Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα μελέτη, που καταπιάνεται στην ουσία της με μια εθνική παρεξήγηση ή αλλιώς παρερμη­νεία που έχει σκοτίσει αρκετούς διανοητές από συστάσεως του νεότερου ελληνικού κράτους. Το θέμα στην ουσία πραγ­ματεύεται την ελληνική ταυτότητα και το κατά πόσο η ορθόδοξη χριστιανική παράδοση είναι συμβατή με το πνεύμα της αρχαίας ελληνικής παράδοσης. 

Χριστιανισμού – Εκκλησίας κατάκριση

Ελληνισμού υπεράσπιση

Εκδόσεις: Παρασκήνιο Σελ.: 334

Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα μελέτη, που καταπιάνεται στην ουσία της με μια εθνική παρεξήγηση ή αλλιώς παρερμη­νεία που έχει σκοτίσει αρκετούς διανοητές από συστάσεως του νεότερου ελληνικού κράτους. Το θέμα στην ουσία πραγ­ματεύεται την ελληνική ταυτότητα και το κατά πόσο η ορθόδοξη χριστιανική παράδοση είναι συμβατή με το πνεύμα της αρχαίας ελληνικής παράδοσης. Άρα, ας αποκλείσουμε ότι η παρούσα μελέτη έχει ως μέλημά της τη θρησκεία ή το λεγόμενο θρησκευτικό συναίσθημα. Αντίθετα, μέσα από την κατάτμησή της σε έξι κεφάλαια αποσκοπεί στο να συγκροτήσει μια σαφή εικόνα καθόλου θρησκευτικού περιεχομένου, αλλά εθνικής σημασίας, όσον αφορά την πνευματική κληρονομιά της χώρας. Έτσι, έχουμε μια συγκροτημένη κριτική της χριστιανικής ιδεολογίας. Τα κηρύγματα της αγάπης, της αλληλεγγύης και γενικότερα του ανθρωπισμού δεν αποτελούν «χριστιανική έμπνευση», αλλά απαντώνται σε διάφορες μορφές σε μια πανσπερμία πολιτισμών. Το πλεονέκτημα του χριστιανισμού, όπως σωστά επισημαίνει ο συγγραφέας, συνίσταται στο ότι συγκέντρωσε όλες τις διάσπαρτες ανθρωπιστικές εκδοχές και κατάφερε να τις αποδώσει με απλότητα και σαφήνεια έτσι ώστε να τις εγκολπωθεί. Ταυτόχρονα, ωστόσο, αυτή η υπέρτατη θρησκεία της αγάπης είναι έκθετη σε μια σειρά αντινομιών, μισαλλοδοξίας, εκδικητικότητας και απόλυτης εχθρότητας μέχρι αφανισμού της αντίθετης άποψης. «Ο μη ων μετ’ εμού κατ’ εμού» κηρύττει ο πράος Ιησούς, Ματθαίος 12.30, λουκάς 11.32. Αυτό το «όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι εναντίον μας» το εξέφρασε με τον πιο αφοπλιστικό τρόπο ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους όταν άρχιζε τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Αυτό επίσης το όχι και τόσο χριστιανικό ανθρωπιστικό δόγμα αποτελεί και την πεμπτουσία της αμερικανικής εξωτερικής πολίτικης. Έτσι παρατηρείται, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο συγγραφέας, να εμφανίζεται στη διδασκαλία του Ιησού ένας κακός Ιησούς ο οποίος εκστομίζει διάφορα: «Εάν μη πιστεύσητε ότι εγώ ειμί, αποθανείσθε εν ταις αμαρτίαις υμών», Ιωάννης 8.24 ή άλλοτε, σύμφωνα με τον Παύλο: «Ει τις ου φιλεί Κύριον Ιησού Χριστόν, ήτω ανάθεμα» Α’ Κορινθίους, 16.22

Ωστόσο, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, βασικό μέλημα του συγγραφέα δεν είναι να προτάξει την ιδεολογική του διαφορά με τον Χριστιανισμό, πολύ δε περισσότερο να εναντιωθεί με το θρησκευτικό συναίσθημα των πιστών. Το ερώτημα που προ­σπαθεί να απαντήσει είναι κατά πόσο αυτό που ονομάζουμε ελληνοχριστιανική παράδοση ευσταθεί όπως διαμορφώθηκε από τη θεοκρατική ιδεολογία της ορθοδοξίας από τα χρόνια του Βυζαντίου. Πάνω σε αυτό, χαρακτηριστικό είναι το από­σπασμα του Κορνήλιου Καστοριάδη, όπως παρατίθεται:

«Υπάρχει η θεμελιώδης αντινομία, την οποία ο νεότερος ελληνισμός δεν κατάφερε ποτέ του να λύσει. Εννοώ αυτή την κατα­πληκτικά αντιφατική επίκληση δυο παραδόσεων τελείως ασυμβίβαστων μεταξύ τους: της αρχαίας ελληνικής παράδοσης και ταυτοχρόνως της βυζαντινής. Ή θεωρεί κανείς αφετηρία τον Επιτάφιο του Περικλή ή είναι με τους βυζαντινούς αυτοκράτορες. Ή θεωρούμε την αρχαία ελληνική δημοκρατία πρότυπο και σπέρμα ή είμαστε με τη βυζαντινή θεοκρατία. Όμως τα δυο μαζί δεν συμβιβάζονται».

«Είμαστε υπεύθυνοι για την Ιστορία μας»

Γίνεται σαφές ότι ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός, όπως αυτός κληροδοτήθηκε μέσα από τα σαφή διαχρονικά και μεγαλει­ώδη του προτάγματα, δεν έχει κανένα σημείο επαφής με τη χριστιανική ιδεολογία όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από το Βυζάντιο και φορτώθηκε στην ελληνική παράδοση. Από το «άνδρες εισίν η πόλις» έως το «ελέω Θεού Αυτοκράτορες» η διαφορά είναι αγεφύρωτη. Κάθε προσπάθεια να συνταιριαστούν δυο εκ διαμέτρου αντίθετες κοσμοαντιλήψεις ενέχουν τον υπαρκτό κίνδυνο να γεννήσουν παρά φύσιν ιδεολογίες, όπως αυτήν που ζήσαμε τα αλήστου μνήμης χρόνια της δικτα­τορίας, οπότε η γελοιότητα των απίθανων συνταγματαρχίσκων συναγωνιζόταν την τραγωδία του λαού. Με δυο λόγια, αυτή η μελέτη αποτελεί συμβολή στο ιδεολογικό ξεκαθάρισμα της νεοελληνικής μας ταυτότητας. Ο συγγραφέας στοχεύει στο να καταδείξει αυτή ν τη ν εμφανή και κραυγαλέα αντινομία από την πρόσμειξη δυο εντελώς διαφορετικών παραδόσεων έτσι ώστε να τεθούν σε λειτουργία τα αντανακλαστικά της εθνικής μας αυτογνωσίας και να γίνουμε κληρονόμοι της παραδό­σεως εκείνης η οποία καταυγάζει μέσα από την ελληνική γλώσσα με την οποία μιλάμε, σκεπτόμαστε κι ερωτευόμαστε τον κόσμο!

Τέλος, όπως σωστά επισημαίνει ο συγγραφέας, ο χριστιανισμός υπήρξε επί αιώνες ο μεγαλύτερος διώκτης του ελληνισμού, τον οποίο πολέμησε με πάθος κατεδαφίζοντας τους αριστουργηματικούς ναούς του, σπάζοντας τα ανυπέρβλητης αισθη­τικής αξίας αγάλματα, καταστρέφοντας την τέχνη του, τα γραπτά του, τους φιλοσόφους του και τη φιλοσοφία του για να τοποθετήσει στη θέση τους τα αφελή ιουδαϊκά κηρύγματα μισαλλοδοξίας και ενοχών, μέσα από τα οποία εκχριστιανίστηκε ο νεότερος κόσμος περνώντας διά πυρός και σιδήρου στις αγκάλες της θρησκείας της «αγάπης» και του «ανθρωπισμού»…

Ξενοφών Μπρουντζάκης