Στο 4ο Διεθνές Συνέδριο Θρησκευτικής Διπλωματίας, που διοργάνωσαν το Ινστιτούτο Εξωτερικών Υποθέσεων (www.fainst.eu), η ΑΘΠ ο Οικουμενικός Πατριάρχης, οι προκαθήμενοι των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων, οι εκπρόσωποι του Μακαριοτάτου Πατριάρχου Αντιοχείας, της Καθολικής Εκκλησίας, καθώς και όλοι οι ομιλητές, μεταξύ των οποίων οι πρέσβεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ και η επιτετραμμένη των ΗΑΕ, υπογράμμισαν τη σημασία της διπλωματίας των θρησκειών, ξεπερνώντας προκαταλήψεις και στερεότυπα που αναπόφευκτα οδηγούν σε μισαλλοδοξία, αποξένωση, εχθροπραξίες, εξτρεμισμό και βιαιότατη διεθνή τρομοκρατία.

Με την ευκαιρία της υποδοχής του γενικού γραμματέα του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών στην έδρα του Οικουμενικού Θρόνου, ο πνευματικός ηγέτης της Ορθοδοξίας οριοθέτησε για μία ακόμη φορά όσα καθορίζει η πρακτική των Εκκλησιών μετά τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, τις οποίες η Ρωσία αθετεί διαχρονικώς – και όχι μόνο μετά την Κανονική επιστροφή της Εκκλησίας της Ουκρανίας στην εκκλησιαστική τάξη.

Την ανάγκη επίμονης αποσαφήνισης των όρων συμπεριφοράς και επικοινωνίας των κοινωνιών ακολουθούν πλέον και οι ηγέτες των κρατών, επειδή αντιλαμβάνονται την κρισιμότητα των εξελίξεων και των προβλημάτων που πρέπει να αντιμετωπίσει ο κόσμος προκειμένου να διαμορφωθούν οι όροι συνύπαρξης, ανάπτυξης και προόδου στο νέο διεθνές περιβάλλον των κοινωνικών, τεχνολογικών και πολυπολιτισμικών αλλαγών.

Η συνάντηση του Καΐρου

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, με κινήσεις πολιτικής διορατικότητας, συμμετέχει σε διεθνείς συναντήσεις, στις οποίες συνδιαμορφώνονται συμπεριφορές, προωθώντας τα εθνικά μας συμφέροντα.

Στη συνάντηση της Αιγύπτου (Κάιρο, 17.3.2024), που πραγματοποιήθηκε με την ομπρέλα της Ε.Ε., ο Κυριάκος Μητσοτάκης μαζί με πέντε ακόμη ηγέτες κρατών – μελών όχι μόνο ηγήθηκε στην απόφαση πραγματοποίησής της, αλλά διπλωματικότατα υπενθύμισε στους εταίρους και στους συμμάχους ότι η Ελλάδα ήδη από το 2017 επιμόνως προωθούσε την ανάγκη στήριξης του Προέδρου Αμπντέλ Φάταχ Αλ Σίσι, ώστε να αποτραπούν οι επιδιώξεις ακραίων σχηματισμών, που εκκινούσαν από την Αίγυπτο και με μεθοδεύσεις μηχανεύονταν την ανατροπή του Προέδρου της χώρας, παρέχοντας διευκολύνσεις σε τρομοκράτες, οι οποίοι μετατρέπουν τη χερσόνησο του Σινά και τη χώρα σε φωλιά σκληρής τρομοκρατίας.

Τότε η Ε.Ε., επικεντρωμένη, ατυχώς με υπερβάλλουσα προτεραιότητα ως ΜΚΟ, δικαίως στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προγραμμάτιζε όλες τις πολιτικές και προτεραιοποιούσε τις επιλογές έναντι της Αιγύπτου με μοναδικό κριτήριο την πρόοδο των ερευνών για τη δολοφονία του Ιταλού φοιτητή.

Κώφευε η Ευρώπη των Βρυξελλών στις εμπεριστατωμένες επισημάνσεις της Ελλάδας για την ανάγκη ενδυνάμωσης της πολιτικής επιρροής και της καλής λειτουργίας των θεσμών στην Αίγυπτο, ώστε να περιοριστεί κάθε τρομοκρατική δραστηριότητα στη χώρα, αλλά και πέρα από τα σύνορά της, με θύματα αθώους πολίτες, χριστιανούς και μουσουλμάνους.

Ακριβώς τις ίδιες επισημάνσεις επιμόνως πρότασσαν και όλα τα κράτη του Κόλπου προς κάθε συνομιλητή, συνδέοντας τη σημασία της Αιγύπτου με την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των εξελισσόμενων κρίσεων στη Λιβύη, στη Συρία, στην Υεμένη, στο Ιράκ, στο Σουδάν.

Οι πολιτικές που δεν αναλαμβάνονται εγκαίρως επιστρέφουν με πολύ μεγαλύτερες απαιτήσεις στο τραπέζι των προβληματισμών και των αναζητήσεων της Ε.Ε., η οποία, αντιμέτωπη με πολύ περισσότερα προβλήματα, διαπιστώνει ότι πρέπει να ενεργήσει με συντονισμένες δράσεις, οι οποίες βεβαίως δεν σταματούν στην εκταμίευση δισεκατομμυρίων ευρώ για να αντιμετωπιστεί μόνο το πρόβλημα των μεταναστευτικών μετακινήσεων.

Ελπίζουμε οι πολιτικές να συνεξετάζουν και να συμπεριλαμβάνουν στην πραγματοποίησή τους τη Λιβύη, τον σημαντικό ρόλο της Αιγύπτου στην επιδιωκόμενη ανακωχή στη σύγκρουση Ισραήλ – Χαμάς, τη συνεργασία όλων των Αράβων, κυρίως των χωρών του Κόλπου, που δραστηριοποιούνται πολιτικά και οικονομικά για σταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής, την ειρήνη που αναζητά η Συρία χωρίς τις τουρκικές και ιρανικές απειλές και παρεμβάσεις.

Ο εξοπλιστικός γρίφος

Μέσα από τη διεθνή κινητοποίηση της Ελλάδας οριοθετείται με πολύ σαφή τρόπο και η προωθούμενη σχέση με τη γειτονική και συμμαχική μας Τουρκία.

Η Τουρκία ακολουθεί την αποτελεσματικότητα των επιλεγμένων κινήσεων που προωθεί η Ελλάδα, επειδή έχει ανάγκη την ήρεμη σχέση με τη χώρα μας, όπως διαπιστώνεται από τις εναγώνιες τοποθετήσεις της Άγκυρας, κυρίως με ακραίο λεκτικό, οι οποίες όμως δεν φαίνεται αυτή τη στιγμή να απειλούν με καταστροφή όσα οι δύο ηγέτες αποφάσισαν στο Βίλνιους και εκτελούν οι εντεταλμένοι υπουργοί Εξωτερικών και οι υφυπουργοί, προωθώντας τις πολιτικές συνομιλίες, τη θετική ατζέντα και τηρώντας τις αρχές και προϋποθέσεις της Συμφωνίας των Αθηνών.

Βέβαια την ανάλυση των πραγματικών γεγονότων και τη δυναμική, που θετικά τα προσδιορίζει, δεν αποδέχονται διάφοροι κύκλοι αναλυτών στην Αθήνα, που καθένας τους έχει διαφορετικό σημείο εκκίνησης. Πραγματικά προβληματίζει ιδιαιτέρως η επίμονη πρόταξη του εξελιγμένου τουρκικού οπλοστασίου εθνικής παραγωγής και της ανεξέλεγκτα χρηματοδοτούμενης από το τουρκικό καθεστώς τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας.

Καθίστανται προβληματικές οι αναπτύξεις των ειδικών όταν οι αναλύσεις προέρχονται από έγκριτα ινστιτούτα, επιστήμονες και ανώτατους συμβούλους με δήθεν αιτιολογία ότι με αυτό τον τρόπο θα κινητοποιηθούν διαδικασίες στην Ελλάδα ώστε να μην αγοράζουμε μόνο από το ράφι.

Η Ελλάδα, χώρα τελείως διαφορετική από την Τουρκία, με δημοκρατία που λειτουργεί και λαό που επιλέγει τις κυβερνήσεις του με την απαίτηση να απολογούνται και να λογοδοτούν στο Κοινοβούλιο για τις επιλογές τους, επέλεξε από πολύ νωρίς να μην εξελίξει την πολεμική της βιομηχανία, που, όταν στήθηκε, ανταποκρινόταν σε όλες τις απαιτήσεις των όρων παραγωγής που ίσχυαν διεθνώς όχι μόνο για εθνικές παραγωγές, αλλά και για συμμετοχή σε σχήματα συμπαραγωγών.

Οι επιλογές των κυβερνήσεων, που σταδιακά και μοιραία οδήγησαν σε μαρασμό την προοπτική εκβιομηχάνισης της χώρας, κρίθηκαν πολλές φορές από τον ελληνικό λαό χωρίς να διαφαίνεται έντονη δυσαρέσκεια ή εξοστρακισμός των πολιτικών πρωτεργατών, που με τις αποφάσεις τους ακύρωναν κάθε εξέλιξη της αμυντικής μας βιομηχανίας. Πολλοί συνεχίζουν τη μακρά τους κοινοβουλευτική σταδιοδρομία επειδή έτσι επιλέγει ο Έλληνας ψηφοφόρος. Συνεπώς ο όψιμος πολιτικός θρήνος, απ’ όπου και αν προέρχεται, δυστυχώς μάλλον συνεχίζει να είναι «κροκοδείλιος» και προβληματικός.

Προτιμότερο λοιπόν να επικεντρωθούμε στην ανασυγκρότησή μας παρά να εξυμνούμε τα τουρκικά κατορθώματα της πολεμικής βιομηχανίας, που εξαρτώνται απόλυτα από τις άδειες παραγωγής ξένων δυνάμεων, οι οποίες διαθέτουν και πουλούν την απαραίτητη τεχνολογία, γεγονός το οποίο προβλημάτιζε και προβληματίζει εντονότατα τους πολιτικούς μας, οι οποίοι απορρίπτουν κάθε σκέψη συνεργασίας – εξάρτηση το αποκαλούν – με όσους διαθέτουν την προχωρημένη έρευνα και τη σύνθετη τεχνολογική δυνατότητα παραγωγής εξελιγμένων ηλεκτρονικών συστημάτων απαραίτητων στην αμυντική βιομηχανία της εποχής μας.

Κινούμαστε με απόλυτη συνέπεια

Όμως την οριοθέτηση των σχέσεών μας με την Ε.Ε., το ΝΑΤΟ και την ευρύτερη περιοχή, από τα Βαλκάνια μέχρι και την περιοχή ΜΕΝΑ, προβάλλουμε με σαφήνεια κυρίως στο θέμα της Κύπρου. Αναγνωρίζοντας τη σημασία της διπλωματικής μας επιτυχίας να φέρουμε την Κυπριακή Δημοκρατία στην Ε.Ε., συντονισμένοι Ελλάδα και Κύπρος με τα σημαντικά που εμπεριέχει η επιτυχής κατάληξη της κυπριακής εντάξεως στην Ε.Ε., προβάλλουμε όχι μόνο τις διμερείς απαιτήσεις, αλλά και όλες αυτές που επιβάλλονται από την Ε.Ε.

Ταυτοχρόνως διεκδικούμε μία θέση μη Μόνιμου Μέλους στο Συμβούλιο Ασφαλείας για να προωθηθούν με αλληλεγγύη και πολιτική συνέπεια κοινοί παγκόσμιοι στόχοι αποτροπής, παράνομων εισβολών, κατοχής εδαφών από ξένες στρατιωτικές δυνάμεις, εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ.

Προφανώς η Ελλάδα κινείται με απόλυτη συνέπεια στις διεθνείς δεσμεύσεις της και με μεγάλη ικανοποίηση διαπιστώνεται ότι τουλάχιστον ο δυτικός κόσμος εμφατικά δηλώνει, έστω και με εξοργιστική πολιτική καθυστέρηση, ότι δεν δικαιούται κανένας να νομιμοποιεί αποτελέσματα εκλογών που επιβάλλουν κατοχικές κυβερνήσεις.

Η δήλωση δεν αφορά μόνο την Ουκρανία, αλλά και κάθε στρατιωτική κατοχή, που διά της βίας επιδιώκει να μετατρέψει την πραγματικότητα των κρατών στα οποία οι δυνάμεις εισβολής έχουν βιαίως επικρατήσει, εκφοβίζοντας και καταπιέζοντας τον πληθυσμό, ακόμη και όσους κατοίκους έχουν ιστορικές ρίζες καταγωγής από τη χώρα εισβολής.

Το Διεθνές Δίκαιο και οι κανόνες σταθερότητας που προκύπτουν από την εφαρμογή του, αλλά και από το πλαίσιο του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και της Ε.Ε. είναι ενιαίοι και εφαρμόζονται απαρεγκλίτως και όχι à la carte.

Στην πολιτική κανείς δεν σου χρωστά

«Ας χυθεί» λιγότερο μελάνι για τις αγωνίες της Τουρκίας, που στην Ελλάδα επιμένουν ορισμένοι να θεωρούν ως αποτελεσματική και επιτυχή διπλωματία, και ας ασχοληθούμε με όλα όσα έχουμε επιτύχει ως χώρα στο θέμα της Κύπρου, στην πρόοδο της μειονότητας στη Θράκη, στην πολιτική μας στην ευρύτερη περιοχή ΜΕΝΑ, στα θέματα ενέργειας, στις σχέσεις μας στα Βαλκάνια, έστω και αν στιγμιαία οι διμερείς σχέσεις με την Αλβανία δοκιμάζονται από αυθαιρεσίες και καθεστωτικές επιλογές, χωρίς όμως να χρειάζεται οποιοσδήποτε εκβιαστικός συσχετισμός και τιμωρητικές απαιτήσεις, περιπλέκοντας την ευρωπαϊκή πολιτική, που ενθέρμως υποστηρίζουμε, για την ένταξη των δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε.

Τα επιτυχή βήματα της διπλωματίας μας και η συνεχής προώθηση των εθνικών συμφερόντων δεν ακυρώνονται πλέον από πρακτικές και συνήθειες ξεπερασμένης συμπεριφοράς, όπως «η πολιτική της ακινησίας» ή «η πολιτική της άκρατης εθνικής υπερηφάνειας». Υπάρχει, όπως αποδεικνύουν τα γεγονότα και οι επιλογές μας, πολύ πιο πετυχημένη συνταγή εξωτερικής πολιτικής για την Ελλάδα.

Στις διεθνείς σχέσεις, όπως και σε κάθε πολιτική, η προσπάθεια δεν διακόπτεται. Συνεχώς εξελίσσεται κάθε δράση και πρωτοβουλία. Ό,τι επιτυγχάνεται πάντοτε διεκδικείται και από άλλους, επειδή στην πολιτική κανένας δεν σου χρωστά και καθένας έρχεται να καλύψει το κενό που ασυναίσθητα ή συνειδητά δημιουργείς με τη συμπεριφορά σου.

* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.

Διαβάστε επίσης:

Ευρωεκλογές: Ποια στοιχεία και επιδόσεις θα κρίνουν τη μοίρα Κασσελάκη και Ανδρουλάκη στη μάχη της δεύτερης θέσης

KKE: Βαριά εκτεθειμένη η κυβέρνηση για τα Τέμπη

ΠΑΣΟΚ: Στρατηγική επίθεσης σε Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ