Γράφει ο Βασίλης Τσολακίδης*

Με αδιάφορο το πολιτικοοικονομικό κατεστημένο, η επαρχία μαραζώνει – και μαζί της το μέλλον της χώρας.

Η εικόνα είναι γνώριμη πια: κλειστά σχολεία, ερειπωμένα χωριά, μοναχικοί ηλικιωμένοι. Κι όμως, για τη συντριπτική πλειοψηφία των κέντρων λήψης αποφάσεων, όλα αυτά δεν προκαλούν ανησυχία — ούτε καν ντροπή. Η δημογραφική κατάρρευση της ελληνικής περιφέρειας, όπως ιδιαίτερα στο παράδειγμα του Έβρου, εξελίσσεται χωρίς αντίσταση, χωρίς σχέδιο, χωρίς φωνή.

Η ελληνική πολιτεία δείχνει να μην αντιλαμβάνεται τη γεωπολιτική, κοινωνική και εθνική σημασία αυτής της σιωπηλής αποσύνθεσης. Στον Βόρειο Έβρο, η εικόνα είναι πλέον δραματική: πληθυσμός μειωμένος κατά 15–25% μέσα σε μία δεκαετία, μαζική μετανάστευση των νέων, συρρίκνωση βασικών υπηρεσιών, εγκατάλειψη της αγροτικής και μεταποιητικής δραστηριότητας.

Κι ενώ η πραγματικότητα κραυγάζει για ουσιαστική παρέμβαση, αυτό που προσφέρεται είναι επικοινωνιακή διευθέτηση: η πρόταση για διοικητική διάσπαση του Έβρου και δημιουργία μιας νέας Περιφερειακής Ενότητας «Βορείου Έβρου».

Μια θεσμική αναδιάταξη δίχως ουσία. Διότι, όπως προβλέπει η θεσμοθετημένη αυτοδιοικητική δομή, οι Περιφερειακές Ενότητες δεν διαθέτουν αρμοδιότητες σχεδιασμού ή υλοποίησης αναπτυξιακών πολιτικών, δεν έχουν αιρετό όργανο, ούτε δικό τους προϋπολογισμό. Ο αντιπεριφερειάρχης έχει ρόλο τυπικό, όσο και να θέλει αντικειμενικά δεν μπορεί να γίνει ο ηγέτης τοπικού οράματος. Η νέα Ενότητα, αν δημιουργηθεί, θα είναι απλώς ένας άλλος τίτλος σε έναν άδειο φάκελο.

Πρόκειται, λοιπόν, για ένα επιχείρημα πολιτικά βολικό, αλλά θεσμικά παραπλανητικό. Αντί να δοθούν στους πολίτες της παραμεθορίου τα αναγκαία εργαλεία για να παραμείνουν και να παράγουν, τους προσφέρεται μια νέα πινακίδα. Κι όμως, ο Βόρειος Έβρος δεν χρειάζεται “αναγνώριση”. Χρειάζεται παρέμβαση.

Το ζητούμενο δεν είναι η διαχείριση της παρακμής, αλλά η ανατροπή της. Και αυτή απαιτεί ένα νέο υπόδειγμα περιφερειακής πολιτικής: με θεσμική αυτοτέλεια, κοινωνική συμμετοχή και στοχευμένα οικονομικά εργαλεία.

Η περιοχή διαθέτει όλα τα αντικειμενικά πλεονεκτήματα που θα μπορούσαν να στηρίξουν ένα τέτοιο όραμα:

εύφορη γη και παραγωγική παράδοση,

στρατηγική θέση στις πύλες της Ευρώπης,

πλούσια ιστορική και πολιτισμική ταυτότητα,

υποδομές ανεκμετάλλευτες,

και μια κοινωνία που παρά την εγκατάλειψη, δεν έχει παραιτηθεί.

Αντί για μια νέα Π.Ε., αυτό που χρειάζεται ο Βόρειος Έβρος είναι:

ειδικό θεσμικό καθεστώς αναπτυξιακής ζώνης,

συγχώνευση διοικητικών δομών με στόχο την κρίσιμη αναπτυξιακή μάζα,

φορολογικά και κοινωνικά κίνητρα εγκατάστασης,

και ένα δημοκρατικό όργανο σχεδιασμού και λογοδοσίας, που να εκπροσωπεί πραγματικά τις ανάγκες του τόπου.

Το πολιτικοοικονομικό κατεστημένο μπορεί να επιλέγει την αδράνεια. Αλλά η χώρα δεν έχει πλέον το περιθώριο να θεωρεί την επαρχία της ως εσωτερική «αποικία» ή στατιστικό παράρτημα. Αν συνεχιστεί αυτή η πορεία, δεν θα χαθεί απλώς η περιφέρεια — θα χαθεί η ισορροπία ολόκληρου του εθνικού κορμού.

Η αληθινή ερώτηση δεν είναι αν θα δημιουργηθεί Π.Ε. Βορείου Έβρου. Είναι αν, το 2035, θα υπάρχει ακόμα Βόρειος Έβρος που να κατοικείται, να παράγει και να ελπίζει.

Και αυτή την απάντηση δεν την δίνει κανένας διοικητικός χάρτης. Τη δίνει — ή δεν τη δίνει — η πολιτική βούληση.
Ο Βόρειος Έβρος δεν ζητά χάρτινη αυτονόμηση. Ζητά δικαίωμα στη συνέχεια. Όχι μόνο γεωγραφικά, αλλά δημογραφικά, παραγωγικά και θεσμικά.
Και αυτό είναι πολύ πιο δύσκολο — αλλά και πολύ πιο αναγκαίο — από μια απλή αλλαγή τίτλου στον διοικητικό χάρτη.

*Σύμβουλος στρατηγικού σχεδιασμού βιώσιμης ανάπτυξης – Πρώην Πρόεδρος ΚΑΠΕ ( Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών & Εξοικονόμησης Ενέργειας)

Διαβάστε επίσης:

Σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠΕ: Την απομάκρυνση του Γιάννη Κεφαλογιάννη ζητά ο ΣΥΡΙΖΑ – «Η κυβέρνηση πρέπει να φύγει»

Μαρινάκης για Τσίπρα: «Να κάνει όσο rebranding επιθυμεί για τον εαυτό του, αλλά την ιστορία δεν θα την ξαναγράψει»

Νέα ηχηρή παρέμβαση Τσίπρα με αφορμή τα πρακτικά και φόντο τον ΟΠΕΚΕΠΕ: «Ποιος φοβάται την αλήθεια για το 2015;»