Αυτό που ακούγεται και γράφεται κατά κόρον τους τελευταίους μήνες είναι ότι δοκιμάζεται έντονα η σχέση της Ρωσίας με τη Δύση. Η αλήθεια, όμως, είναι, ειδικά όσον αφορά το φλέγον ζήτημα του ενεργειακού, πως ενώ πράγματι οι δυο πλευρές… σφάζονται, ενδεχομένως τελικά να βγει κερδισμένη η Κίνα.

Αυτό που ακούγεται και γράφεται κατά κόρον τους τελευταίους μήνες είναι ότι δοκιμάζεται έντονα η σχέση της Ρωσίας με τη Δύση. Η αλήθεια, όμως, είναι, ειδικά όσον αφορά το φλέγον ζήτημα του ενεργειακού, πως ενώ πράγματι οι δυο πλευρές… σφάζονται, ενδεχομένως τελικά να βγει κερδισμένη η Κίνα. Η οποία ήδη κοιτά να επωφεληθεί.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Η Gazprom έχει ένα «βρόμικο» μυστικό. Και ποιο είναι αυτό; Ότι σχεδόν ολόκληρη η ρωσική παραγωγή αερίου χρησιμοποιείται κυρίως για τις εσωτερικές ανάγκες της χώρας. Με λίγα λόγια, το αέριο που εξάγει στην Ευρώπη η Ρωσία το αγοράζει πάμφθηνα από το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Τουρκμενιστάν! Δεν είναι, δηλαδή, δικής της παραγωγής ως επί το πλείστον.

Η αντίδραση της Ρωσίας στις πιέσεις που δέχεται από τη Δύση και στη διαρκώς μειούμενη ζήτηση από την Ευρώπη είναι να στραφεί ακόμα περισσότερο προς την Κίνα. Ήδη, άλλωστε, η Gazprom διαπραγματεύεται σκληρά ένα τεράστιο 30ετές ντιλ με το Πεκίνο εδώ και 15 χρόνια. Με τους αναλυτές να εκτιμούν ότι είναι πιθανό να κλείσει η συμφωνία στην προγραμματισμένη για τον Μάιο επίσκεψη του Πούτιν στην κινεζική πρωτεύουσα.

Η Κίνα είχε επί μακρόν αντιρρήσεις σχετικά με την τιμή του αερίου που προσέφερε η Gazprom. Προσπαθεί, μάλιστα, προφανώς και σαν μέσο πίεσης, να ανοίξει δουλειές και με άλλους ασιατικούς παραγωγούς. Υπολογίζεται ότι το Πεκίνο θα ήταν ικανοποιημένο με μια ιδιαίτερα χαμηλή τιμή της τάξης των 100 – 120 δολ. ανά 1.000 κυβικά μέτρα. Αν γίνει κάτι τέτοιο, τότε η Gazprom θα πουλάει το αέριο στην Κίνα φτηνότερα ακόμα κι απ’ όσο θα κοστίζει στη ρωσική εγχώρια αγορά!

Υπομονετικοί Κινέζοι

 Η κατάσταση, λοιπόν, στην Ουκρανία ίσως λειτουργήσει προς όφελος της Κίνας. Αναλυτές θεωρούν ότι το μπρα-ντε-φέρ της Μόσχας με το Πεκίνο για την τιμή θα γείρει ανατολικά, αφού η Gazprom βιάζεται να αλλάξει τις εξαγωγικές της ισορροπίες. Το 55% των εσόδων της Gazprom, άλλωστε, προέρχεται από τις εξαγωγές της στην Ευρώπη. Εκτιμάται, λοιπόν, ότι και το ντιλ Ρωσίας – Κίνας θα κλείσει, αλλά και οι όροι θα είναι κοντά σε αυτά που επιθυμεί το Πεκίνο.

Όπως, όμως, ήδη εξηγήσαμε για τη Ρωσία, υπάρχουν τρεις χώρες – κλειδιά. Το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Τουρκμενιστάν. Απ’ αυτές εισάγει ένα μεγάλο μέρος του αερίου που εξάγει. Κι εκεί ακριβώς μπήκε σφήνα η Κίνα. Ίσως γι’ αυτό και οι Ρώσοι να είναι τώρα περισσότερο έτοιμοι να ενδώσουν στις κινέζικες απαιτήσεις για τόσο χαμηλές τιμές.

Πριν από δύο χρόνια, λοιπόν, το Πεκίνο παρέκαμψε την Gazprom δημιουργώντας έναν αγωγό φυσικού αερίου 6.400 χιλιομέτρων από το Τουρκμενιστάν στην Κίνα, με κόστος 6,5 δισ. δολαρίων (1 εκατ. δολ. ανά χλμ.). Για να υπάρχει μέτρο σύγκρισης, η Gazprom κατασκεύασε τον αγωγό φυσικού αερίου Bovanenkovo – Ukhta με κόστος 18 εκατ. δολ. ανά χιλιόμετρο ή 18 φορές πιο δαπανηρό από αυτόν της Κίνας. Αν και αποτελεί εμπορικό μυστικό, υπολογίζεται ότι η Κίνα πληρώνει στο Τουρκμενιστάν μεταξύ 100 – 140 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα.

Επίσης, η Κίνα επιχειρεί κι αυτή τη δική της επανάσταση σχιστολιθικού αερίου αντιμετωπίζοντας, όμως, αρκετές προκλήσεις, κυρίως γεωλογικές. Το fracking απαιτεί άφθονα αποθέματα νερού, που, ωστόσο, δεν υπάρχουν στις περιοχές της Κίνας με πλούσια κοιτάσματα σχιστολιθικού αερίου.

Πόλεμος γιγάντων

Παρ’ όλα αυτά, η Κίνα υπολογίζει ότι δυνητικά θα παράγει ως 6,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα σχιστολιθικού φυσικού αερίου τον χρόνο μέχρι το 2015 και μεταξύ 60 – 100 δισ. κυβικά μέτρα ώς το 2020. Διασφαλίζει, δηλαδή, την πρόσβασή της σε φτηνό αέριο, είτε από το Τουρκμενιστάν είτε και από τα δικά της αποθέματα, ακόμη κι αν εν τέλει δεν υπογράψει το ντιλ με την Gazprom!

Εδώ καλό είναι να συνυπολογίσει κανείς και μερικά δεδομένα ακόμα:
• Οι ΗΠΑ εκτιμάται πως λόγω fracking θα είναι αυτάρκεις ενεργειακά ώς το 2020.
• Ο Μπαρόζο δήλωσε ότι η Ευρώπη δουλεύει αποφασιστικά για να μειώσει την ενεργειακή της εξάρτηση, κυρίως από τη Ρωσία, μέσω αύξησης της παραγωγής πυρηνικής ενέργειας και του fracking. Υπολογίζεται ότι η Ευρώπη «κάθεται» πάνω σε αποθέματα σχιστολιθικού φυσικού αερίου ικανά να καλύψουν τις ανάγκες της ηπείρου για 26 χρόνια.

• Το Κρεμλίνο, παρά τις πολυετείς επιδιώξεις του να διαφοροποιήσει τη ρωσική οικονομία, παραμένει άμεσα εξαρτώμενο από την τιμή του πετρελαίου. Το 2013 οι εξαγωγές πετρελαίου – φυσικού αερίου αποτελούσαν το 70% των συνολικών ρωσικών εξαγωγών. Η Ρωσία πουλάει στο εξωτερικό πάνω από 7 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα. Ο μέσος όρος τιμής είναι στα 117 δολάρια το βαρέλι.

• Η Citigroup εκτιμά ότι η στασιμότητα στην κατανάλωση και η αύξηση στην παραγωγή ενέργειας διεθνώς θα πιέσει τις τιμές προς τα κάτω. Πιθανολογεί ότι τα 90 δολάρια/βαρέλι μπορεί να είναι το παγκόσμιο ταβάνι για την ανώτατη τιμή μελλοντικά.

Ο Πούτιν στο συγκεκριμένο τάιμινγκ δεν παθαίνει κάποια μεγάλη ζημιά. Ο ενεργειακός πόλεμος, όμως, προβλέπεται πως θα κρατήσει χρόνια. Και Αμερική, Κίνα – η καθεμιά για τα δικά της συμφέροντα – επιχειρούν να κάνουν… σάντουιτς το Κρεμλίνο με αφόρητες πιέσεις από Ανατολή και Δύση. Έτσι, η Ρωσία φαντάζει πολύ δύσκολο να παραμείνει αλώβητη, αν δεν δείξει μεγαλύτερη ικανότητα σε στρατηγικούς ελιγμούς και συνεργασίες…