Με σαφώς μειωμένα ποσά και με δεκάδες χιλιάδες παραγωγούς εκτός πληρωμών ξεκινά σήμερα, Παρασκευή 28 Νοεμβρίου, η καταβολή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης. Τα δεδομένα που παρουσίασε χθες το κυβερνητικό επιτελείο σκιαγραφούν μια εικόνα που απέχει σημαντικά από τις αρχικές προσδοκίες και θυμίζει περισσότερο μεταβατική περίοδο αναταράξεων παρά ομαλή πορεία των ετήσιων αγροτικών ενισχύσεων.

Η προκαταβολή ανέρχεται σε 363 εκατ. ευρώ, έναντι 476 εκατ. ευρώ που είχαν καταβληθεί σε αντίστοιχο χρόνο πέρυσι. Πρόκειται για μείωση που ξεπερνά τα 110 εκατ. ευρώ, γεγονός που ήδη έχει προκαλέσει έντονη αντίδραση σε πολλές αγροτικές περιοχές.

Παράλληλα, οι δικαιούχοι της φετινής προκαταβολής είναι 471.833, δηλαδή περίπου 55.000 λιγότεροι από τους 527.229 που είχαν πληρωθεί το 2024.

Από αυτούς, 44.343 αγρότες μένουν εκτός πληρωμών, καθώς οι φάκελοί τους τίθενται σε διαδικασία διερεύνησης. Σε μια ακόμη πιο «σκληρή» κατηγορία βρίσκονται παραγωγοί που συνδέονται με φακέλους παράνομων επιδοτήσεων, οι οποίοι βγαίνουν αυτόματα εκτός λόγω «παγωμένων» περιουσιακών στοιχείων.

Κοφτολίβαδα και ΚΑΕΚ: Μαζικές εξαιρέσεις

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί και ο μεγάλος αριθμός αγροτεμαχίων που μένουν εκτός επιλεξιμότητας:

• 195.900 κοφτολίβαδα (από τα 212.117 δηλωθέντα) δεν πληρώνονται λόγω αναντιστοιχιών με δορυφορικά δεδομένα.
• 15.116 αγροτεμάχια με ΚΑΕΚ σε Σέρρες, Δράμα και Θεσσαλονίκη τίθενται επίσης εκτός.

Οι αγρότες θα έχουν δικαίωμα υποβολής ενστάσεων, ωστόσο η διαδικασία επαλήθευσης και επανεξέτασης προφανώς μεταθέτει οποιαδήποτε πιθανή πληρωμή σε μεταγενέστερο χρόνο.

Η κυβέρνηση μιλά για «μεταβατικό σύστημα», οι αγρότες για «ψαλίδι»

Το κυβερνητικό επιτελείο αποδίδει τη μείωση της προκαταβολής και τις μαζικές εξαιρέσεις στους νέους κανόνες που συμφωνήθηκαν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά και στο γεγονός ότι η Κομισιόν θεώρησε ανεπαρκές το προηγούμενο σύστημα πληρωμών και ελέγχου.

Το νέο μεταβατικό πλαίσιο περιλαμβάνει:

• Υποχρεωτική δήλωση ΑΤΑΚ για όλα τα αγροτεμάχια
• Υποχρεωτική δήλωση ΚΑΕΚ για αγροτεμάχια έως 20 στρέμματα
• Έλεγχο αγροτεμαχίων μέσω δορυφορικών εικόνων
• Αξιοποίηση δεδομένων από ΕΛΓΟ – Δήμητρα, myDATA και Ε3
• Περιορισμούς στην ενεργοποίηση δικαιωμάτων σε βοσκότοπους μακριά από την εκμετάλλευση

Από την πλευρά τους, οργανώσεις και συνεταιρισμοί κάνουν λόγο για αιφνιδιαστικές περικοπές και αποπροσανατολισμό της παραγωγής, υποστηρίζοντας ότι η αυστηροποίηση των κανόνων εφαρμόστηκε χωρίς ομαλή μετάβαση.

«Δεύτερη κατανομή» υπό προϋποθέσεις

Η κυβέρνηση επιμένει ότι η χώρα «δεν θα χάσει κανένα ευρώ» από τα ποσά που μένουν αδιάθετα. Μετά την προκαταβολή και την εξισωτική, θα ακολουθήσει «δεύτερη κατανομή», κυρίως μέσω:

• Συνδεδεμένων ενισχύσεων

• Οικολογικών σχημάτων

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στους κτηνοτρόφους που επηρεάζονται σημαντικά από τους νέους ελέγχους. Τιμολόγια γάλακτος, κρέατος και ζωοτροφών θα αποτελέσουν τη βάση για τον υπολογισμό των ενισχύσεων. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται περίπου 13.421 κτηνοτρόφοι.

Μέχρι και πέρσι, η εξόφληση της βασικής ενίσχυσης γινόταν παραδοσιακά μέσα στον Δεκέμβριο, πριν την αλλαγή του έτους. Όμως, βάσει των φετινών δεδομένων, η ολοκλήρωση των ελέγχων, των ενστάσεων και των επανεπιβεβαιώσεων δείχνει εξαιρετικά απίθανη πριν από τις 31 Δεκεμβρίου.

Παρά τις διαβεβαιώσεις ότι «όλα θα γίνουν στην ώρα τους», η πραγματική εικόνα —με χιλιάδες φακέλους σε εκκρεμότητα και δεκάδες χιλιάδες αγροτεμάχια να χρειάζονται νέα εξέταση— οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η πλήρης πληρωμή των δικαιωμάτων δύσκολα θα ολοκληρωθεί εντός του 2025.

Το «βαρύ» 2026

Όπως υπογράμμισε ο διοικητής της ΑΑΔΕ Γιώργος Πιτσιλής, οι μεγάλες αλλαγές έρχονται από το 2026, με:

• Νέο ψηφιακό γεωχωρικό χάρτη

• Χρήση τεχνητής νοημοσύνης στους ελέγχους

• Ενιαία βάση δεδομένων για κάθε ζώο με ηλεκτρονικό «βώλο»

• Μικτά συνεργεία επιτόπιων ελέγχων

• Διασταυρώσεις με Κτηματολόγιο και ΜΙΔΑ

Πρόκειται για το στάδιο που η κυβέρνηση χαρακτήρισε «το πιο δύσκολο κομμάτι» της μεταρρύθμισης.

Διαβάστε επίσης:

«Γαλάζια» πυρά από Μπουκώρο για την ακρίβεια

Le Soir: Το πανάκριβο διαμέρισμα και τα 100.000 ευρώ μετρητά – Νέα μαρτυρία «καίει» την Καϊλή για το σκάνδαλο Qatargate

Αγροτικές επιδοτήσεις: 3,7 δισ. ευρώ μέχρι τέλος του 2025 στους παραγωγούς για να «φρενάρουν» τα μπλόκα