Η πρόταση Μακρόν για ανθρωπιστικό θαλάσσιο διάδρομο προς τη Γάζα και η αποδοχή της από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας και τον Πρωθυπουργό της Ελλάδος διευρύνουν την υποχρέωση ενεργότερης συμμετοχής της Ε.Ε. στην Ανατολική Μεσόγειο τη στιγμή που ο κόσμος όλος θεωρεί την κρίση, μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς, ως μείζονα παράγοντα πιθανής πρόκλησης γενικευμένου πολέμου.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, έναν μήνα μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, είναι η μοναδική δύναμη συγκράτησης της οργής, που από τις πρώτες ώρες φαινόταν ότι θα οδηγούσε σε άμεση και ισοπεδωτική χερσαία επίθεση.

Η επίμονη και ορθολογική παρέμβαση της Ουάσιγκτον επέτυχε παραμερισμό των παρορμητικών δράσεων του κ. Νετανιάχου, επιτρέποντας στην ηγεσία των ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων να ανακτήσει σταδιακά την εμπιστοσύνη των τρομαγμένων πολιτών, κατευθύνοντας την ορμή των στρατιωτικών δυνάμεων σε τακτική στρατιωτική επιχείρηση, χωρίς βέβαια να μειώνεται η δύναμη πυρός του ισραηλινού στρατού.

Η Χαμάς από την άλλη πλευρά, παρ’ όλη τη διαμεσολαβητική προσπάθεια της διεθνούς κοινότητας, συνεχίζει τις επιθέσεις κατά αμάχων και την παράνομη κράτηση ομήρων, αποφεύγοντας την απ’ ευθείας ένοπλη σύγκρουση με τις ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις. Με την πλευρά της Χαμάς συντάσσονται Τουρκία και Ιράν.

Το μεθοδικό Ριάντ

Η Σαουδική Αραβία αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, που της επιτρέπουν να αναδειχθεί, μαζί με την Αίγυπτο, ως ο κυριότερος καθοδηγητής των εξελίξεων προς μία πιθανή εκτόνωση στη Μέση Ανατολή.

Το Ριάντ επιτυγχάνει με ιδιαίτερη μεθοδικότητα τη σύγκληση Διάσκεψης μουσουλμανικών χωρών, στο πλαίσιο της οποίας εξασφαλίζεται ακόμη μία σημαντική συνάντηση με το Ιράν.

Ριάντ και Τεχεράνη δύνανται να αναζητήσουν διέξοδο από τα προβλήματα στην περιοχή τους, διευρύνοντας και τον όψιμο πολιτικό τους διάλογο, που αφορά άμεσα στο κοινωνικοπολιτικό μέλλον και τις εξελίξεις στην περιοχή ΜΕΝΑ, με όλες τις παγκόσμιες προεκτάσεις και κυρίως στα θέματα ενέργειας.

Η νέα γεωστρατηγική διάσταση συγκρατείται με ιδιαίτερη προσοχή από τη διεθνή κοινότητα, ελπίζοντας ότι τα γεγονότα συγκρατούν και την προσοχή των σπαραζόμενων ενδοπαλαιστινιακών τάσεων, των αντιτιθέμενων λιβανικών κομμάτων, των Χούθι και βεβαίως των κουρδικών κομμάτων με τις διαφοροποιούμενες τάσεις σε Τουρκία, Ιράκ, Ιράν και Συρία.

Ρόλος για Αθήνα – Λευκωσία

Σε αυτή τη διεθνή και πολυπρόσωπη προσπάθεια η Αθήνα και η Λευκωσία αμέσως ανταποκρίθηκαν στις απαιτήσεις του ρόλου, που διαμορφώνουν συστηματικά την τελευταία κυρίως δεκαετία.

Για καλύτερο συντονισμό των δράσεων, μετά τις συναντήσεις που είχαν οι κ.κ. Μητσοτάκης και Χριστοδουλίδης με τον κ. Μακρόν στο Παρίσι, οι ηγέτες της Ελλάδος και της Κυπριακής Δημοκρατίας συναντήθηκαν στην Αθήνα (10.11.2023), στο πλαίσιο των Διυπουργικών Συναντήσεων των δύο χωρών.

Από τις δημόσιες δηλώσεις, που πραγματοποιήθηκαν με την ολοκλήρωση των εργασιών, διαπιστώνεται η προσήλωση των πλευρών στις αποφάσεις και τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, προκειμένου να αντιμετωπισθούν στρατιωτικές εισβολές, να τερματισθούν παράνομες κατοχές και η διεθνής τρομοκρατία ακραίων ομάδων που δρουν στη Μέση Ανατολή, αλλά και στην Ε.Ε.

Από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Κύπρου υπογραμμίζει με απόλυτη σαφήνεια, για πολλοστή φορά, τη σημασία των συνομιλιών Ελλάδος – Τουρκίας που οδηγούν στη συνάντηση κορυφής στη Θεσσαλονίκη (6.12.2023).

Με τις δημόσιες τοποθετήσεις του ο κ. Χριστοδουλίδης αποδυναμώνει την επιχειρηματολογία όσων εύχονται αναβολή της συνάντησης της Θεσσαλονίκης, επικαλούμενοι την κρίση στη Γάζα. Βεβαίως ο Πρόεδρος της Κύπρου, σταθερός στις απόψεις του για το Κυπριακό, υπογραμμίζει τη σημασία της ευρωπαϊκής διάστασης στην οποία υπόκεινται οι διμερείς συνομιλίες Ελλάδος – Τουρκίας, θέματα Ανθρωπίνων και Μειονοτικών Δικαιωμάτων, η λύση του Κυπριακού, στη βάση όσων ισχύουν από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, εξ ου και η αναφορά στην εξάρτηση της σχέσης Τουρκίας – Ε.Ε. από τις εξελίξεις στο Κυπριακό, και βεβαίως από τις σχέσεις Αθηνών – Αγκύρας.

Θετική ατζέντα

Η σπουδαιότητα της θετικής ατζέντας μάλλον διευκολύνει την εξέλιξη του διαλόγου των κ.κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν, αλλά και οι δύο πλευρές σίγουρα αντιλαμβάνονται πόσο εύθραυστα είναι ακόμη τα όρια της σημαντικής πολιτικής και γεωστρατηγικής πραγματικότητας που υποχρεώνει τις δύο χώρες να βρούνε ενδεδειγμένους και κοινά αποδεκτούς τρόπους μίας σύντομης φυγής από το παρελθόν.

Όλοι περιμένουν με ενδιαφέρον τις δημόσιες τοποθετήσεις των δύο ηγετών στη Θεσσαλονίκη για να αποκωδικοποιήσουν το βάθος των κατ’ ιδίαν ή και των συνομιλιών που θα γίνουν πίσω από τις κλειστές πόρτες, ακόμη και σε επίπεδο αντιπροσωπειών.

Η προεργασία των Υπουργών Εξωτερικών, η συμβολή των Υφυπουργών τους και η επαγγελματική αρτιότητα των εμπλεκομένων διπλωματών φαίνεται ότι εξασφαλίζουν συνθήκες εργασίας που δεν θα διαταράσσονται από δηλώσεις ή εντυπώσεις άλλων Υπουργών και υπηρεσιακών παραγόντων, έστω και αν εφάπτονται των συνομιλιών των δύο ηγετών.

Η επισήμανση αφορά στα Υπουργεία Εθνικής Άμυνας και τις εξειδικευμένες Υπηρεσίες των δύο χωρών, που αισθάνονται ότι τους έχει αφαιρεθεί μέρος των αρμοδιοτήτων τις οποίες κατά παράδοση, καλώς ή κακώς, ασκούσαν.

Άκομψες κινήσεις

Δεν είναι πολύ κομψό την ώρα που ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος δραστηριοποιείται διεθνώς, ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης με την ευκαιρία του εορτασμού της Πολεμικής Αεροπορίας να απευθύνεται στους Ίκαρους, που θα στελεχώσουν τις μοίρες C-130, απαριθμώντας τις ελλείψεις στον τομέα των αερομεταφορών τη στιγμή που η Ελλάδα συμμετέχει σε διεθνείς αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας αξιοποιώντας εναέρια μέσα που διαθέτει.

Οι αδυναμίες προμήθειας υλικού είναι διαδικαστικό θέμα, που λύνεται με αποφάσεις της κυβέρνησης. Η ανακοίνωση από επίσημο βήμα επιχειρησιακών αδυναμιών αποκτά διεθνή βαρύτητα που προβληματίζει την κοινωνία και δυσχεραίνει το έργο κάθε αναλυτή διεθνών σχέσεων.

Οι δημοσιοποιημένες αδυναμίες καταγράφονται από όλες τις διαπιστευμένες Πρεσβείες στην Ελλάδα και μεταφέρονται προς επεξεργασία στις πρωτεύουσες. Με τα στοιχεία που αποστέλλουν οι διαπιστευμένες διπλωματικές Αρχές αξιολογείται η αξιοπιστία και οι δυνατότητες της ελληνικής κυβέρνησης, σύμφωνα με τα μέτρα και τις προτεραιότητες των συνομιλητών της.

Υπηρεσιακοί παράγοντες αλλά και αρμόδιοι Υπουργοί που τους εμπιστεύθηκε η Πολιτεία ευαίσθητα χαρτοφυλάκια αμέσου εθνικού ενδιαφέροντος οφείλουν να ελέγξουν τη συναισθηματική παρόρμησή τους και να εντείνουν το έργο τους, ώστε τα κενά, που όψιμα διαπιστώνουν ύστερα από μακρά διαχρονική και συνεχή παρουσία στο Κοινοβούλιο και σε Υπουργικά Συμβούλια Κυβερνήσεων Καραμανλή, Σαμαρά, Μητσοτάκη, να καλυφθούν με όρους σοβαρότητας και εμπιστευτικότητας που απαιτούν τα θέματα της Εθνικής Άμυνας, Ασφάλειας και ανάπτυξης της Εξωτερικής Πολιτικής.

Το κεφάλαιο της προσεκτικής επεξεργασίας των φακέλων και της προετοιμασίας των επιχειρημάτων αποτελεί ένα πολύ μεγάλο θέμα, το οποίο οφείλει το Υπουργείο Εξωτερικών να το αντιμετωπίσει άμεσα. Δεν υπάρχει πλέον χρόνος και έλειψε η πολυτέλεια να επιρρίπτονται ευθύνες σε υπηρεσιακούς που δεν ανταποκρίνονται στις επαγγελματικές απαιτήσεις των θέσεων στις οποίες τοποθετήθηκαν από την πολιτική και διοικητική ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών.

Οι διπλωμάτες στην κρίση εκτελούν εντολές που λαμβάνουν. Οι υπηρεσιακές εισηγήσεις διαμορφώνονται στις συντονιστικές συσκέψεις αρχικά σε επίπεδο διεύθυνσης, στη συνέχεια στις συναντήσεις των διευθυντών με τον αρμόδιο Γενικό Γραμματέα και τον Πολιτικό Διευθυντή και τελικώς διαμορφώνονται στη συνάντηση των προηγουμένων με τον Υπουργό, που οριστικοποιεί την κατεύθυνση της Εξωτερικής μας Πολιτικής.

Στις 6 Δεκεμβρίου ο Έλληνας Πρωθυπουργός θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο της Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη έχοντας γεμάτους φακέλους με ισχυρότατη επιχειρηματολογία για τις διμερείς πολιτικές και οικονομικές σχέσεις, ώστε η Νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. να αποτελέσει ξανά το ισχυρό κέρας προώθησης πολιτικών σταθερότητας, ανάπτυξης, πολιτιστικής επικοινωνίας, καλής γειτονίας, αναδεικνύοντας την περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου, των Βαλκανίων και της ΜΕΝΑ ως πεδίο συγκλίσεων μέσα από τις τεράστιες, μέχρι σήμερα, κατισχύουσες διαχρονικές προκλήσεις που έχουν προηγηθεί.

«Μεγάλες» προσδοκίες

Το διεθνές περιβάλλον παραμένει επικίνδυνο και δυσχερέστατο, αλλά η ιστορία των διεθνών σχέσεων διδάσκει ότι ύστερα από μείζονες κρίσεις δημιουργείται η διάθεση και η πολιτική προσδοκία για λύσεις παρόμοιες με αυτές που μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έφεραν κοντά τις αντιμαχόμενες πλευρές, δημιουργώντας διεθνείς οργανισμούς, περιφερειακές συνεργασίες και όργανα αποτροπής.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Συνεργασία που διαμόρφωσε την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, με αποκορύφωση την Ε.Ε., αποτελούν έμπρακτη επιβεβαίωση μεγάλων και επιτυχών πολιτικών και γεωστρατηγικών αποφάσεων, έστω και αν ακόμη διαπιστώνονται ελλείμματα στο συνολικό ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Ελπίζουμε ότι η βάση που έθεσαν οι κ.κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν στο Βίλνιους συμπεριλαμβάνει με απόλυτη καθαρότητα και διαφάνεια όσα αναδεικνύονται, ύστερα από εκείνη τη σημαντική συνάντηση, στην επικοινωνία που αναπτύσσουν οι κ.κ. Γεραπετρίτης και Φιντάν, αλλά και όσα απαρέγκλιτα απαριθμούνται στις δημόσιες δηλώσεις των κ.κ. Μητσοτάκη, Προέδρου της Κύπρου, της Γαλλίας, ΗΠΑ, Καγκελαρίου της Γερμανίας, Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ και όλων των συνομιλητών στην περιοχή ΜΕΝΑ.

Δυσκολευόμαστε ακόμη να αντιληφθούμε πόσο σημαντική εξέλιξη για την περιφερειακή συνεργασία και συνεπώς για την παγκόσμια σταθερότητα μπορεί να είναι η συνάντηση των κ.κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν στη Θεσσαλονίκη.

Ίσως και να μην τολμούμε να το πιστέψουμε. Ο χρόνος προς τη Θεσσαλονίκη, σε αντίθεση με ό,τι ισχυρίζονται πολλοί, είναι πολύ μικρός. Οφείλουμε να προσθέσουμε στην ιστορία της χώρας μας ακόμη μία μεγάλη διπλωματική επιτυχία ισάξια της προηγούμενης που οδήγησε την Κύπρο στην ευρωπαϊκή της ολοκλήρωση.

Δράσεις συγκλίσεων εξυπηρετούν την πραγματοποίηση των κοινών γεωστρατηγικών στόχων, από τους οποίους Ηνωμένο Βασίλειο, Τουρκία και Κυπριακή Δημοκρατία δεν νοείται να απουσιάζουν.

Διαβάστε επίσης:

Το μεταναστευτικό πάλι στο προσκήνιο – Γκρινιάζει η Γερμανία, περισσότερα χρήματα ζητεί ο Μητσοτάκης

Αποκάλυψη: Συνάντηση Τσίπρα με Κασσελάκη χθες – Πρωτοβουλίες του πρώην πρωθυπουργού να μην «αιμορραγήσει» άλλο ο ΣΥΡΙΖΑ

Γεραπετρίτης: Στη Ραμάλα σήμερα εκτάκτως – Θα συναντηθεί με τον Παλαιστίνιο πρωθυπουργό (video)