Γιατί σύμπασα η Ν.Δ. και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης παίζουν τόσο σκληρό παιχνίδι με τη μειονότητα της Θράκης; Είναι άραγε ο μόνος λόγος οι «τουρκικές» πεποιθήσεις των υποψήφιων βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και τα παιχνίδια του τουρκικού προξενείου στην Κομοτηνή;

Λίγο δύσκολο, αφού και τα διαχρονικά παιχνίδια του προξενείου είναι πασίγνωστα, αλλά και μουσουλμάνοι βουλευτές και υποψήφιοι βουλευτές του πάλαι ποτέ δικομματισμού Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ έχουν διακηρύξει τις ίδιες πεποιθήσεις περί «τουρκικής μειονότητας».

Άλλωστε και τοπικοί παράγοντες της Ν.Δ. συναλλάσσονται εκλογικά με το προξενείο, ενώ ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε κυβερνήσει το 1990-93 με την αδιάλειπτη στήριξη του Αχμέτ Σαδίκ και του Αχμέτ Φαΐκογλου, οι οποίοι δήλωναν απερίφραστα «Τούρκοι», εργάζονταν διαρκώς για την τουρκοποίηση της μειονότητας και ταυτοχρόνως εξασφάλιζαν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, η οποία εξέλεξε για δεύτερη φορά Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Ο πρώτος και βασικός λόγος για την ανακίνηση και την καταιγιστική προβολή του θέματος με τους υποψήφιους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Οζγκιούρ Φερχάτ (Ροδόπη) και Χουσεΐν Ζεϊμπέκ (Ξάνθη) είναι, προφανώς, κομματικός, όπως άλλωστε παραδέχονται και αναλυτές σφόδρα προσκείμενοι στη Ν.Δ. Η φιλοδοξία να βαφτεί μπλε και η τελευταία ροζ γωνίτσα του εκλογικού χάρτη είναι προφανής…

Νέο τοπίο για τη χώρα

Υπάρχει ωστόσο και μια δεύτερη σκοπιμότητα που ωθεί τη Ν.Δ. να παίζει τόσο σκληρό παιχνίδι, και μάλιστα με όρους ωμού εκβιασμού προς τα μέλη της μειονότητας, ο οποίος συνεπάγεται ακόμη και εθνικό ρίσκο. Το κόμμα του Μητσοτάκη, σύμφωνα με όλες τις έως τώρα δημοσκοπικές ενδείξεις, θα επιτύχει τον στόχο της αυτοδυναμίας στις επερχόμενες κάλπες, ακόμη και εάν η Πλεύση Ελευθερίας και η Νίκη εισέλθουν στην επόμενη Βουλή.

Η Νέα Δημοκρατία γνωρίζει καλά ότι το τοπίο της επόμενης κυβερνητικής περιόδου θα διαφέρει αρκετά από αυτό της προηγούμενης τετραετίας:

● Η εποχή των εξαιρέσεων από τους δημοσιονομικούς κανόνες έχει ήδη λήξει.

● Πλέον απαιτούνται πρωτογενή πλεονάσματα σε ένα οικονομικό περιβάλλον στασιμότητας και πιθανής νέας ύφεσης στην Ευρώπη.

● Οι υποσχέσεις περί γενναίας αύξησης των μισθών είναι εκκρεμείς.

● Η Ελλάδα στηρίζεται σε υπερβολικό βαθμό στον τουρισμό, που αποτελεί έναν ιδιαίτερα ευαίσθητο και ευμετάβλητο τομέα της οικονομίας.

● Οι υποδομές της χώρας είναι απολύτως οριακές λόγω παλαίωσης και υπερβολικής τουριστικής πίεσης, συνεπώς απαιτούνται γενναίες επενδύσεις.

● Οι δομές του κοινωνικού κράτους – μεταφορές, Υγεία, Παιδεία κ.λπ. – βρίσκονται σε κακή κατάσταση.

● Η Τουρκία, ύστερα από την επιβεβαίωση της πολιτικής κυριαρχίας του Ερντογάν, αναμένεται ότι θα εντείνει τις πολιτικές, διπλωματικές, στρατιωτικές – ακόμη και μεταναστευτικές – πιέσεις προς την Ελλάδα για την επίτευξη ενός «συμβιβασμού» που θα δίνει ώθηση στο τουρκικό όραμα περί «Γαλάζιας Πατρίδας».

Παρότι στα προβλήματα της οικονομίας η επόμενη κυβέρνηση θα έχει ως όπλο τα δεκάδες δισεκατομμύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, η αβεβαιότητα σε όλα τα μεγάλα ανοιχτά μέτωπα μόνο αδικαιολόγητη δεν είναι.

Η σκοπιμότητα της Ν.Δ.

Δεδομένου λοιπόν ότι, επιπλέον, οι ψηφοφόροι είναι πάντα πολύ αυστηρότεροι κατά τη δεύτερη τετραετία κάθε κυβέρνησης και οι τρίτες (σερί) ευκαιρίες γενικά… δεν παρέχονται, η Ν.Δ. δεν αρκείται στην αυτοδυναμία. Θέλει να διαλύσει κάθε δυνατότητα της αξιωματικής αντιπολίτευσης – και της αντιπολίτευσης εν γένει – να ασκήσει τον ρόλο της με όρους διεκδίκησης της εξουσίας.

Η ευκαιρία είναι προφανής ύστερα από το εκλογικό αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου, το οποίο έφερε τη Ν.Δ. στο ηγεμονικό 41%, γκρέμισε τον ΣΥΡΙΖΑ από το 31,5% στο 20% και περιόρισε την άνοδο του ΠΑΣΟΚ από το ισχνό 8% στο αδύναμο 11,5%. ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνουν, ως γνωστόν, μαζί το ποσοστό που πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ μόνος του τον Ιούλιο του 2019.

Με την ίδια λοιπόν σε τροχιά αυτοδυναμίας, κυρίαρχη στον ευρύτερο χώρο της, και τον άξονα Αριστεράς / Κεντροαριστεράς κατακερματισμένο και αδύναμο, η ηγέτιδα δύναμη της Κεντροδεξιάς προτιμά μια διακυβέρνηση χωρίς σοβαρές ενοχλήσεις και ευθεία αμφισβήτηση της πρωτοκαθεδρίας της.

Η υπόθεση, λοιπόν, της Θράκης, της μειονότητας και των τουρκικών φρονημάτων υποψήφιων βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ εκτιμάται ως μια θαυμάσια ευκαιρία να κρατηθεί το κεφάλι του δεύτερου σε δύναμη κόμματος «κάτω από το νερό», εξέλιξη που αναπόδραστα θα το οδηγήσει για καιρό στην εσωστρέφεια και θα κρατήσει πολύ χαμηλά τη βάση εκκίνησής του για την όποια μελλοντική προσπάθεια ανάκαμψης.

Το ιδανικό σενάριο για τη Ν.Δ. θα ήταν τα δύο κόμματα της Κεντρο-Αριστεράς να παραμείνουν σε επίπεδα εμφανώς κάτω του 20%, άλλοι «μικροί» αυτού του άξονα να ισχυροποιηθούν έστω και λίγο και, εν τέλει, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ να παραμείνουν εγκλωβισμένοι σε μια ατέρμονη διαμάχη διαμοιρασμού των λιγοστών και φθαρμένων ιματίων της ευρύτερης παράταξης.

Αυτομάτως όμως η επιδίωξη αυτή της Ν.Δ. δημιουργεί μια σειρά προκλήσεις για τα δύο κόμματα εξουσίας της Κεντρο-Αριστεράς.

ΣΥΡΙΖΑ στην κόψη του ξυραφιού

Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται έτσι κι αλλιώς στην κόψη του ξυραφιού, δεδομένου ότι η σοκαριστική ήττα του τον Μάιο τον έχει θέσει σε τροχιά εσωστρέφειας και πιθανής αμφισβήτησης του Αλέξη Τσίπρα, ιδιαίτερα εάν το αποτέλεσμα της 25ης Ιουνίου είναι ακόμη χειρότερο.

Ποια είναι τα μεγάλα στοιχήματα Τσίπρα και Ανδρουλάκη ενόψει της 25ης Ιουνίου

Το μεγάλο στοίχημα της τέως – και επίδοξης – αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι μια δυναμική επιστροφή, ώστε όχι απλώς να διατηρήσει το εν λόγω στάτους, αλλά και να δημιουργήσει μια υψηλότερη βάση εκκίνησης για την επιθυμητή επαναφορά σε τροχιά διεκδίκησης της εξουσίας.

Τον Ιούλιο του 2019 είχε καταφέρει να ξεκολλήσει από το 23,75% των ευρωεκλογών του Μαΐου και να σκαρφαλώσει στο 31,53%, ενισχυόμενος κατά 437.462 ψήφους (1.781.057 στις βουλευτικές από 1.343.595 στις ευρωεκλογές), παρότι το εκλογικό σώμα είχε μειωθεί κατά 150.711 ψηφοφόρους μεταξύ των δύο αναμετρήσεων (5.920.355 στις ευρωεκλογές έναντι 5.769.644 στις βουλευτικές).

1. Τότε, δεδομένου ότι και η Ν.Δ. είχε εμφανίσει ανάλογη άνοδο στις βουλευτικές έναντι των ευρωεκλογών (39,85% και 2.251.618 ψήφους έναντι 33,12% και 1.873.137 ψήφους), είναι προφανές ότι ακόμα λειτουργούσε η δικομματική πόλωση, παρά την καταφανή κυριαρχία της Ν.Δ. Προφανώς και οι δύο πρωταγωνιστές του 2019 λεηλάτησαν την τεράστια δεξαμενή του 21% των «Λοιπών Κομμάτων».

2. Τώρα τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα για τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς, σύμφωνα με το exit poll, έχει χάσει προς κάθε κατεύθυνση και, επιπλέον, όλοι οι «γείτονές» του (ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, Πλεύση Ελευθερίας), πλην του ΜέΡΑ25, εμφανίζονται ενισχυμένοι, αλλά και με ελπίδες περαιτέρω ανόδου τους.

Φυσικά ισχύει το «αξίωμα» ότι κάθε φορά η κάλπη είναι άδεια και πρέπει να γεμίσει, ωστόσο ταυτοχρόνως ισχύει και το ότι οι πολίτες δύσκολα απαρνούνται τις επιλογές τους σε τόσο μικρό διάστημα, ιδιαίτερα εάν κρίνουν ότι αυτές, κυρίως όταν αφορούν μικρότερες δυνάμεις, υπήρξαν επιτυχημένες – εάν δηλαδή «κατάφεραν» την ισχυροποίηση ή την είσοδο ενός κόμματος στη Βουλή ή πέτυχαν να διασφαλίσουν κάποιο είδος πολιτικής σταθερότητας.

Με άλλα λόγια ο ΣΥΡΙΖΑ έχει να αντιμετωπίσει μια πολύ μεγάλη πρόκληση σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές περιβάλλον.

Θα έχει… σφυγμό;

Η τέως – και επίδοξη – αξιωματική αντιπολίτευση, βαλλόμενη ταυτοχρόνως από τη Ν.Δ., η οποία επιδιώκει πλήρη πολιτική κυριαρχία, αλλά και όσους μικρότερους σχηματισμούς φιλοδοξούν να της αποσπάσουν δυνάμεις, παίζει τα ρέστα της στις 25 Ιουνίου, καθώς:

● Η στασιμότητα ή τυχόν ισχνή άνοδός της θα δώσει το μήνυμα ότι μπήκε ένα φρένο στην κατρακύλα και, ταυτοχρόνως, ότι ο σκληρός πυρήνας του κόμματος είναι πια τόσο ευρύς ώστε να μην απειλείται από επάνοδο σε ποσοστά κάτω του 10%, όπως πολλοί έχουν εκτιμήσει κατά καιρούς.

● Η τυχόν ευδιάκριτη άνοδος θα δώσει το σήμα ότι υπάρχει «σφυγμός», άρα και δυνατότητα επανόδου σε στάτους μεγάλου κόμματος / διεκδικητή της εξουσίας.

● Η περαιτέρω υποχώρηση όμως θα σημάνει ότι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ στο πολιτικό σύστημα δεν είναι πλέον δεδομένη και ότι το μέλλον είναι ανοιχτό σε όλα τα ενδεχόμενα.

● Η διαφορά από το ΠΑΣΟΚ θα είναι κρίσιμη όχι μόνο για τη διατήρηση του στάτους του ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά και για το είδος των συγκρούσεων που θα ακολουθήσουν την επόμενη τετραετία στο εσωτερικό της ευρύτερης Αριστεράς / Κεντροαριστεράς.

● Τέλος, το εκλογικό του ποσοστό θα κρίνει το αν θα υπάρξει αμφισβήτηση (και την έντασή της) του Τσίπρα, τις αποφάσεις του ιδίου, αλλά και τη δυνατότητά του να προχωρήσει σε σαρωτικές αλλαγές ώστε να επιχειρήσει την ολική επαναφορά του κόμματος σε τροχιά εξουσίας.

Μπορεί να μεγαλώσει το ΠΑΣΟΚ;

Για το ΠΑΣΟΚ η πίεση της Ν.Δ. με στόχο να αποτρέψει επιστροφές προς τη Χαριλάου Τρικούπη και να ενισχύσει τις διαρροές προς την ίδια είναι τόσο κρίσιμη όσο και η προσπάθειά του να συμπιέσει περαιτέρω τον ΣΥΡΙΖΑ αποσπώντας ψηφοφόρους που στο παρελθόν είχαν φύγει από αυτό με κατεύθυνση την Κουμουνδούρου.

Η άνοδος από το 8% στο 11,5% μπορεί να πλησιάζει, όπως λένε στο ΠΑΣΟΚ, το 50%, αλλά δεν συνιστά «αλλαγή πίστας»: παραμένει ο μικρός της τριάδας των κομμάτων εξουσίας και σε καμία περίπτωση δεν έχει δικαιώσει τις προσδοκίες που είχαν δημιουργήσει οι δημοσκοπήσεις στην αρχή της προεδρίας του Νίκου Ανδρουλάκη.

Ωστόσο είναι άνοδος. Και επιπλέον του δίνει κάθε δικαίωμα να θέτει στόχους περαιτέρω ενίσχυσης, ακόμη και αν αυτή επέλθει σταδιακά και όχι με… εκτόξευση – όπως π.χ. αυτή που συνέβη στον ΣΥΡΙΖΑ μέσα σε λίγες εβδομάδες το 2012 και τον κατέστησε αξιωματική αντιπολίτευση προς έκπληξη όλων των υπολοίπων.

Βεβαίως το 2023 δεν έχει απολύτως καμία σχέση με το 2012, όταν ο δικομματισμός ΠΑΣΟΚ – Ν.Δ. διαλυόταν και ουδείς μπορούσε να προβλέψει το μέλλον όχι μόνο του πολιτικού συστήματος, αλλά και της ίδιας της χώρας, αφού οι συνέπειες της χρεοκοπίας και των μνημονίων ήταν σαρωτικές. Σήμερα η χώρα διάγει, ήδη από το 2018 και ύστερα, περίοδο πολιτικής ομαλότητας και σταθερότητας.

Ρευστοποίηση της «δημοκρατικής παράταξης» σε συνθήκες πολιτικής σταθερότητας

Σε αυτή τη συνθήκη σταθερότητας ωστόσο ο πόλος της Αριστεράς / Κεντροαριστεράς βρίσκεται σε φάση συνολικής ήττας και κατακερματισμού και πλέον αναζητούνται οι δυνατότητες και οι προϋποθέσεις ανασύνθεσης με όρους εξουσίας. Σε αυτό το παιχνίδι το ΠΑΣΟΚ προσώρας δεν βάζει πολύ υψηλούς στόχους, ωστόσο επιδιώκει μια νέα ευδιάκριτη ενίσχυση, η οποία θα αλλάξει όχι μόνο το στάτους, αλλά και την περαιτέρω στοχοθεσία του.

● Η θωράκισή του έναντι της Ν.Δ. είναι το πρώτο μεγάλο του στοίχημα, αφού η κυριαρχία του Μητσοτάκη στο Κέντρο είναι αδιαμφισβήτητη και, εάν διευρυνθεί, ίσως αυτό γίνει με περαιτέρω διαρροές του ΠΑΣΟΚ.

● Η κατοχύρωση των κερδών του από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι αρκετή, αφού, σε περίπτωση στασιμότητας στις 25 Ιουνίου, αυτομάτως δημιουργείται ο κίνδυνος παγίωσης ενός νέου «ταβανιού» στο ποσοστό του Μαΐου.

● Αντιθέτως η περαιτέρω ενίσχυση του ΠΑΣΟΚ, ιδιαίτερα με απευθείας απορρόφηση ψηφοφόρων από τον ΣΥΡΙΖΑ, το θέτει σε τροχιά επανόδου στη δεύτερη θέση, έστω και σε βάθος χρόνου.

● Η διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ είναι μια ακόμη μεταβλητή, σχετικά ανεξάρτητη από το ποσοστό του, αφού θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τους στόχους που θα τεθούν ενόψει της επόμενης τετραετίας.

Μια τελευταία παράμετρος, που δεν μπορεί να αγνοηθεί στη μάχη επικράτησης στο εσωτερικό της ευρείας Κεντρο-Αριστεράς, είναι ότι η ενδυνάμωση ή αποδυνάμωση του ενός ή και των δύο πρωταγωνιστών ενδέχεται να μην αφορά τη μεταξύ τους κινητικότητα, αλλά την αλληλεπίδρασή τους είτε με άλλα κόμματα της Αριστεράς είτε ακόμη και με τη Ν.Δ.

Συνεπώς το βράδυ της 25ης Ιουνίου, όταν θα έρθει η ώρα του ταμείου, ίσως να είναι πολλά αυτά που θα πρέπει να μετρηθούν στην Κουμουνδούρου και στη Χαριλάου Τρικούπη για να βγει κάποιο συμπέρασμα για το μέλλον της ευρύτερης «δημοκρατικής παράταξης», όπως αποκαλούν τους εαυτούς τους ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ…

Διαβάστε επίσης:

Γιατί ο Μητσοτάκης επιμένει να ζητά ευμεγέθη Κοινοβουλευτική Ομάδα στην επόμενη Βουλή

Μικρή η ανταπόκριση στη ρύθμιση χρεών

ΣΥΡΙΖΑ: Tα τρία επίπεδα της εκλογικής στρατηγικής της Κουμουνδούρου