Αλήθεια, πόσοι θυμούνται την εποχή των δεινοσαύρων στο προσκήνιο της ελληνικής πολιτικής; Σίγουρα όλο και λιγότεροι, καθώς, από την απόσυρση του τελευταίου, του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία τον Ιανουάριο του 1996 για λόγους υγείας, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι και τα γεγονότα που ακολούθησαν είναι τόσο πολλά και πυκνά ώστε οι εικόνες εκείνης της εποχής είναι πια εντελώς ξεθωριασμένες.

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990 η ελληνική πολιτική σκηνή, σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων, πρωθυπουργών και προέδρων της Δημοκρατίας καταλαμβανόταν εξ ολοκλήρου από πολιτικές μορφές που είχαν την καταγωγή τους στην προχουντική Ελλάδα – ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν όχι μόνο οι επιφανέστεροι, αλλά οι απόλυτοι κυρίαρχοι του πολιτικού παιχνιδιού.

Οι ηγετικές μορφές του Κέντρου Ιωάννης Ζίγδης και Γεώργιος Μαύρος, οι Πρόεδροι της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τσάτσος, Χρήστος Σαρτζετάκης και Κωστής Στεφανόπουλος, ο βραχύβιος πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης, οι πρόεδροι της Ν.Δ. Ευάγγελος Αβέρωφ και Μιλτιάδης Έβερτ, οι ηγέτες της Αριστεράς Ηλίας Ηλιού, Χαρίλαος Φλωράκης και Λεωνίδας Κύρκος – και πάρα πολλοί ακόμη πολιτικοί με βαριά ονόματα – είχαν την πολιτική τους ρίζα στη δεκαετία του 1960 και ακόμη νωρίτερα.

Ο Σημίτης και οι… γόνοι

Ο Κωνσταντίνος Σημίτης, διάδοχος του Ανδρέα, δεν ήταν δα και… παιδαρέλι το 1996, όταν έγινε πρωθυπουργός: 59… Ιουνίους (από το 1936) κουβαλούσε στην πλάτη του. Απλώς η δική του είσοδος στην πολιτική έγινε με τη μορφή της αντίστασης στη χούντα μέσω της Δημοκρατικής Άμυνας και όχι στο καμίνι της δεκαετίας του 1960.

Ο Κώστας Καραμανλής, μόλις στα 41 του, ήταν τον Μάρτιο του 1997 ο πολιτικός αρχηγός της μεταπολίτευσης που εγκαινίασε τη λεγόμενη «γενιά των σαραντάρηδων» στην πολιτική ηγεσία του ενός από τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της χώρας. Ακόμη και η… γερουσία της Ν.Δ., κουρασμένη από τον εαυτό της και από τις αλλεπάλληλες ήττες από το ΠΑΣΟΚ (με εξαίρεση την παρένθεση Μητσοτάκη 1990-93), αντελήφθη ότι είναι η ώρα της να αποτραβηχτεί και να δώσει τη θέση της σε μια νέα γενιά πολιτικών.

Ο Καραμανλής παρέμεινε πρόεδρος επί δωδεκάμισι χρόνια, μέχρι το 2009, δημιουργώντας ρεκόρ συνεχούς ηγεσίας στη Ν.Δ., και κατάφερε να πρωθυπουργεύσει επί πεντέμισι συνεχή χρόνια (μέχρι τον Οκτώβριο του 2009), προτού παραδώσει τη σκυτάλη στον Γιώργο Παπανδρέου.
Ο υιός Παπανδρέου, με τη σειρά του, είχε λάβει το «δαχτυλίδι» από τον Σημίτη το 2003, σε ηλικία 52 ετών, δεν ήταν μεν τόσο μικρός όσο ο Καραμανλής, αλλά είχε πάρει το πολιτικό «βάπτισμα» ως υφυπουργός Παιδείας το 1985. Γόνος και αυτός, αλλά όχι δεινόσαυρος.

Οι πρωθυπουργοί των μνημονίων

Ο Παπανδρέου υπήρξε ο πρώτος εκλεγμένος μνημονιακός πρωθυπουργός, ύστερα από το ιστορικό διάγγελμα χρεοκοπίας στο Καστελόριζο στις 23 Απριλίου 2010, αλλά η πρωθυπουργία του ήταν βραχύβια, καθώς τον Νοέμβριο της επόμενης χρονιάς ουσιαστικά αποπέμφθηκε κατόπιν ευρωπαϊκών πιέσεων και τον διαδέχθηκε ο Λουκάς Παπαδήμος. Στα 64 του αυτός, αλλά βραχύβιος και ουχί εκλεγμένος.

Τον Παπαδήμο διαδέχθηκε μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2012 ο Αντώνης Σαμαράς. Διάδοχος του Καραμανλή στη Ν.Δ. από το 2009, ήδη 61 Μαΐων όταν εξελέγη, μπαρουτοκαπνισμένος και έχοντας διατρέξει μια σκληρή πολιτική έρημο (από το 1996, οπότε το κόμμα του Πολιτική Άνοιξη έμεινε εκτός Βουλής έως τις ευρωεκλογές του 2004, οπότε εξελέγη ευρωβουλευτής χάρη στον Κώστα Καραμανλή), κατάφερε να κυβερνήσει έως τον Ιανουάριο του 2015.

Τότε ανέτειλε το άστρο του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος, γεννημένος πάνω στη φωτιά της μεταπολίτευσης και της εισβολής στην Κύπρο, το 1974 (ούτε το… Πολυτεχνείο δεν πρόλαβε), είχε ήδη γίνει πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ το 2018, πριν κλείσει τα 34 του χρόνια (είχε προηγηθεί η υποψηφιότητά του για τον Δήμο Αθηναίων στα 31 του), και έγινε πρωθυπουργός της Αριστεράς (για πρώτη φορά στην Ιστορία) πριν συμπληρώσει τα 41 του. Φέτος αποσύρθηκε στα 49 του έχοντας ήδη διατελέσει 15 χρόνια πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και τεσσεράμισι χρόνια πρωθυπουργός.

Ο Μητσοτάκης τον διαδέχτηκε στα 51 του το 2019, αφού ήδη στα 48 του είχε γίνει πρόεδρος της Ν.Δ. Γεννημένος στη χούντα, είχε κι αυτός τη ρίζα του στην ύστερη μεταπολίτευση, καθώς πρωτοέγινε βουλευτής το 2004 και υπουργός το 2013. Ήδη, στα 55 του, διανύει τη δεύτερη τετραετία του στην πρωθυπουργία και, δεδομένων των πολιτικών συσχετισμών, είναι άγνωστο πού μπορεί (και πού θέλει) να φτάσει.

Κι άλλοι στην… ουρά

Το κοινό όλων των παραπάνω ηγετών και πρωθυπουργών, από τον Κώστα Καραμανλή και μετά, ήταν ότι εξελέγησαν ως νέοι, με την ελπίδα ότι θα έφερναν ανανέωση στην πολιτική ζωή, ότι θα άλλαζαν τη μοίρα της χώρας και θα έστελναν στο… χρονοντούλαπο της Ιστορίας τον «δεινοσαυρισμό» των προκατόχων τους. Το τι κατάφεραν και τι όχι προφανώς θα το κρίνει ο ιστορικός του μέλλοντος.
Αυτό που εμείς γνωρίζουμε είναι ότι η χώρα σήμερα εξακολουθεί να βρίσκεται στον αναπνευστήρα, εξαρτημένη πολλαπλώς, χωρίς παραγωγή και χωρίς ορατό μέλλον για τους νέους.

Τον Δεκέμβριο του 2021 ένας ακόμη πολιτικός αρχηγός, ο Νίκος Ανδρουλάκης, ανέλαβε στα 42 του την τύχη του ΠΑΣΟΚ και, παρότι δεν έχει κάνει το μεγάλο άλμα, φιλοδοξεί να κάνει το κόμμα του κάποια στιγμή αξιωματική αντιπολίτευση. Δεν έχει όση χρονική πίστωση θα ήθελε, αφού, αν δεν έχει σύντομα μια εντυπωσιακή επιτυχία, θα χάσει το τρένο.

Στον ΣΥΡΙΖΑ η 38 ετών Έφη Αχτσιόγλου και ο 47 ετών Νίκος Παππάς είναι οι νεότεροι μεταξύ των υποψηφίων διαδόχων του Τσίπρα στην προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ στην πιο δύσκολη στιγμή του κόμματος από το 2012 και μετά. Και στην περίπτωσή τους ισχύει ότι η νεότητα στην ηλικία δεν σημαίνει αυτομάτως νεότητα στις ιδέες και πολιτική μακροημέρευση.

Συχνά νέες και ελπιδοφόρες ηγεσίες καίγονται πλησιάζοντας τον ήλιο της εξουσίας. Συνεπώς η πρόκληση για τους επόμενους είναι τεράστια και μένει να δούμε αν θα την αντέξουν…

Διαβάστε επίσης:

ΣΥΡΙΖΑ: Η διαδοχή πρώτο βήμα της ανασυγκρότησης

Η «άλγεβρα» της ψήφου των αποδήμων

Μισθοί για… κλάματα – Μεγάλη η απώλεια αγοραστικής δύναμης