Μπορεί αρκετοί από εσάς διαβάζοντας τον τίτλο του θέματος να θεωρήσετε ότι είναι υπερβολικός, ειδικά σε εποχές που οι λέξεις έχουν χάσει το νόημά τους.

Μπορεί αρκετοί από εσάς διαβάζοντας τον τίτλο του θέματος να θεωρήσετε ότι είναι υπερβολικός, ειδικά σε εποχές που οι λέξεις έχουν χάσει το νόημά τους. Είμαι σίγουρη, όμως, ότι εάν ξεφυλλίσετε το αφιέρωμα στους «πράσινους ήρωες» που έγινε με πρωτοβουλία του Green Design Festival και του «Πράσινου Ποντικιού», εάν διαβάσετε την προσωπική τους ιστορία, θα συμφωνήσετε ότι ναι, υπάρχουν άνθρωποι της διπλανής πόρτας που αξίζουν αυτό τον τίτλο. Και τον αξίζουν γιατί επέλεξαν να αντισταθούν στην αυτονόητη απραξία και τον ωχαδερφισμό, επέλεξαν να συγκρουστούν, να δημιουργήσουν, να πάρουν ρίσκα, να εκφράσουν προτάσεις και κυρίως να αναλάβουν τον ρόλο τους ως πολίτες, ακυρώνοντας στην πράξη την καθιερωμένη λογική τού «δεν βλέπω τίποτα, δεν ακούω τίποτα».

Η ιδέα για την ένταξη στο Green Design Festival της ενότητας «eco heroes» ήταν της διευθύντριας του φεστιβάλ Έφης Κομνηνού, η οποία και πρότεινε στο «Πράσινο Ποντίκι» να αναλάβει την έρευνα και την επιλογή των «πράσινων ηρώων». Η εξαιρετική ιδέα ολοκληρώθηκε έπειτα από μια εξαιρετική διαδρομή γνωριμίας με τους «πράσινους ήρωες» και μέσα από την εξαιρετική διαδρομή των δέκα νέων Ελλήνων graphic designers, που με τις αφίσες τους ανέδειξαν ιδανικά τις ιστορίες των συμπολιτών μας, οι οποίοι στην καθημερινότητά τους κάνουν πράξη την προστασία του περιβάλλοντος. Και αυτή η εξαιρετική περιπέτεια είναι και το νόημα ολόκληρου του Green Design Festival, που επέστρεψε στην «καρδιά» της πόλης έπειτα από δυο χρόνια. Γιατί είναι μια προσπάθεια νέων ανθρώπων, νέων επιστημόνων, από όλους τους κλάδους του design, αρχιτεκτόνων, επιμελητών και εθελοντών, με σκοπό να μιλήσουν για έναν σύγχρονο τρόπο ζωής, φιλικότερο προς το περιβάλλον, μέσα από μια πρωτότυπη, υπαίθρια, ανοικτή για το κοινό δράση. Είναι μια προσπάθεια νέων ανθρώπων που μιλούν με άλλο τρόπο για τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών, χρησιμοποιούν ανανεώσιμες και εναλλακτικές πηγές ενέργειας, εξερευνούν τη σχέση ανάμεσα στην οικολογική συνείδηση και την οικονομία, και επικεντρώνονται σε έναν φιλικό προς το περιβάλλον «επανασχεδιασμό» της καθημερινότητάς μας.

Το Green Design Festival έχει ανοικτές τις «πύλες» του μέχρι τις 10 Οκτωβρίου στην πλατεία Συντάγματος, διοργανώνεται από τη μη κερδοσκοπική εταιρεία πολιτισμού Brainlab, τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων και του υπουργείου Περιβάλλοντος και έχει ως μεγάλο χορηγό το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο.

1. Ελένη Βαρβιτσιώτη

Η κ. Ελένη Βαρβιτσιώτη είναι σίγουρα από τους λίγους ανθρώπους που μπορούν ακόμα να μας εκπλήξουν και δικαιωματικά της ανήκει ο τίτλος της «μαμάς» της ανακύκλωσης! Ζει στον Άγιο Δημήτριο, είναι νοικοκυρά, μητέρα, γιαγιά και γνωρίζει τα πάντα για τον κύκλο ζωής και την αναγέννηση των θεωρητικά άχρηστων αντικειμένων. Η κ. Ελένη, με άμεσο βοηθό τον εγγονό της Δημήτρη, ευλαβικά διαχωρίζει στο σπίτι της το χαρτί, το γυαλί, το αλουμίνιο, τις μπαταρίες, τις παλιές ηλεκτρικές συσκευές, ακόμα και το μαγειρικό λάδι όταν δεν το κάνει σαπούνι! Και με την ίδια επιμέλεια, αφήνει τα χρήσιμα σκουπίδια στους ειδικούς κάδους του δήμου.

Η κ. Ελένη δεν ξεχνά τις αρχές της ανακύκλωσης ακόμα και όταν πηγαίνει διακοπές στο χωριό της. Τα παιδιά της ξέρουν – και δεν μπορούν να της χαλάσουν το χατίρι – ότι φεύγοντας θα γεμίσουν το αυτοκίνητο με σακούλες χαρτί, αλουμίνιο και γυαλί που πρέπει να πάνε στους κάδους ανακύκλωσης στο Μπραχάμι.

2. Παύλος Γεράρδος

Ήταν καλοκαιράκι του 2006 όταν ο Παύλος Γεράρδος, διαπιστώνοντας ότι είχε πάρει μερικά κιλά παραπάνω, αποφάσισε να αγοράσει ποδήλατο. Στην αρχή ξεκίνησε να κάνει τη διαδρομή Γαλάτσι – Χαλάνδρι, σπίτι – δουλειά, δηλαδή, 2 – 3 φορές την εβδομάδα. Η έλλειψη ποδηλατικής παρέας, όμως, τον έκανε να βαρεθεί και να παρατήσει το ποδήλατο στην αυλή του πατρικού του. Λίγο μετά, το ποδήλατο έκανε φτερά, όχι, όμως, και το φλερτ που τελικά εξελίχθηκε σε σχέση ζωής. Καλοκαίρι και πάλι, έναν χρόνο μετά, ο Παύλος μαζί με τον κολλητό του Κώστα αγόρασαν ποδήλατα και άρχισαν να «οργώνουν» το Λεκανοπέδιο. Από τότε χρησιμοποιεί μόνο ποδήλατο, χειμώνα – καλοκαίρι, για όλες τις καθημερινές του μετακινήσεις: για να πάει στη δουλειά, για ποτό, θέατρο, κινηματογράφο. Ο Παύλος διανύει κατά μέσο όρο καθημερινά στην Αθήνα 30 χιλιόμετρα και εύχεται εκείνος που του έκλεψε το πρώτο του ποδήλατο να το απολαμβάνει εξίσου.

3. Αμαλία Ζέπου

Ένα άδειο οικόπεδο γεμάτο σκουπίδια, μπάζα και ψοφίμια θα γινόταν για την κ. Αμαλία Ζέπου το ιδανικό «εργαστήρι» για να δοκιμαστεί το αυτονόητο: πόσο μπορεί, δηλαδή, να ζει κανείς δίπλα στη βρομιά χωρίς να ενοχλείται, χωρίς να σηκώνει το δάκτυλό του για να κάνει κάτι… Το οικόπεδο βρισκόταν στον Κεραμεικό απέναντι από το σπίτι της κ. Ζέπου. Αρχικά επικοινώνησε με τον δήμο σε μια προσπάθεια να βρεθεί ο ιδιοκτήτης του οικοπέδου, όταν, όμως, κατάλαβε ότι ο χρόνος κυλούσε… αλύπητα, αποφάσισε να δράσει μόνη της. Χωρίς φανφάρες, χωρίς να ζητήσει τη βοήθεια των γειτόνων, χωρίς να εξελιχθεί η ιστορία σε… «κίνημα», απλά φώναξε μια μπουλντόζα και άρχισε να καθαρίζει το οικόπεδο. Οι εργασίες ξεκίνησαν στις 5 το πρωί και ο θόρυβος σήκωσε στο πόδι τη γειτονιά. Δυο νέοι άνθρωποι της είπαν «τι καλά που μας ξυπνήσατε γι’ αυτό το λόγο» και άρχισαν αμέσως να βοηθούν για να μεταφερθούν τα σκουπίδια. Ω του θαύματος! το άδειο και καθαρό οικόπεδο άρχισε να γεμίζει και πάλι σκουπίδια. Τότε η κ. Ζέπου σκέφτηκε πως μόνο αν φύτευαν λουλούδια το «γνωστό – άγνωστο» χέρι μπορεί να επέλεγε αυτή τη φορά τον κάδο των απορριμμάτων για να πετάξει τα σκουπίδια του. Κάπως έτσι, απλά και χωρίς θόρυβο, το γεμάτο σκουπίδια οικόπεδο έγινε ο κήπος της γειτονιάς.

4. Γιάννης Κοτάκης

Το να βρίσκεται κανείς αντιμέτωπος με τη γραφειοκρατία είναι από μόνη της μια ηρωική πράξη. Πολύ περισσότερο, όταν προσπαθείς να πάρεις άδεια και έγκριση από δεκάδες υπηρεσίες για να τοποθετήσεις στο σπίτι σου φωτοβολταϊκό σύστημα.

Ο Γιάννης Κοτάκης, μηχανολόγος μηχανικός, το τόλμησε και βγήκε νικητής, αφού είναι ο πρώτος πολίτης που συνέδεσε το σπίτι του με το δίκτυο της ΔΕΗ και «πουλάει» στην εταιρεία το δικό του «πράσινο» ρεύμα. Ο Γιάννης πίστεψε στις δυνατότητες αυτής της ανανεώσιμης πηγής ενέργειας και δεν φοβήθηκε τις δυσκολίες. Από τον περασμένο Νοέμβριο που συνέδεσε τη μονοκατοικία του στην Παλλήνη με τη ΔΕΗ και μέχρι σήμερα έχει διοχετεύσει στο δίκτυο 4.800 κιλοβατώρες καθαρής ενέργειας από τον ήλιο, συμβάλλοντας με τον πιο απτό τρόπο στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και βάζοντας το δικό του λιθαράκι στον αγώνα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

5. Lunch Street Party

Είναι νέοι, με άποψη και φαντασία. Αγαπούν την πόλη που ζουν, αλλά τους πληγώνει. Θέλουν να ομορφύνουν τη ζωή τους και να νιώσουν πιο ανθρώπινα. Θέλουν να δράσουν και να διεκδικήσουν τα ξεχασμένα αυτονόητα, τους δημόσιους χώρους, κάθε σπιθαμή ελεύθερης γης μέσα στην Αθήνα, που μπορεί να πάρει νέα πνοή από τους κατοίκους της.

Το «δημιούργημά» τους ονομάζεται Lunch Street Party και είναι η νέα μορφή ακτιβισμού που έσκασε μύτη στην πόλη μας… Στόχος της ομάδας, να στήνει κάθε φορά σε έναν διαφορετικό ελεύθερο δημόσιο χώρο ένα γλέντι, ένα φαγοπότι, με τραπέζια, καρέκλες, φαγητά, ποτά και μουσική που φέρνει ο καθένας από το σπίτι του. Όπως οι ίδιοι λένε στο blog τους (http://lunchstreetparty.blogspot.com) «το Lunch Street Party είναι ένας τρόπος να παρέμβουμε στον κακοποιημένο δημόσιο χώρο, να διαμορφώσουμε ένα άθλιο δρομάκι, μια παρατημένη πλατεία και το αποκορύφωμα αυτής της συλλογικής δουλειάς να είναι ένα μεγάλο φαγοπότι».

6. Oikologio

Μέχρι το καλοκαίρι του 2007 κανείς δεν είχε συνειδητοποιήσει τη δύναμη των sms και τη δράση που μπορεί να ξεκινήσει μέσα από ένα blog.

Μέχρι το καλοκαίρι του 2007 κανείς δεν πίστευε ότι χιλιάδες πολίτες θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν στο Σύνταγμα φορώντας μαύρα ρούχα για να διαμαρτυρηθούν για την καταστροφή του περιβάλλοντος.

Ήταν η χρονιά που η Ελλάδα είχε παραδοθεί στις φλόγες και ήταν τότε που κάποιοι ευαισθητοποιημένοι πολίτες αποφάσισαν να στήσουν το anadasosi.blogspot.com, που έγινε το πρώτο βήμα για τη δημιουργία στη συνέχεια της «πλατείας» oikologio.gr. Γιατί αυτή είναι η δύναμη των new media, που μπορούν να ενώσουν σε μια κοινή δράση ανθρώπους άγνωστους μεταξύ τους. Όπως οι διαχειριστές της ηλεκτρονικής «πλατείας» λένε: «Φανταστείτε μια γειτονιά, ή καλύτερα μια πλατεία, όπου όλοι συζητούν μεταξύ τους με κριτήριο τη δράση για το περιβάλλον, προβάλλοντας αισθητά ό,τι μας ενώνει, βάζοντας στην άκρη ό,τι μας χωρίζει. Φανταστείτε μια πλατεία με γραμμένα παντού συνθήματα για την οικολογία, τη φύση, τη ζωή. Αυτή η πλατεία είναι το oikologio.gr».

7. Θανάσης Παντελόγλου

Ο ίδιος λέει με χιούμορ ότι δεν είναι οικολόγος, αλλά «εγκληματολόγος» του περιβάλλοντος. Για τους περισσότερους, όμως, ο Θανάσης Παντελόγλου είναι ο άνθρωπος που αποκάλυψε ένα από τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα της χώρας, αυτό της ρύπανσης του Ασωπού ποταμού, από το καρκινογόνο εξασθενές χρώμιο.

Ο κ. Παντελόγλου είναι χημικός – βιοχημικός μηχανικός και διαπίστωσε για πρώτη φορά το 1999 ότι κάτι συμβαίνει με το νερό στα Οινόφυτα, κατά τη διάρκεια της εργασίας του στις βιοχημικές και χημικές παραγωγές.

Ως επιστήμονας άρχισε να ψάχνει το θέμα περισσότερο και διαπίστωσε ότι υπήρχε ρύπανση από βαρέα μέταλλα που είχε φθάσει στον υδροφόρο ορίζοντα. Ξεκίνησε μόνος του να ενημερώνει αρχές και πολίτες για τους κινδύνους στο πόσιμο νερό. Έκανε ομιλίες και συγκεντρώσεις ζητώντας κάποιος να ενδιαφερθεί. Ενημέρωσε ακόμα και την Έριν Μπρόκοβιτς για να πάρει περισσότερες πληροφορίες. Κάποιοι, όμως, τον αντιμετώπιζαν είτε με απειλές είτε με λοιδορία. Ο κ. Παντελόγλου δεν έκανε πίσω. Το 2007 έστειλε δείγματα νερού στο Χημείο του Κράτους και αποκαλύφθηκε ότι η ρύπανση ήταν από εξασθενές χρώμιο. Και αυτή ήταν η δικαίωσή του αλλά και η αρχή για την κινητοποίηση κατοίκων, αρχών και τη λήψη των πρώτων μέτρων.

8.  Βαγγέλης Στογιάννης

Όταν πριν από τρεις δεκαετίες οι λέξεις «περιβάλλον» και «οικολογία» ήταν για τους περισσότερους άγνωστες και για ορισμένους ακόμα και… ύποπτες, ο Βαγγέλης Στογιάννης είχε αφήσει, ήδη, το στίγμα του ως μέλος της ομάδας της «Νέας Οικολογίας» και των «Φίλων της Γης» Ελλάδας.

Το 2000 έστρεψε το βλέμμα του στην Καισαριανή, στο μαγικό βουνό, τον Υμηττό, και αφιερώθηκε στην προστασία του. Βασικό μέλος της ομάδας Εθελοντικής Δασοπροστασίας του Δήμου Καισαριανής, γνωρίζει κάθε σπιθαμή του δάσους και αφιερώνει ώρες πολλές περιπολώντας για την προστασία του. Κάθε καλοκαίρι βρίσκεται επί ποδός και αν σε οποιαδήποτε γωνιά της Ελλάδας ξεσπάσει πυρκαγιά και χρειαστεί η βοήθειά του, ο Βαγγέλης θα είναι εκεί. Τον χειμώνα με τα μέλη της ομάδας Εθελοντικής Δασοπροστασίας κάνουν σπορές, ενώ μεταδίδουν τη γνώση τους και την αγάπη τους για το περιβάλλον σε μαθητές σχολείων.

9. Αθανάσιος Τσιώκας – Πλαπούτας

Πριν από δέκα χρόνια η ζωή του δικηγόρου Αθανάσιου Τσιώκου – Πλαπούτα σημαδεύτηκε ανεπανόρθωτα από τον τραγικό θάνατο του γιου του. Όλα ξεκίνησαν με μια αθώα βόλτα που έμελλε να κόψει το νήμα της ζωής του 33χρονου Δημήτρη, ηλεκτρολόγου – μηχανικού του ΕΜΠ. Αιτία, μια από τις παράνομες διαφημιστικές πινακίδες που έχουν τοποθετηθεί στη λεωφόρο Κατεχάκη.

Ο κ. Τσιώκος – Πλαπούτας έκανε τον πόνο του δύναμη και ξεκίνησε μόνος του έναν μαραθώνιο δικαστικό αγώνα για την απομάκρυνση των παράνομων υπαίθριων διαφημιστικών πινακίδων που επί δεκαετίες αποτελούν παγίδα θανάτου για τους πολίτες. Η υπόθεση έφτασε μέχρι την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου και ο κ. Αθανάσιος Τσιώκος – Πλαπούτας δικαιώθηκε. Πριν από μερικούς μήνες τα υπουργεία Υποδομών και Περιβάλλοντος άρχισαν το ξήλωμα των πινακίδων, το πρόβλημα όμως παραμένει, αφού σε ολόκληρη τη χώρα ανέρχονται σε εκατομμύρια οι παράνομα τοποθετημένες διαφημιστικές πινακίδες.

Ο κ. Τσιώκος – Πλαπούτας διατηρεί την ιστοσελίδα www.diadromi.com εξονυχιστικά ενημερωμένη για τις παράνομες διαφημιστικές πινακίδες αλλά και ευρύτερα για θέματα οδικής ασφάλειας.

10.  Οι μαθητές

Οι περισσότεροι όταν βρίσκονται μπροστά σε ένα χαλασμένο CD ή DVD, σε ξεχαρβαλωμένα εξαρτήματα παλιών υπολογιστών και διαλυμένους σκληρούς δίσκους, δεν βλέπουν τίποτε άλλο από σκουπίδια και άχρηστα αντικείμενα. Κάποιοι πιτσιρικάδες, όμως, με φαντασία, έμπνευση και την απαραίτητη καθοδήγηση, είδαν μέσα από αυτά τα σκουπίδια να ξεπροβάλλουν έργα τέχνης και χρηστικά αντικείμενα. Οι πιτσιρικάδες ήταν πέντε, ο Αλέξανδρος Αθανασόπουλος, ο Ηλίας Καϊμακάμης, ο Κωνσταντίνος Καλιακούδας, η Άννα Τζαβάρα και ο Γιάννης Επιτροπάκης. Καθοδηγητής τους σε αυτή την ιδανική περιπέτεια, ο καθηγητής τους Σπύρος Κουνάδης. Το αποτέλεσμα, εξαιρετικό. Ένα φωτιστικό, βγαλμένο κυριολεκτικά από τα σκουπίδια μας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι μαθητές του 14ου Γυμνασίου Περιστερίου πήραν το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό που πραγματοποίησαν τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Παιδείας με θέμα «Ανακυκλώνουμε με τέχνη».