Ακόμα και σήμερα, όταν θέλουμε να τονίσουμε το μέγεθος μιας μεγάλης καταστροφής, κάνουμε λόγο για «βιβλική καταστροφή»! Η μνήμη της ανθρωπότητας μάς παραπέμπει χιλιετίες πίσω υπενθυμίζοντάς μας τα αιώνια βάσανα που προκαλούν οι πλημμύρες στο ανθρώπινο γένος.

Συγγενείς μυθολογικές αφηγήσεις για κατακλυσμούς απαντώνται σε πολλές θρησκείες, στα ιερά βιβλία τους αλλά και στις παραδόσεις των λαών. Η βιβλική εκδοχή που περιγράφει στο κεφάλαιο της Γένεσης, τον «κατακλυσμό του Νώε», θέλει (απουσία …πολιτικής προστασίας) τον Θεό να δίνει εντολές στο Νώε για τα μέτρα που πρέπει να λάβει προκειμένου να αντιμετωπίσει την επερχόμενη πλημμύρα.

Η προειδοποίηση αυτή σήμερα θα μπορούσε ίσως να παραλληλιστεί με τις προβλέψεις που εκδίδει η ΕΜΥ ειδοποιώντας μας για τα ακραία καιρικά φαινόμενα ώστε οι άνθρωποι να προφυλαχτούν κατά το δυνατό γιατί κανείς δεν μπορεί καθώς φαίνεται να τα αποφύγει. Βασική οδηγία του Θεού στο Νώε ήταν να πάρει ένα ζευγάρι από κάθε είδος ζώου, ένα αρσενικό και ένα θηλυκό για να ζευγαρώσουν και να αναπαραχθεί η ζωή μετά τον κατακλυσμό. Σημειώνουμε, προς αποφυγήν παρεξηγήσεων ότι
τότε στον κόσμο υπήρχαν δυο φύλα: το αρσενικό και το θηλυκό…

Σήμερα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα αποδίδονται από τους επιστήμονες στην κλιματική αλλαγή, στην οργιώδη καπιταλιστική ανάπτυξη, παλαιότερα έως πολύ παλαιότερα, στην οργή του Θεού που προκαλούν τα ανθρώπινα έργα. Κάπου αυτές οι δυο φαινομενικά διαφορετικές ερμηνείες συναντώνται και αυτό μόνο η σοφία της μεγάλης τέχνης μπορεί να αποτυπώσει μέσα από την λογοτεχνική παράδοση των αιώνων.

Βασική αιτία τόσο της κλιματικής αλλαγής όσο και των θεολογικών αμαρτιών είναι η ύβρις, όπως την ονόμαζαν οι αρχαίοι Έλληνες!

Στο κεφάλαιο της Γένεσης ο Θεός, δίνει οδηγίες πρόληψης στο Νώε: […] Εσύ όμως φτιάξε μια ξύλινη κιβωτό, χώρισέ την σε δωμάτια και άλειψέ την από μέσα και από έξω με πίσσα. Το μήκος της θα είναι
τριακόσιοι πήχεις, το πλάτος της πενήντα και το ύψος της τριάντα. Θα της βάλεις στέγη και θα κατασκευάσεις τρεις ορόφους. 

[…] Όταν όλα ήταν έτοιμα, ο Κύριος πρόσταξε τον Νώε να μπει μέσα στην κιβωτό με την οικογένειά του και όλα τα ζώα τα οποία ο Κύριος οδήγησε στην κιβωτό. Ύστερα από επτά μέρες άρχισε ο κατακλυσμός. Άνοιξαν οι καταρράκτες του ουρανού. Έβρεχε αδιάκοπα για σαράντα μερόνυχτα. Τα
πάντα πλημμύρισαν. 

[…]Σημάδι της Διαθήκης που έκανε ο Θεός με τον Νώε και με κάθε ζωντανή ύπαρξη πάνω στη γη ήταν το ουράνιο τόξο, που εκείνη τη στιγμή φανερώθηκε στον ουρανό.

Να προσθέσουμε εδώ ότι στο μύθο της Ατλαντίδος, ο Πλάτωνας αποδίδει τον καταποντισμό της στο ότι οι άνθρωποι είχαν γίνει ασεβείς, πράγμα που μας συνδέει με την ίδια θεωρία της Βίβλου που ερμηνεύει τις φυσικές καταστροφές ως «οργή θεού». Είναι εντυπωσιακό το πώς λειτούργει η
παράδοση, πώς παραμένουν ζωντανές οι δοξασίες χιλιάδων ετών στον σύγχρονο ψηφιακό κόσμο. «Θεομηνία» λέμε ακόμα και σήμερα, όταν πρόκειται να χαρακτηρίσουμε ακραία καιρικά φαινόμενα ή φυσικές καταστροφές. Λέξη που σημαίνει την οργή (μήνιν) του θεού!

Η ελληνική γραμματεία καταγράφει τρεις κατακλυσμούς: του Ωγύγου, του Δευκαλίωνα και του Δαρδάνου. Ο πρώτος κατακλυσμός όπως καταγράφεται στην ελληνική γραμματεία, συνέβη επί βασιλείας του Ωγύγου και γι’ αυτό πήρε το όνομά του. Τότε λέγεται ότι πλημμύρισε η Αττική και οι κάτοικοι της, άλλοι μεν επνίγησαν και όσοι πρόλαβαν, την εγκατέλειψαν. Τούτο συνέβη διότι ο Κηφισός ποταμός πλημμύρισε και έπνιξε την Αττική και την Βοιωτία [Παυσανίας – Βοιωτικά Ε’ 1 και Η’, Σχόλ. Απόλλων. Γ’1177 κ.α ]

Αρκετούς αιώνες αργότερα, ο Ζολά μας παραδίδει ένα υπέροχο διήγημα, την «Πλημμύρα» όπου ο εβδομηντάχρονος αγρότης Λουί Ρουμπιέ είχε τα πάντα και ήταν ευτυχισμένος: μιαν αγαπημένη οικογένεια, πλούσιες σοδειές, αφθονία, ευμάρεια… Δεν υπολόγισε όμως τα καπρίτσια του
ποταμού Γαρούνα που αφού γονιμοποίησε τη γη του, του τα παίρνει όλα πίσω…. Η μοίρα του ανθρώπου είναι τρομερά ευάλωτη και τα επιτεύγματά του εύθραυστα απέναντι στις δυνάμεις της φύσης. Με αφορμή τις μεγάλες πλημμύρες του Γαρούνα το καλοκαίρι του 1875, ο Ζολά μας κόβει την ανάσα με μια διήγηση σε ρυθμό ασθμαίνοντα όπου μέσα στα νερά του φοβερού ποταμού στροβιλίζονται τα πρόσωπά της μαζί με τους αναγνώστες, και κανείς δεν βγαίνει αλώβητος από το
κατακλυσμιαίο αυτό γεγονός…

«Τι τρομερή καταστροφή! Κοντά δύο χιλιάδες πεσμένα σπίτια· επτακόσιοι νεκροί· οι γέφυρες κατεστραμμένες· μια συνοικία ολόκληρη ισοπεδωμένη, βυθισμένη στις λάσπες· φριχτά δράματα· είκοσι χιλιάδες εξαθλιωμένοι, να φορούν κουρέλια και να πεθαίνουν της πείνας· η πόλη να μυρίζει από τα πτώματα και να ζει με το φόβο του τύφου· παντού πένθος, οι δρόμοι γεμάτοι με επικήδειες πομπές, οι ελεημοσύνες ανήμπορες να κλείσουν τις πληγές. Αλλά περπατούσα χωρίς να βλέπω τίποτα, ανάμεσα σε όλα αυτά τα ερείπια. Είχα τα δικά μου ερείπια, είχα τους δικούς μου νεκρούς που με συνέθλιβαν». Ε. Ζολά , Η πλημμύρα, 1880.

Λίγα χρόνια αργότερα το 1896 ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης περιγράφει έναν «βιβλικό κατακλυσμό» στην Σκιάθο στο διήγημά του Το σπιτάκι στο λιβάδι. Αντίθετα με αυτά που συμβαίνουν στο διήγημα του Ζολά όπου χάθηκαν χιλιάδες άνθρωποι, στην περίπτωση του Παπαδιαμάντη
χάθηκε το βιός τους.

[…]«Πω, πω! θα πνιγούμε, μάννα! ωλόλυξεν η κόρη συμπλέκουσα τας χείρας, κοιτάζουσα διά του παραθύρου κάτω και βλέπουσα όλον το Λιβάδι θάλασσαν. Δεν εφαίνετο πουθενά πάτημα διά να πατήση τις. Και η βροχή εξηκολούθει ακόμη».

[…] «Και η Μαργαρώ η γυναίκα του είπεν:  Εγλύτωσεν ο κοσμάκης και τη φορά αυτή, δόξα να ’χει ο Θεός»! «Εγλύτωσεν ο κοσμάκης!», ιδού το ηθικό πλεονέκτημα του παλαιού κόσμου απέναντι στον σύγχρονο που αντιμετωπίζει τις καταστροφές ,τις απώλειες, ακόμα και το θάνατο ως πολιτική – κομματική ευκαιρία!

Διαβάστε επίσης:

Το «μικρό» λιμάνι του Πειραιά

Θύμα ο λαός απέναντι σε ένα κράτος επιλεκτικά ανίκανο

Σε τρεις άξονες θα κινηθεί η κυβέρνηση στη ΔΕΘ