Στις 6 Απριλίου οι υπουργοί Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν συναντήθηκαν για πρώτη φορά μετά από επτά χρόνια.

Ένα μήνα νωρίτερα, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι από τις δύο χώρες είχαν εκπλήξει τους πάντες ανακοινώνοντας την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων ύστερα από χρόνια εχθρότητας. Οι συναντήσεις που οδήγησαν σε αυτή την εντυπωσιακή αλλαγή δεν έγιναν στη Μέση Ανατολή, αλλά στην Κίνα, που λειτούργησε ως μεσολαβητής. Το αποτέλεσμα ήταν μια μεγάλη διπλωματική επιτυχία για το Πεκίνο και το ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο η Κίνα μπορεί να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.

Director of the Ukrainian Center for Middle East Studies Igor Semivolos said on the air of the Ukrainian TV channel:

🔸In recent months, cooperation between China, Iran and Russia has strengthened.
🔸We remember how Xi Jinping strengthened the role of Iran in the Middle East.… pic.twitter.com/wv13YalgRV

— Spriter (@Spriter99880) April 26, 2023

Η Δύση επικρίνει σφοδρά την Κίνα για την στάση της στο ουκρανικό, παρόλο που η τηλεφωνική επικοινωνία του προέδρου Σι με τον ουκρανό ηγέτη, Ζελένσκι, άνοιξε ένα παράθυρο αισιοδοξίας. Δεν είναι τυχαίο που μετά την συνομιλία Σι-Ζελένσκι, ανακοινώθηκε η αποστολή ειδικού Κινέζου διαμεσολαβητή στην Ουκρανία «και σε άλλες χώρες», σε αναζήτηση πολιτικής λύσης.

Η Κίνα απέφευγε μέχρι τώρα να εμπλακεί σε προσπάθειες επίλυσης διεθνών κρίσεων. Προτιμούσε να τηρεί αποστάσεις ασφαλείας. Αλλά η Κίνα του Σι Ζινπινγκ θέλει να αναδειχτεί σε πρωταγωνιστή και διπλωματικό επίπεδο. Αλλά μέχρι σε ποιο σημείο;

Την περασμένη εβδομάδα ο νέος υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Κιν Γκανγκ, δήλωσε ότι το Πεκίνο είναι έτοιμο να αναλάβει διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης.

🇿🇦🤝🇨🇳| Bilateral meeting between Deputy Minister Candith Mashego-Dlamini and Special Envoy of the Chinese Government of the Middle East Issue, Ministry of the People’s Republic of China, H.E. Ambassador Zhai Jun. pic.twitter.com/CtGQuUYN6S

— BRICSza (@BRICSza) April 25, 2023

Η συμφωνία Σαουδικής Αραβίας – Ιράν μπορεί να λειτουργήσει ως εφαλτήριο για μελλοντικές πρωτοβουλίες της Κίνας, όπως εκτιμά η Τζούλια Γκουρόλ Χάρελ, του γερμανικού Ινστιτούτου Arnold-Bergstraesser. Ήταν εξάλλου μία διακήρυξη της Κίνας για το νέο, μεγαλύτερο ρόλο που επιθυμεί να παίξει στη διπλωματική αρένα.

Η Κίνα βγαίνει μπροστά σε μία περίοδο που μειώνεται η αμερικανική επιρροή στη Μέση Ανατολή, μία περιοχή που ήταν προνομιακό πεδίο για τις ΗΠΑ, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές. Η απόσυρση των ΗΠΑ από την συμφωνία με το Ιράν για τα πυρηνικά, οι αμφιλεγόμενες σχέσεις τους με τη Σαουδική Αραβία και η χαοτική αποχώρηση των Αμερικανών από το Ιράκ και το Αφγανιστάν έχουν πλήξει την αξιοπιστία των ΗΠΑ, ενώ στο εσωτερικό η αμερικανική κοινή γνώμη φαίνεται πως δεν ικανοποιείται από τον ρόλο της χώρας τους ως παγκόσμιου χωροφύλακα.

Economist Jeffrey Sachs says China's growing diplomatic role in the Middle East and elsewhere is part of a campaign to counter U.S dominance in world affairs. "They don’t want a U.S.-led world. They want a multipolar world." pic.twitter.com/x46BnpuRoH

— Democracy Now! (@democracynow) April 25, 2023

Μπορεί η Κίνα, λοιπόν, να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ; Το ερώτημα που θέτει το Al Jazeera, απαντάται από μία πραγματικότητα: παρόλο που οι ΗΠΑ δεν έχουν την αίγλη του παρελθόντος, εξακολουθούν να διατηρούν δεκάδες βάσεις στην περιοχή και κάποιους ισχυρούς συμμάχους. Επιπλέον, ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν ότι ίσως η Κίνα να μην είναι πρόθυμη να αναλάβει όλη την ευθύνη στο διπλωματικό πεδίο. Το Πεκίνο με την τακτική που ακολουθεί επωφελείται από τη διεύρυνση της διπλωματικής και οικονομικής επιρροής του, αφήνοντας τους Αμερικανούς να διαχειρίζονται τα δύσκολα σε επίπεδα ασφαλείας.

As the Saudi-Iran deal shows, Beijing’s clout in the region is growing. But it can’t substitute US security presence — and might not want to ⤵️ https://t.co/vcgiEHg9oN

— Al Jazeera English (@AJEnglish) April 25, 2023

Δουλειές με τον τρόπο της Κίνας

Η Κίνα είναι αυτή τη στιγμή κορυφαίος εμπορικός εταίρος της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν, είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής πετρελαίου από τις δύο χώρες και από το 2021 έχει υπογράψει μία συμφωνία συνεργασίας με το Ιράν με ορίζοντα 25 χρόνων.

Το κινεζικό σχέδιο απλώνεται στον χάρτη βλέποντας τον λεγόμενο σύγχρονο «Δρόμο του Μεταξιού», που έχει στόχο την σύνδεση της Ασίας, της Ευρώπης και της Αφρικής, μέσα από ένα υποστηριζόμενο από την Κίνα δίκτυο λιμανιών, σιδηροδρόμων, αυτοκινητόδρομων και άλλων υποδομών. Για να υπηρετήσει αυτό το σχέδιο η Κίνα έχει επενδύσει στη Μέση Ανατολή 273 δισεκατομμύρια δολάρια στο διάστημα 2005-2022. Επιπλέον αγοράζει πετρέλαιο από το Ιράκ, φυσικό αέριο από το Κατάρ και εξάγει όπλα στην Αλγερία, το Μαρόκο, την Τουρκία, την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία.

CHANGE IS IN THE AIR. 🌎

The Middle East is undergoing a transformation as China has been showcasing its influence in the region.

Last week, China bought its first stake in a Qatari gas field.

Additionally, a Chinese company has expressed interest in investing $10 billion to… pic.twitter.com/wdajFKNzLL

— Gold Telegraph ⚡ (@GoldTelegraph_) April 21, 2023

Η Κίνα αντιμετωπίζεται από τις περισσότερες χώρες ως ο ιδανικός ουδέτερος και ισχυρός φίλος, με μακρά πολιτική παράδοση μη παρέμβασης στα επιμέρους θέματα στη Μέση Ανατολή και γι αυτό δείχνει πιο αποδεκτή ως μεσολαβήτρια.

Η μεγάλη δύναμη της Κίνας είναι η οικονομική επιρροή της και ίσως έτσι εξηγείται η απροθυμία της να υποκαταστήσει τις ΗΠΑ στο ρόλο του χωροφύλακα στη Μέση Ανατολή.

«Η Κίνα ποτέ δεν ήθελε να ελέγξει τη Μέση Ανατολή», λέει στο Al Jazeera ο Φαν Χονγκντά, καθηγητής μεσανατολικών σπουδών στο Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών της Σαγκάης.  «Η Κίνα έχει τον δικό της τρόπο να συνεργάζεται με τις χώρες της Μέσης Ανατολής», πρόσθεσε ο καθηγητής.

Διαβάστε επίσης:

ΗΠΑ: Βίντεο τεχνητής νοημοσύνης των Ρεπουμπλικανών κατά του Μπάιντεν – «Χάος αν επανεκλεγεί»

Κλιματική αλλαγή: Ακραίοι καύσωνες απειλούν τον πλανήτη – Ποιες χώρες κινδυνεύουν (photos/videos)

60 χρόνια μετά οι επιστήμονες λύνουν ένα μεγάλο μυστήριο του διαστήματος (photo)