Όταν σου δίνουν ένα γεμάτο περί­στροφο, πρώτη ανάγκη είναι να γνωρίζεις πώς να το χρησιμοποι­ήσεις. Τις τελευταίες ώρες πολλοί είναι αυτοί που επικρίνουν τον πρωθυπουργό ότι οι Ευρωπαίοι του έδωσαν μεν το πακέτο διάσωσης, αλλά ο χειρισμός του ήταν υπέρ το δέον πολιτικός και εν τέλει επιζήμιος.

Όταν σου δίνουν ένα γεμάτο περί­στροφο, πρώτη ανάγκη είναι να γνωρίζεις πώς να το χρησιμοποι­ήσεις. Τις τελευταίες ώρες πολλοί είναι αυτοί που επικρίνουν τον πρωθυπουργό ότι οι Ευρωπαίοι του έδωσαν μεν το πακέτο διάσωσης, αλλά ο χειρισμός του ήταν υπέρ το δέον πολιτικός και εν τέλει επιζήμιος.

Τι εννοούν; Ότι, ενώ μέσα σε τρεις ημέρες κάμφθηκε η σκληρή στάση της καγκελα­ρίου της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ, τόσο ο Γιώργος Παπανδρέου όσο και ο υπουρ­γός του επί της Οικονομίας Γ. Παπακωνσταντίνου, για να μην χρεωθούν πολιτικά οι ίδιοι, η κυβέρνηση και το κόμμα τους την προσφυγή στο ΔΝΤ (αγγλιστί: IMF), λεονταρίζουν λέγοντας ότι δεν θα προσφύγουν στον μηχανισμό προκα­λώντας την ανησυχία, αλλά και το… σπεκουλάρισμα των ξένων επενδυτών. Ο πρωθυπουργός λογικό είναι να μην θέλει επ’ ουδενί να φορτωθεί το στίγμα ότι θα είναι ο πρώτος Έλληνας πολιτι­κός που οδήγησε τη χώρα στο ΔΝΤ.

Κατηγορούν λοιπόν τον πρωθυπουργό ότι σαφέστατα η ταλάντευσή του («η Ελλάδα δεν θα προσφύγει στον μηχανισμό στήριξης») είναι αυτή που οδηγεί πάλι το κόστος δανεισμού (spread) σε άνοδο στις 350 μονάδες – ύστερα από την πρόσκαιρη πτώση μετά την ανακοίνωση του πακέτου – και στα όρια της χρεοκοπίας, όταν την Παρασκευή 9 Απριλίου το κόστος δανεισμού βρισκόταν πάνω από 7%.

Με άλλα λόγια η διγλωσσία της κυβέρνησης σε Ελλάδα και εξωτερικό στοιχίζει και θα στοι­χίσει ακριβά στη χώρα μέχρι να βρεθούν τα κεφάλαια αναχρηματοδότησης των παλαιών και νέων ομολόγων. Μάλιστα κάποιοι εκτιμούν, με μεγάλη δόση… αισιοδοξίας, ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα χρειαζόταν να κάνει αίτηση για βοήθεια, αλλά μια απλή δήλωση, η οποία δεν είναι καν δεσμευτική.

Γιατί δεν πέφτει

Μετά την ανακοίνωση του πακέτου την περασμένη Κυριακή, ξένοι αναλυτές έκαναν λόγο για ένα «μπαζούκας» που έχει στη διά­θεσή της η ελληνική κυβέρνηση. Το κόστος δανεισμού σημείωνε ραγδαία αποκλιμάκωση 60 μονάδων, προς τις 333. Οι δηλώσεις, όμως, της κυβέρνησης παρέμειναν στο ίδιο μονό­τονο μοτίβο («η Ελλάδα δεν θα κάνει χρήση του πακέτου»), ενώ ο πρωθυπουργός αόριστα έκανε λόγο για «γεμάτο περίστροφο».

Οι ξένοι επενδυτές με λίγες συναλλαγές οδή­γησαν αρχικά σε πτώση το κόστος δανεισμού, ωστόσο αργότερα το αύξησαν επιτείνοντας την ανησυχία. Η διγλωσσία, όμως, δεν ήταν ο μονα­δικός λόγος. Το κόστος δανει­σμού δεν μειώθηκε και δεν θα αποκλιμακωθεί σημαντικά διότι: Υπάρχουν επενδυτικά funds και επενδυτικές τράπεζες των οποίων το καταστατικό απαγορεύει να έχουν στα χαρ­τοφυλάκιά τους τίτλους από χώρες που βρίσκονται υπό την εποπτεία του ΔΝΤ και θεωρείται βέβαιο ότι θα προχωρήσουν σε μαζικές πωλήσεις. Ο λόγος είναι εξαιρετικά απλός: Ο μηχανισμός στήριξης από την Ε.Ε. προβλέ­πει ρητά τη συμμετοχή του ΔΝΤ.

Ασφαλιστικά ταμεία του εξωτερικού, των οποίων οι διαχειριστές υπέφεραν αρκετά κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης δανει­σμού και οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται για υπέρο­γκες αποδόσεις αλλά για τον συνδυασμό ελά­χιστου ρίσκου και απόδοσης λίγο μεγαλύτερης του 4%, θα προχωρήσουν σε μαζικές πωλήσεις προκειμένου να μειώσουν το ρίσκο στα χαρτο­φυλάκιά τους.

Ο λόγος, επίσης εξαιρετικά απλός: Η Ελλάδα εξασφάλισε τον δανεισμό του 2010, αλλά δεν απέφυγε ακόμη τη χρεοκοπία, αφού την περι­μένουν ακόμη δύο δύσκολα έτη: το 2011 και το 2012. Οι λόγοι αυτοί, εκτιμούν όσοι πλέον προ­κρίνουν την ταχύτατη προσφυγή στον δανεισμό Ευρωζώνης και ΔΝΤ, έπρεπε να συνυπολογι­στούν από την κυβέρνηση ώστε να σπεύσει να ενταχθεί στον μηχανισμό στήριξης της Ε. Ε. πριν οι κερδοσκόποι εκμεταλλευτούν τις παραπάνω αντικειμενικές πραγματικότητες και αρχίσουν πάλι να σορτάρουν σε ελληνικά ομόλογα.

Το πακέτο

Ο μηχανισμός στήριξης περιλαμβάνει δάνεια ύψους 30 δισ. ευρώ (Ε.Ε.) συν 15 δισ. ευρώ (ΔΝΤ), τα οποία είναι πληρωτέα σε τρία χρόνια με ετήσιο επιτόκιο 5% για την Ευρώπη, ενώ 2,7% χρεώνει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το υψηλό επιτόκιο στο ευρωπαϊκό πακέτο αντιπροσωπεύει μια απόφαση προκειμένου να μην δοθεί ένα χέρι βοήθειας στην Ελλάδα, αλλά ουσιαστικά να σπρώξει τη χώρα σε δανεισμό από τις αγορές.

Η πρώτη δοκιμασία την Τρίτη μπορεί να κριθεί επιτυχής μόνο ως προς την κάλυψη, αν αναλογι­στεί κανείς ότι οι αγορές υπερκάλυψαν την έκδοση των ελληνικών γραμματίων προσφέροντας 8,5 δισ. ευρώ, ενώ ζητούσαμε 1,2 δισ. ευρώ.

Τελικώς το Δημόσιο άντλησε 1,5 δισ. ευρώ με επιτόκιο 4,55% για τα εξάμηνα (έναντι 1,38% την προηγούμενη φορά) και 4,85% (έναντι 2,20% την προηγούμενη φορά). Το επιτόκιο είναι υψη­λότατο και προδιαγράφει το τι θα συμβεί αν η χώρα βγει για να δανειστεί με δεκαετές ομόλο­γο, αλλά, με μια κάποια δόση… διαστροφής, θα μπορούσαμε να το δούμε και ως θετική εξέλιξη, αν αναλογιστούμε ότι είναι καλύτερα από το 7% και το 11% που ήταν την περασμένη Παρασκευή, όταν τα ελληνικά dealing rooms έφθαναν στα όρια της απόγνωσης.

Κάμφθηκαν οι αντιρρήσεις της Μέρκελ

Το πρόβλημα της Ευρώπης, συνολικά, όπως προαναφέρθηκε, είναι ότι οι πολιτικοί αποφασίζουν με τα δικά τους κριτήρια για οικονομικά θέματα. Η Ευρώπη, άλλωστε, το πλήρωσε ακρι­βά όταν δεν αποφασιζόταν παλαιότερα η μείωση επιτοκίων. Ενώ λοιπόν μέχρι πρότινος η Μέρκελ αντιστεκόταν στη βοήθεια προς την Ελλάδα εξαιτίας των εκλογών και των αρνητικών δημο­σκοπήσεων, το περασμένο Σαββατοκύριακο η στάση της άλλαξε.

Βεβαίως, δεν μας αγάπησε, ούτε έγινε θαύμα. Οι Γερμανοί τραπεζίτες – προεξάρχοντος του προέδρου της Deutsche Bank Γιόζεφ Άκερμαν – την έπεισαν ότι, αν συνεχίσει να επιμένει, αυτό θα προκαλέσει τεράστια ζημία στις γερμανικές τράπεζες, οι οποίες είναι κάτοχοι ελληνικών ομολόγων.

Κι έτσι έγινε το… θαύμα. Τι κρίμα που θα κρατήσει τόσο λίγο – όσο και η δυνατότητα πολιτικής διαχείρισης της τελικής υπαγωγής της χώρας στο σφαγείο του ΔΝΤ…