο, τα παιδικά πάρτυ και τους καλλιτέχνες του δρόμου. Πρόκειται όμως για μια αρχαία τέχνη 3.οοο ετών, με ρίζες στην Κίνα, την Ιαπωνία, την Αίγυπτο και την Αρχαία Ελλάδα, η οποία έχει πολύ περισσότερα οφέλη για το σώμα μας από την απλή διασκέδαση που προσφέρουν σε όσους παίζουν ή παρατηρούν.

Αν και φαίνεται σε πολλούς δύσκολο και ακατόρθωτο το να συντονίσει κανείς τις κινήσεις του πετώντας τρεις μπάλες στον αέρα, στην πραγματικότητα είναι αρκετά εύκολο, αρκεί να αφιερώσει λίγο καθημερινό χρόνο στην εξάσκηση. Η ευκολία αλλά και τα πλεονεκτήματα του να ασχοληθεί κανείς με τα ζογκλερικά έχουν να κάνουν με τον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλός μας.

Αρχικά, ας αναφέρουμε τα προφανή: τα ζογκλερικά απαιτούν προσήλωση και επομένως το μυαλό μας ξεκουράζεται, καθώς αποσυμπιέζεται από τις έντονες και αγχωτικές σκέψεις που το κατακλύζουν. Τα αντανακλαστικά μας, η περιφερειακή μας όραση και ο οπτικό-κινητικός συντονισμός βελτιώνονται, πράγμα χρήσιμο και σε άλλες δραστηριότητές μας. Έπειτα, είναι μια ελαφριάς έντασης άσκηση που μπορεί να γίνει από τον καθένα, οπουδήποτε, χωρίς κανένα κόστος, δίνοντάς μας μια καλή δόση ενέργειας χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψουμε πολύ χρόνο και κόπο. Ακόμα, άνθρωποι που ασχολούνται περιστασιακά με τα ζογκλερικά υποστηρίζουν πως λίγη ώρα εξάσκησης πριν τη μελέτη ή κάποια απαιτητική διανοητικά εργασία, τους βοηθάει στο να συγκεντρώνονται και να αποδίδουν καλύτερα, με μεγαλύτερη διαύγεια.

Διάφορες έρευνες που έχουν γίνει μας επιβεβαιώνουν πως πράγματι, εκτός από τη βελτίωση της φυσικής μας κατάστασης και τη μείωση του στρες, τα ζογκλερικά ενεργοποιούν κάποιες εγκεφαλικές λειτουργίες και μας βοηθούν στο να βελτιώσουμε τη νοητική μας λειτουργία, αυξάνοντας τη λευκή και τη φαιά ουσία του εγκεφάλου.

Σύμφωνα με έρευνα Γερμανών επιστημόνων που έχει δημοσιευτεί στο Nature, σε ένα γκρουπ 24 ενηλίκων, οι μισοί κλήθηκαν να μάθουν να παίζουν με τρεις μπάλες σε διάστημα τριών μηνών, ενώ τους απαγορεύτηκε η εξάσκηση για τους επόμενους τρεις μήνες. Το σκανάρισμα με μαγνητικό τομογράφο στο πρώτο και ξανά στο δεύτερο τρίμηνο, έδειξε επιλεκτικές αλλαγές δομής σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία και αποθήκευση σύνθετης οπτικής κίνησης (και όχι στα κέντρα που σχετίζονται με την κίνηση, όπως θα περίμενε κανείς). Η φαιά ουσία αυξήθηκε κατά 3% στο πρώτο τρίμηνο -αύξηση που αποδίδεται μάλλον σε αυξημένο όγκο κυττάρων και συνάψεων παρά σε νέα ανάπτυξη κυττάρων- ενώ κατά το δεύτερο τρίμηνο της μη-ενασχόλησης, μειώθηκε κατά 1,5%.

Παρόμοια ευρήματα έδωσε και άλλη μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature Neuroscience, που απέδειξε πως η εκμάθηση μιας νέας δεξιοτεχνίας αυξάνει και τη λευκή ουσία, σε ποσοστό 6%, στην περιοχή που ευθύνεται για τις πολύπλοκες κινήσεις των άκρων σε συνδυασμό με την περιφερειακή όραση, μεταβολή της φαιάς ουσίας στον αριστερό ιππόκαμπο, μια από τις λίγες περιοχές του εγκεφάλου που μπορεί να παράξει νέα κύτταρα , αλλά και στον επικλινή πυρήνα, που σχετίζεται με την αίσθηση της επιβράβευσης, συμβάντα που παρατηρήθηκαν και στους μεγαλύτερης ηλικίας συμμετέχοντες. Σύμφωνα με μια τρίτη έρευνα, οι δομικές αυτές αλλαγές συμβαίνουν ήδη από την πρώτη εβδομάδα εκμάθησης ζογκλερικών. Το βασικό συμπέρασμα που προέκυψε από την ανάλυση των δεδομένων είναι πως η δομή του εγκεφάλου βελτιώνεται κυρίως κατά την εκμάθηση και όχι κατά την εξάσκηση, χωρίς όμως να χάνονται οι θετικές επιδράσεις αυτής της ενασχόλησης, πράγμα που μπορεί να είναι χρήσιμο στην πρόληψη και αντιμετώπιση εκφυλιστικών ασθενειών του εγκεφάλου, όπως το αλτσχάιμερ.

Τα ζογκλερικά δεν είναι το μόνο πράγμα που επιφέρει τέτοιες αλλαγές στον εγκέφαλο: κάθε φορά που μαθαίνουμε κάτι καινούριο, όπως μια ξένη γλώσσα, η φαιά και η λευκή ουσία αυξάνονται. Το ίδιο συμβαίνει ακόμα και όταν παίζουμε Super Mario! Η εκμάθηση και εξάσκηση ζογκλερικών όμως έχει θετικές επιδράσεις και στη διάθεσή μας. Σε έρευνα του Υπουργείου Υγείας της Ιαπωνίας σε μια ομάδα 17 γυναικών με αγχώδη διαταραχή, με ταυτόχρονη χορήγηση αντικαταθλιπτικών, οι γυναίκες που έπαιζαν ζογκλερικά εμφάνισαν σημαντική μείωση των συναισθημάτων άγχους, θυμού και κατάθλιψης. Αυτό ίσως οφείλεται στην αμφίδρομη κίνηση των ματιών, που εικάζεται ότι μπορεί να μειώνει το στρες από τραυματικές εμπειρίες κάποιου ατόμου (ψυχοθεραπευτική μέθοδος EMDR). Η ίδια η κίνηση του σώματος και η αυτοσυγκέντρωση εξάλλου βοηθούν στη μείωση του άγχους, όπως και στην περίπτωση της γιόγκα και του διαλογισμού.

Τέλος, η εκμάθηση ζογκλερικών εξασκεί το μυαλό μας στην επίλυση προβλημάτων, καθώς αυτό δεν είναι απλά θέμα λογικής, αλλά και εγκεφαλικών διεργασιών. Μας μαθαίνει την αξία της αφοσίωσης και της συνεχούς προσπάθειας, καθώς παλεύουμε να μάθουμε έστω και τα βασικά κόλπα και οι μπάλες πέφτουν στο πάτωμα ξανά και ξανά, κάτι που θα μας ακολουθεί και στους υπόλοιπους τομείς της ζωής μας.

Η επιστήμη του εγκεφάλου λέει πως χρειάζονται 15 λεπτά της ώρας για να αποκτηθεί η μνήμη μιας κίνησης. Όσο μένουμε μέσα στο σπίτι και ο καιρός δεν επιτρέπει την άσκηση σε εξωτερικούς χώρους, είναι μια καλή ευκαιρία να ξεκινήσετε αυτό το αγχολυτικό χόμπι. Αγοράστε μπάλες, φτιάξτε μόνοι σας με μπαλόνια και αλεύρι ή αρπάξτε τρία πορτοκάλια από την κουζίνα και αφιερώστε είκοσι λεπτά την ημέρα στο παιχνίδι. Μπορεί να περάσουν μήνες μέχρι να τα καταφέρετε, αλλά θα έχετε προσφέρει στο μυαλό σας μικρά ευχάριστα και ευεργετικά διαλλείματα και στο σώμα σας λίγη πολύτιμη αναζωογονητική κίνηση, που τόσο μας έχει λείψει στην εποχή του κορωνοϊού.