«Δημοκρατία ή ανωμαλία» ήταν ο χαρακτηριστικότερος τίτλος στις εφημερίδες της 15ης Ιουλίου 1965. Την επομένη, το δίλημμα δεν υπήρχε και ο Τύπος έκανε λόγο σε δραματικούς τόνους για «κυβέρνηση προδοτών», «βασιλικό πραξικόπημα» και «αυλική συνωμοσία».

«Δημοκρατία ή ανωμαλία» ήταν ο χαρακτηριστικότερος τίτλος στις εφημερίδες της 15ης Ιουλίου 1965. Την επομένη, το δίλημμα δεν υπήρχε και ο Τύπος έκανε λόγο σε δραματικούς τόνους για «κυβέρνηση προδοτών», «βασιλικό πραξικόπημα» και «αυλική συνωμοσία».

Αυτή η μαύρη σελίδα της μεταπολεμικής Ιστορίας του τόπου ξυπνάει πάντα τέτοιες μέρες τις χειρότερες μνήμες, αφού αποτελεί αποτρόπαια πράξη μεθοδευμένης υπονόμευσης της νομιμότητας, που οδήγησε στην αστάθεια και, τελικά, στη χούντα.
Το βράδυ της 15ης Ιουλίου ο Κοκός άρχισε την «Επιχείρηση Αποστασία», με την ανατροπή του νόμιμα εκλεγμένου πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου (52,7% και 171 βουλευτές στις εκλογές 1964) και σχηματισμό κυβέρνησης ανδρεικέλων. Ο Κωνσταντίνος, ως χασάπης της δημοκρατίας, κατακερμάτισε την Ένωση Κέντρου, με οργιώδες παρασκήνιο.
Η κόντρα βασιλιά – πρωθυπουργού προϋπήρχε, όμως βγήκε εκτός ελέγχου με αφορμή την αντικατάσταση του ανακτορικού Π. Γαρουφαλιά από το υπουργείο Άμυνας. Ο Παπανδρέου ήθελε να το πάρει ο ίδιος, κάτι που ο Κωνσταντίνος αρνιόταν επίμονα. Τον εμπιστευόταν για πρωθυπουργό, όχι όμως και για υπουργό Άμυνας!
Η κρίση κορυφώθηκε με την ανταλλαγή συνολικά πέντε «οξύτατων» επιστολών μεταξύ βασιλιά και πρωθυπουργού. Με ολοφάνερη τη μεθοδευμένη επιλογή των ανακτόρων για ανατροπή της νόμιμης κυβέρνησης!

Ο «άνθρωπός» μας
Τέτοιες μέρες έμπαινε στην τελική ευθεία η «Επιχείρηση Αποστασία», με πρωταγωνιστή τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, που από τότε στιγματίστηκε διά παντός.
Στις 14.7 ο βασιλιάς στέλνει την τρίτη επιστολή του στον πρωθυπουργό, αποδεχόμενος την απομάκρυνση Γαρουφαλιά, με την προϋπόθεση όμως να μην αναλάβει το υπουργείο ο Παπανδρέου.
Ο Γέρος προγραμματίζει τη γραπτή του απάντηση για τις 15.7, σκεπτόμενος ήδη την παραίτηση, όμως θέλει νωρίτερα να απευθύνει ραδιοφωνικό μήνυμα στον λαό. Ο Αντρέας Παπανδρέου του τόνισε ότι δεν θα του το επιτρέψουν. Ο Γέρος ανταπάντησε: «Μα, εδώ δεν είναι Κονγκό». Ήταν, όμως, αφού όντως του απαγόρευσαν να μιλήσει μέσω ραδιοφώνου.
Στις 15.7, στις 7 μ.μ., ο Γ. Παπανδρέου πηγαίνει στα ανάκτορα και δίνει στον βασιλιά την (τελευταία) επιστολή ζητώντας του για μια ακόμα φορά το υπουργείο. Ο Κωνσταντίνος αρνείται εκνευρισμένος. Ο πρωθυπουργός ενημερώνει ότι την επομένη θα υποβάλει γραπτή παραίτηση. Ο Κοκός απαντά πως «αρκεί και η προφορική», έχοντας «έτοιμο» τον Νόβα.
Στις 7.15 ο Γέρος, αποχωρώντας, δηλώνει στους δημοσιογράφους ότι θα παραιτηθεί.
Στις 7.30 πάει στα ανάκτορα ο Νόβας.
Στις 8.10 φτάνουν και οι Κωστόπουλος – Τούμπας.
Στις 8.25 εμφανίζεται ο αρχιεπίσκοπος.
Στις 8.30 ορκίζεται το πρώτο κλιμάκιο από την ψευδοκυβέρνηση, με τους Νόβα (πρωθυπουργό), Κωστόπουλο (υπ. Εθν. Άμυνας, προσωρινά και Εξωτερικών), Τούμπα (Δημ. Τάξεως).
Αμέσως μετά την ορκωμοσία οι πρώτοι προδότες της Ε.Κ. συγκεντρώνονται. Την επομένη ορκίζονται ο αρχιτέκτονας της αποστασίας Μητσοτάκης και οι Παπασπύρου, Αλαμανής, Μπακατσέλος κ.ά.  Αυτή ήταν η πρώτη «κυβέρνηση αποστατών» που, όμως, παρά τους «25» από την Ένωση Κέντρου, δεν μπόρεσε να σταθεί παραπάνω από μερικές μέρες κι έτσι έπεσε στις 4.8 με 167 ψήφους κατά – 133 υπέρ. Η δεύτερη «κυβέρνηση αποστατών», παρά την παλλαϊκή αντίδραση, με τον… Ηλ. Τσιριμώκο «πρωθυπουργό», ανέλαβε στις 20.8 κι έπεσε στις 28.8. Η τρίτη ήταν υπό τον Στ. Στεφανόπουλο στις 17.9 μέσα σε όργιο συναλλαγής. Αυτή η «κυβέρνηση» έμεινε μέχρι τις 21.12.66. Οι Αμερικανοί δείχνουν ικανοποιημένοι.

Ο κόσμος έβραζε
Η κατάσταση στην Αθήνα μύριζε μπαρούτι από το βράδυ της 15ης Ιουλίου και η πανικόβλητη κυβέρνηση Νόβα απαγόρευσε αμέσως τις διαδηλώσεις. Ο κόσμος, όμως, έβραζε κι έβγαινε στον δρόμο για να φωνάξει υπέρ της δημοκρατίας. Η αστυνομία πήρε εντολή να βαρέσει στο ψαχνό, τραυματίζοντας 114 άτομα.
Στις 21 Ιουλίου η αστυνομία εξαπέλυσε νέα επίθεση κατά των φοιτητών που διαδήλωναν στην Αθήνα. Απολογισμός; Ένας νεκρός, ο Σωτήρης Πέτρουλας,και 200 τραυματίες. Ο Τύπος της εποχής έκανε λόγο για «κτηνώδη βία από τους πραιτωριανούς του υπουργού Τούμπα, με τους τουρίστες να αναρωτιούνται αν βρίσκονται στην Αθήνα ή στη Μαδρίτη του Φράνκο».
Το σκοτεινό εκείνο διάστημα με την ανατροπή του Γ. Παπανδρέου, το «πλιάτσικο» στην Ένωση Κέντρου για τη δημιουργία «κυβέρνησης αποστατών» με τη στήριξη της Δεξιάς, την αμερικανική στάση, την τεχνητή κρίση που δημιουργήθηκε από τα ανάκτορα, αρχικά γύρω από την απομάκρυνση του αρχηγού ΓΕΣ (ο στρατηγός Γεννηματάς είχε παίξει ενεργό ρόλο στη «βία και νοθεία» των εκλογών 1961) και στη συνέχεια του Π. Γαρουφαλιά, είχαν ως συνέπεια μια ντροπιαστική περίοδο για την πολιτική ζωή της Ελλάδας και αστάθεια με βαρύτατο τίμημα. Όσο κι αν περνάνε τα χρόνια, τα σημάδια μένουν. Η 15η Ιουλίου, μέρα άθλιων διαβουλεύσεων κι εξαγοράς πολιτικών συνειδήσεων, παραμένει στη μνήμη του ελληνικού λαού ως μια βρόμικη συνωμοσία σε βάρος του δημοκρατικού μας πολιτεύματος.

• Ο Αμερικανός διπλωμάτης Robert Keeley (από 1966-70 στην αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα) αναφέρει στο βιβλίο του: «Οι προοπτικές για τους αποστάτες έδειχναν αρκετά δυσοίωνες, καθώς οι κεντρώοι τούς απεχθάνονταν ως προδότες και οι δεξιοί τούς περιφρονούσαν ως καιροσκόπους».

• Απόρρητο υπόμνημα Αμερικανού διπλωμάτη, με ημερομηνία 28.6.65, που ήρθε στο φως της δημοσιότητας το 2009 από τα «Νέα», αποκαλύπτει τον ρόλο του Μητσοτάκη στο πολιτικό παιχνίδι στα «Ιουλιανά» και καταρρίπτει τελείως τους ισχυρισμούς του ότι δεν είχε καμία εμπλοκή στην κρίση που οδήγησε σε παραίτηση τον Γ. Παπανδρέου.