Με την προσοχή στραμμένη στην Ευρώπη και τη σύνοδο κορυφής των Βερσαλλιών, η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να διαχειριστεί το «μάελστρομ» στο οποίο έχει μπει (και) η οικονομία της χώρας λόγω της παγκόσμιας κρίσης στις τιμές της ενέργειας (πρωτίστως) και συνακόλουθα πολλών άλλων προϊόντων.

Καθώς η Ε.Ε. επιχειρεί με κάθε τρόπο σήμερα και αύριο να «εφεύρει» εργαλεία που θα της επιτρέψουν να ελέγξει κάπως το «τσουνάμι» της ακρίβειας που σαρώνει την Ευρώπη (με αιχμή του δόρατος τις τιμές φυσικού αερίου και πετρελαίου), ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επιχείρησε χθες, μέσω επιστολής του στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, να συνεισφέρει στη συζήτηση καταθέτοντας έξι προτάσεις για τον έλεγχο των τιμών του αερίου.

Το «πακέτο» Μητσοτάκη

Συγκεκριμένα, ο πρωθυπουργός πρότεινε τα εξής μέτρα:

● Πλαφόν τιμών: Πλαφόν στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, το οποίο θα έχει ως σημείο αναφοράς την ιστορικά υψηλότερη τιμή αερίου πριν από την κρίση.

● Ημερήσιο όριο τιμών ως προστατευτικό μέτρο: Ένα εύρος διακύμανσης στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, για παράδειγμα της τάξεως του +/- 10%.

● Καθορισμός τιμών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης: Καθορισμός τιμών στο Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων, ως μέτρο έκτακτης ανάγκης στην περίπτωση που υπάρξουν ανακοινώσεις που αφορούν τις ροές φυσικού αερίου μέσω αγωγών από τη Ρωσία.

● Πλαφόν στο κέρδος: Πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα της τάξεως του 5%, βάσει της παρακολούθησης του κόστους παραγωγής από τους ρυθμιστές της αγοράς και το Σταθμισμένο Κόστος Παραγωγής Ενέργειας (LCOE) στις μονάδες παραγωγής.

● Εμπόριο με φυσική παράδοση: Θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να επιτραπεί η επιλογή, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που θα επιτρέπει τις συναλλαγές μόνο με φυσική παράδοση.

● Ενίσχυση ρευστότητας: Αύξηση της ρευστότητας στην αγορά φυσικού αερίου συνδέοντας τις αγορές ΗΠΑ / Ε.Ε. / Ασίας. Για παράδειγμα, ενισχύοντας τη συνεργασία με την Κίνα όσον αφορά τα φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), με πιθανό πλαφόν στο κόστος μεταφοράς για να εξουδετερωθούν κίνητρα κερδοσκοπίας.

Τα μέτρα αυτά, όπως και οι προτάσεις άλλων χωρών – μελών, αναμένεται να συζητηθούν στη σύνοδο κορυφής, όπου αναμένεται να σχηματοποιηθεί η εργαλειοθήκη για την αντιμετώπιση της νέας κρίσης.

Το ευτύχημα για την Ελλάδα είναι ότι, ίσως για πρώτη φορά, η Ε.Ε. δείχνει αποφασισμένη να κινηθεί με ταχύτητα και συζητάει ανοιχτά την αμοιβαιοποίηση του βάρους που προκαλεί η κρίση, μέσω έκδοσης ομολόγου το οποίο θα επιτρέψει τη χρηματοδότηση τόσο των αμυντικών δαπανών της (ένεκα και του πολέμου στην Ουκρανία) όσο και του ενεργειακού κόστους, το οποίο πλέον απειλεί με αναταράξεις το σύνολο του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις

Μάλιστα, μιλώντας στο Bloomberg, ο Μητσοτάκης, αφού επανέλαβε την πρόταση έξι σημείων που κατέθεσε στην πρόεδρο της Κομισιόν, τόνισε ότι οι αγορές φυσικού αερίου δεν αντανακλούν πλέον την προσφορά και τη ζήτηση και γι’ αυτό εξέφρασε την πεποίθησή του ότι «πρέπει να παρέμβουμε δραστικότερα για να αποφύγουμε ακραίες διακυμάνσεις» των τιμών.

«Είναι μία τολμηρή πρόταση» τόνισε ο πρωθυπουργός και σημείωσε ότι θα εξεταστεί στη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε., υπογραμμίζοντας, πάντως, ότι οι όποιες παρεμβάσεις θα είναι βραχυπρόθεσμες, ενώ παραδέχθηκε ότι στην παρούσα φάση ένα εμπάργκο της Ε.Ε. στους ρωσικούς υδρογονάνθρακες δεν αποτελεί ρεαλιστική επιλογή.

Το δυσάρεστο, από την άλλη, είναι ότι, σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις (ειδικά όσον αφορά τα τιμολόγια του ρεύματος και του φυσικού αερίου), η κυβέρνηση δεν δείχνει να διαθέτει άλλα εργαλεία πέραν των επιδοτήσεων των λογαριασμών, ειδικά για τους πιο αδύναμους οικονομικά. Grosso modo αυτό είπε και ο πρωθυπουργός στο Υπουργικό Συμβούλιο, σημειώνοντας:

«Η στήριξη επιχειρήσεων, νοικοκυριών και αγροτών θα συνεχιστεί όσο διαρκεί η ενεργειακή αναστάτωση. Το επόμενο δεκαήμερο, μάλιστα, πιστεύω ότι θα είμαστε σε θέση, με τους συναρμόδιους υπουργούς, να ανακοινώσουμε και να δρομολογήσουμε ένα πλήρες πρόσθετο πρόγραμμα στήριξης, αξιοποιώντας τόσο εθνικούς όσο και ευρωπαϊκούς πόρους».

Πυρά από την αντιπολίτευση

Από την άλλη, η κυβέρνηση συνεχίζει να δέχεται τα «πυρά» της αντιπολίτευσης για την άρνησή της να προχωρήσει σε μείωση του ΕΦΚ στα καύσιμα και του ΦΠΑ σε διάφορα είδη πρώτης ανάγκης, ωστόσο, προς το παρόν, φαίνεται ότι δεν υπάρχει κάποια τέτοια πρόθεση (μάλιστα, έχουν ακουστεί και διάφορες δικαιολογίες από μέλη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης…), παρότι αρκετές χώρες της Ε.Ε. έχουν προχωρήσει σε αντίστοιχα μέτρα.

Ο λόγος έχει περιγραφεί από τον ίδιο τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, ο οποίος είχε δηλώσει στο παρελθόν ότι «για να γίνει κάτι τέτοιο θα πρέπει προηγουμένως να το επιτρέψουν τα δημοσιονομικά μας». Επομένως, με δεδομένο το υψηλό έλλειμμα, δεν φαίνεται κάτι τέτοιο στον ορίζοντα, παρότι παράγοντες της αγοράς ισχυρίζονται ότι η όποια μείωση των εσόδων από τη μείωση του ΕΦΚ θα αντισταθμιζόταν από την υψηλότερη κατανάλωση.

Όπως και να ’χει, πάντως, η κυβέρνηση δείχνει αποφασισμένη να συνεχίσει στον ίδιο δρόμο που ακολουθεί έως τώρα, ελπίζοντας ότι η Ε.Ε. θα φανεί πιο γρήγορη και πιο αποφασιστική απ’ ό,τι σε άλλες περιπτώσεις και θα καταλήξει σύντομα σε ένα σχέδιο το οποίο θα επιτρέψει και τον έλεγχο των ανατιμήσεων στον τομέα της ενέργειας (στο Υπουργικό Συμβούλιο ο Μητσοτάκης έκανε λόγο για «βασική δυσλειτουργία με κερδοσκοπικά αίτια στην αγορά του φυσικού αερίου»), αλλά και τη δυνατότητα, για όσο διαρκεί η κρίση, πιο μεγάλων και ουσιαστικών παρεμβάσεων στους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου, οι οποίοι πλέον έχουν εκτοξευτεί σε ουρανομήκη ύψη και προκαλούν τεράστια δυσαρέσκεια τους πολίτες / ψηφοφόρους, και μάλιστα στη διάρκεια μιας μακράς και «έντονης» προεκλογικής περιόδου.

Ο ρόλος Τουρκίας – Κίνας

Και όλα αυτά, φυσικά, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζεται με αμείωτη ένταση, προκαλώντας προβληματισμό τόσο ως προς τη διάρκειά του όσο και ως προς τη διάρκεια των συνεπειών του.

Ήδη η Ελλάδα, στο πλαίσιο των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Μόσχα από τις χώρες της Δύσης, έχει «αποχαιρετήσει» τουλάχιστον για φέτος τους Ρώσους τουρίστες, ενώ και άλλοι τομείς της οικονομίας εκτιμάται ότι πλήττονται από τα μέτρα αυτά.

Και, βέβαια, πάντα υπάρχει το άγχος των «αντιποίνων» από τη Ρωσία, καθώς ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της χώρας Αλεξάντερ Νόβακ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο μείωσης των ροών του φυσικού αερίου προς τις δυτικές χώρες, ως αντίμετρο για τις κυρώσεις που έχουν ώς τώρα επιβληθεί.

Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα προμηθεύεται φυσικό αέριο από τη Ρωσία μέσω αγωγού που περνά από την – ουδέτερη, μέχρι ώρας, και με επιδιώξεις να έχει πιο ενεργό ρόλο στην αποκλιμάκωση της ουκρανικής κρίσης – Τουρκία.

Ο ρόλος της Τουρκίας, μάλιστα, στην παρούσα κρίση αποτελεί άλλο ένα ζήτημα προβληματισμού για την Αθήνα, καθώς ήδη η Άγκυρα αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την αποκλιμάκωση της έντασης στην Ουκρανία, έχοντας, μάλιστα, ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας τόσο με το Κίεβο όσο και με τη Μόσχα.

Οι περισσότεροι διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι ο «παίκτης» που μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα είναι η Κίνα, η οποία αποτελεί έναν από τους πιο στενούς εταίρους και συμμάχους της Ρωσίας και που, ακόμα, περιορίζεται σε περιφερειακό ρόλο.

Ωστόσο, οι κινήσεις της Άγκυρας (π.χ. η συνάντηση των ΥΠΕΞ Τουρκίας, Ρωσίας και Ουκρανίας στο πλαίσιο του Φόρουμ της Αττάλειας) μαζί με το γεγονός ότι αποτελεί προνομιακό συνομιλητή Μόσχας και Κιέβου προβληματίζουν την Αθήνα, η οποία δεν βλέπει με καλό μάτι μια πιθανή γεωπολιτική και γεωστρατηγική αναβάθμιση της γείτονος χώρας, η οποία, ταυτόχρονα, αποτελεί και μέλος του ΝΑΤΟ, αν και αρνείται να ευθυγραμμιστεί με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Πρωτοβουλία κινήσεων

Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση επιχειρεί, μέσω των παρεμβάσεων Μητσοτάκη για το ζήτημα της ενεργειακής κρίσης, να αναβαθμίσει τη θέση της εντός Ε.Ε. και να δείξει ότι ακόμα διαθέτει πρωτοβουλία κινήσεων, αλλά και ότι «βρίσκεται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας», όπως έχει πει ουκ ολίγες φορές ο πρωθυπουργός, «αποκρούοντας» έτσι την κριτική που δέχεται από την αξιωματική αντιπολίτευση για τη στάση που τηρεί στον πόλεμο της Ουκρανίας, ιδίως δε για την απόφασή της να στείλει όπλα και όχι μόνο ανθρωπιστική βοήθεια.

Από την άλλη, το βέβαιο είναι ότι η «κεφαλαιοποίηση» αυτής της στάσης της θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από παράγοντες εκτός του πεδίου επιρροής της (αποφάσεις της Ε.Ε. για τα ενεργειακά, πόλεμος στην Ουκρανία κ.λπ.).

Τέλος, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση θεωρεί πως ο «παγετώνας» που επικρατεί στις σχέσεις Αθήνας – Μόσχας (το κείμενο της εκπροσώπου του ρωσικού ΥΠΕΞ Μαρία Ζαχάροβα που δημοσιεύτηκε στα social media της ρωσικής πρεσβείας ήταν ιδιαίτερα «σκληρό») δεν θα έχει σημαντικές οικονομικές συνέπειες στον τομέα του τουρισμού, αν και παραμένει άγνωστο αν θα υπάρξουν «αντίποινα» μέσω του φυσικού αερίου.

Οι ίδιες πληροφορίες, πάντως, αναφέρουν ότι η κυβέρνηση θεωρεί πως οι σκληρές παρεμβάσεις της Μόσχας – οι οποίες απαντήθηκαν από το ελληνικό ΥΠΕΞ – δείχνουν εκνευρισμό για το γεγονός ότι η Αθήνα συμμετέχει στις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, λειτουργούν συσπειρωτικά για τους πολίτες, μειώνουν τις όποιες αντιδράσεις από «φιλορωσικά» κέντρα και εν τέλει δικαιώνουν την απόφαση πλήρους σύνταξης με τους δυτικούς οργανισμούς, μέλος των οποίων, άλλωστε, είναι η Ελλάδα.

Διαβάστε επίσης

Το πολιτικό Ισλάμ στην Τουρκία: Ιστορία και εξέλιξη

Ελαιώνας: Νέες υποσχέσεις για ένα σύγχρονο γήπεδο του ΠΑΟ – Τα σχέδια ανάπτυξης και η θλιβερή πραγματικότητα (Photos)

Η κρίση στην Ουκρανία και η επόμενη μέρα