Περισσότεροι από 4,5 εκατομμύρια θάνατοι ασθενών με καρκίνο έχουν αποφευχθεί από το 1991 έως και το 2023 λόγω της μείωσης του καπνίσματος, τη βελτίωση των διαγνωστικών εξετάσεων, την έγκαιρη ανίχνευση καθώς και στις νέες θεραπείες.

Τα παραπάνω αποτελούν το αισιόδοξο συμπέρασμα της Έκθεση Προόδου της Αμερικανικής Ένωσης για την Έρευνα στον Καρκίνο (AACR) 2025, που μεταξύ άλλων αναφέρει ότι η εντυπωσιακή μείωση της θνησιμότητας τις τελευταίες δεκαετίες, οφείλεται  στην πρόληψη, στην έγκαιρη διάγνωση, στις στοχευμένες θεραπείες και την ανοσοθεραπεία. Ωστόσο παραμένουν περιορισμένες οι θεραπείες στους επιθετικούς καρκίνους όπως το γλοιοβλάστωμα.

Σήμερα, περίπου 18,6 εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ ζουν με ιστορικό καρκίνου, αριθμός που αναμένεται να ξεπεράσει τα 22 εκατομμύρια μέχρι το 2035.

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής) αναφέρουν ότι η πρόοδος δεν ήταν εξίσου ίδια για όλα τα είδη καρκίνου.

Στον καρκίνο του μαστού, η θνησιμότητα μειώθηκε κατά 44% χάρη στον συνδυασμό μαστογραφίας και εξατομικευμένων θεραπειών, ενώ στον καρκίνο του παχέος εντέρου η μείωση φθάνει το 49%, αν και αυξάνονται τα περιστατικά σε νεότερες ηλικίες κάτω των 50. Εντυπωσιακά αποτελέσματα παρατηρούνται και στη λευχαιμία, στο μελάνωμα και στον καρκίνο του νεφρού, με τις στοχευμένες θεραπείες και την ανοσοθεραπεία να αλλάζουν ριζικά την πρόγνωση των ασθενών.

Δυστυχώς τα νέα δεν είναι καλά όσον αφορά  τους επιθετικούς καρκίνους όπως το γλοιοβλάστωμα, όπου  οι θεραπευτικές επιλογές παραμένουν περιορισμένες, με τα ποσοστά επιβίωσης να παραμένουν εξαιρετικά χαμηλά.

Μεγάλη πρόοδος σε φάρμακα, διαγνώσεις, μηχανήματα

Η πρόοδος αυτή συνοδεύεται από μια πληθώρα νέων εγκεκριμένων φαρμάκων και τεχνολογιών. Από το 2024 έως το 2025, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε 20 νέα αντικαρκινικά φάρμακα, καθώς και καινοτόμα διαγνωστικά εργαλεία, όπως η πρώτη αιματολογική εξέταση υγρής βιοψίας για έγκαιρη ανίχνευση, καθώς και μια φορητή συσκευή που καθυστερεί την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων μέσω ηλεκτρικών πεδίων. Παράλληλα, συστήματα τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται ήδη για πρόβλεψη κινδύνου και έγκαιρη διάγνωση.

Οι ανισότητες

Πέρα από τις επιστημονικές εξελίξεις, το ζήτημα των ανισοτήτων στον καρκίνο αποτελεί σημαντική πρόκληση. Ρατσιστικές, κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες επηρεάζουν σημαντικά την πρόσβαση στην πρόληψη, στις θεραπείες και στις κλινικές δοκιμές. Χαρακτηριστικά, τα ποσοστά επιβίωσης στην 5ετία από τη διάγνωση του καρκίνου είναι χαμηλότερα για τις φυλετικές και εθνοτικές μειονότητες σε σχέση με τους λευκούς μη-Ισπανόφωνους στις ΗΠΑ. Επίσης, οι κάτοικοι μειονεκτικών περιοχών αντιμετωπίζουν χαμηλότερα ποσοστά έγκαιρης διάγνωσης και περιορισμένη πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες.

Παρά τη σημαντική πρόοδο, η πρόκληση του καρκίνου παραμένει καίριο ζήτημα τόσο στις ΗΠΑ όσο και διεθνώς. Για το 2025 εκτιμάται ότι θα καταγραφούν πάνω από δύο εκατομμύρια νέα περιστατικά στις ΗΠΑ, ενώ παγκοσμίως οι νέες διαγνώσεις φθάνουν τα 20 εκατομμύρια ετησίως.

Ο συνδυασμός της γήρανσης του πληθυσμού, αυξημένων παραγόντων κινδύνου (περιβαλλοντικοί παράγοντες, σύγχρονος τρόπος ζωής) και ανισοτήτων θα συνεχίζουν να επιβαρύνουν τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Η απάντηση βρίσκεται σε ενίσχυσης της έρευνας, διασφάλιση πρόσβασης σε καινοτόμες θεραπείες και στοχευμένες πολιτικές που θα εξασφαλίσουν ισότητα στη φροντίδα.

Διαβάστε επίσης:

Έλεγχος του καπνίσματος πέρα από δογματισμούς: Η Μείωση της Βλάβης ως Πυλώνας Δημόσιας Υγείας (photos)

Άδωνις Γεωργιάδης για τα ψηφιακά ραντεβού: «Αυτό που χτίσαμε δεν γίνεται πουθενά αλλού στην Ευρώπη – Μη βρίζετε συνέχεια το ΕΣΥ»

Νόμπελ Ιατρικής σε τρεις επιστήμονες που «εξερευνούν» τα αυτοάνοσα