Μία πολυκατοικία. Δύο γειτόνισες. Η μία έχει κατοικίδιο, η άλλη όχι. Η πρώτη μπορεί να βγει για μια βόλτα με τον σκύλο της – στο τετράγωνο βεβαίως βεβαίως – η άλλη όχι. Μόλις χτυπήσει η ώρα απαγόρευσης κυκλοφορίας, η άμαξα θα γίνει κολοκύθα, που λέει και το παραμύθι. 

Τα νέα μέτρα που ισχύουν στην Αττική το Σαββατοκύριακο με την απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 6 το απόγευμα στις επιδημιολογικά επιβαρυμένες Αττική, Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική, προσφέρονται για σχόλια τόσο αρνητικά, όσο και χιουμοριστικά. 

Η υπηρεσία του sms στο 13033 έχει μπει στη ζωή μας εδώ και έναν χρόνο. Από το πρώτο κιόλας λοκντάουν συμμορφωθήκαμε στην αποστολή sms ακόμα και για τις πιο βασικές δραστηριότητες. Το σουπερ μάρκετ, το φαρμακείο, την άθληση, ακόμα και την κηδεία. 

Φυσικά, όλοι δεν είναι υποχρεωμένοι να είναι εξοικειωμενοι με την τεχνολογία, για αυτόν τον λόγο εναλλακτικά υπάρχει και το σύστημα των έντυπων βεβαιώσεων, που χωρίς αυτές νιώθεις οτι δεν μπορείς να κουνηθείς… ρούπι. 

Τι ισχύει όμως στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης αναφορικά με την κυκλοφορία των πολιτών εν μέσω καραντίνας; Οι οποίες βρίσκονται ήδη σε δεύτερο, ακόμα και τρίτο λοκντάουν, όπως και η Ελλάδα. 

Τι ισχύει στην Ευρώπη

Άνθρωπος που γνωρίζει την γαλλική κουλτούρα και πραγματικότητα των ημερών του κορωνοϊου στο Παρίσι είπε στο topontiki.gr, πως παρόμοιο σύστημα, με αποστολή sms δεν υπήρξε στη χώρα ούτε από το πρώτο λοκντάουν. Τότε που ακόμα δεν ήξερε ο κόσμος τι εστί κορωνοϊός. Υπήρχε και συνεχίζει να υφίσταται μία έντυπη βεβαίωση με υπογραφή του πολίτη για δραστηριότητες, λίγο πολύ σε όλους γνωστές, είδη πρώτης ανάγκης, γιατρός και άθληση. Το πρόστιμο στη Γαλλία για παραβίαση μέτρων προστασίας και άσκοπης κυκλοφορίας ανέρχεται στα 150 ευρώ. 

Στη Βρετανία, χώρας εκτός ΕΕ πλέον που έπαιξε αρχικά με την ανοσία της αγέλης αλλά δεν της βγηκε, με αποτέλεσμα να βρίσκεται ήδη σε τρίτο λοκντάουν με σκληρά μέτρα, αλλά και υψηλό ποσοστό εμβολιασμών – δεν υπάρχει κανένα απολύτως έγγραφο μετακίνησης. Το πρόστιμο ωστόσο για παραβίαση των μέτρων προστασίας ανέρχεται στα 200 ευρώ. Το ποσό του οποίου μειώνεται αν πληρωθεί μέσα σε 15 ημέρες. 

Η γειτονική Ιταλία, η οποία ήταν από τις πρώτες που επλήγησαν  βαριά από την πανδημία του κορωνοϊού – κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει τις εικόνες από το Μπέργκαμο, δεν απέκτησε ποτέ σύστημα μετακίνησης τύπου sms, όπως το ελληνικό, με τα πρόστιμα ωστόσο να κυμαίνονται από 400 έως 1000 ευρώ, ανάλογα την παράβαση. 

Η Ισπανία, η οποία εφτασε πλέον να «φιλοξενεί» και τις τρεις μεταλλάξεις του κορωνοϊού, την βρετανική, τη νοτιοαφρικανική και τη βραζιλιάνικη, από το πρώτο ακόμα λοκντάουν (13 Μαρτίου 2020), δεν υπήρχε και δεν υπάρχει κανένα είδος δικαιολογητικού μετακίνησης, παρά ένα υποτυπώδες έντυπο. 

Στην Ισπανία, τα μέτρα αναχαίτισης της διασποράς του ιού έχουν περάσει πλέον σε επίπεδο περιφερειών, με εποπτεία φυσικά της κυβέρνησης, αλλά με τις αποφάσεις να λαμβάνονται σε περιφερειακό επίπεδο. Τα πρόστιμα, τα οποία κυμαίνονται στα 300 ευρώ ανά άτομο, κόβονται κυρίως για μη χρήση μάσκας και σε υπαίθριες συναθροίσεις με φαινόμενα συνωστισμού. 

Στην ομοσπονδιακή Γερμανία, τα μέτρα περιορισμού λαμβάνονται σε επίπεδο τοπικών κυβερνήσεων, σε συνεννόηση με την κεντρική κυβέρνηση. Η Γερμανία βρίσκεται σε σκληρό λοκντάουν, με τους πολίτες να καλούνται να τηρούν τα βασικά μέτρα προστασίας (μάσκες, αποστάσεις, αποφυγή συνωστισμού) αλλά ουδέποτε τέθηκε θέμα δικαιολογητικού μετακίνησης για βασικές δραστηριότητες. Τα πρόστιμα κυμαίνονται αισθητά πιο χαμηλά από τα αντίστοιχα της Ελλάδας, στα 50 με 150 ευρώ. 

Η κουλτούρα στη Σκανδιναβία

Και ερχόμαστε στις Σκανδιναβικές χώρες. Εκεί τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά, ίσως και ξένα θα έλεγε κανείς για τα ελληνικά αυτιά. Σε Δανία, Σουηδία και Νορβηγία, ουδέποτε υπήρξαν μέτρα περιορισμού – και για αυτόν τον λόγο οι χώρες αυτές μετρούν καθημερινά μεγάλο αριθμό νεκρών – πόσω μάλλον δικαιολογητικά μετακίνησης. 

Το ζήτημα σε αυτές τις χώρες είναι εθνογραφικό. Όπως λέει στο topontiki.gr, άνθρωπος με γνωση της καθημερινότητας στη Σουηδία για να τεθούν  μέτρα περιορισμού κυκλοφορίας, θα έπρεπε να αλλάξει το Σύνταγμα. Πόσο μάλλον οι αρχές να ζητούν δικαιολογητικά μετακίνησης από τους πολίτες. Η ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η προσπάθεια μιας Ελληνίδας να εξηγήσει σε Σουηδό υπήκοο τη χρήση sms στο 13033 για μετακίνηση για βασικές δραστηριότητες. 

Εν ολίγοις, το σύστημα των  SMS στο 13033 στην Ελλάδα, διαμορφώνει ένα πλέγμα σύνθετων γραφειοκρατικών κανόνων που λειτουργεί ως… παράφραση της συμμόρφωσης, αντί να εστιάζει στις κύριες αιτίες μετάδοσης της νόσου (χρήση μάσκας, αποφυγή συγχρωτισμού, τήρηση αποστάσεων). Δεν ελέγχει επομένως, εάν οι κανόνες προστασίας τηρούνται σε σπίτια, εργοστάσια ή πλατείες. Χώρια που καταστρατηγείται πανεύκολα με διαγραφή του μηνύματος από το κινητό. 
Έτσι, θα έλεγε κανείς πως απλώς στέλνει το μήνυμα ότι η κατάσταση είναι «under control» και αν τελικά δεν είναι έρχεται η καμπάνα – ταρίφα των 300 ευρώ. 

Photo: News Oresund