Αύξηση κατά 1,5 δισ. ευρώ της χρηματοδότησης για τη φαρμακευτική δαπάνη, έλεγχος και ενίσχυση της πρόληψης μέσω της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, απαιτούνται ώστε να αποφευχθούν οι δυσοίωνες προβλέψεις για το 2028, που αγγίζουν το δυσθεώρητο ποσό των 10,5 δισ. μόνο για τη φαρμακευτική κάλυψη του πληθυσμού της χώρας.

Τα παραπάνω τονίζει μεταξύ άλλων η μελέτη της Deloitte, «Κοιτώντας μπροστά: Ένας οδικός χάρτης για τη φαρμακευτική πολιτική στην Ελλάδα» που παρουσίασε χθες σε συνέντευξη Τύπου για λογαριασμό του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), ο κ. Γιώργος Κουρέπης, Director στην ομάδα Strategy.

H μελέτη αποτελεί συνέχεια της αντίστοιχης της Deloitte του 2020 και φιλοδοξεί να προσφέρει ένα ολοκληρωμένο οδικό χάρτη για τον μετασχηματισμό του φαρμακευτικού συστήματος της Ελλάδας, με στόχο τη βελτίωση της βιωσιμότητας, τη διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης των ασθενών στις θεραπείες που έχουν ανάγκη και την ευθυγράμμιση με τα διεθνή πρότυπα.

Από τα στοιχεία της μελέτης προκύπτει πως η κρατική χρηματοδότηση δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες των ασθενών, οι οποίοι συχνά πυκνά δεν έχουν πρόσβαση σε νέες φαρμακευτικές θεραπείες που κυκλοφορούν στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Σύμφωνα με τη μελέτη, ο περιορισμένος έλεγχος ζήτησης διαιωνίζει ένα μη-αποδοτικό, από πλευράς κόστους, μείγμα, αυξάνοντας τη συνολική δαπάνη. Παράλληλα, η δημόσια χρηματοδότηση δεν ακολουθεί τον ρυθμό αύξησης της συνολικής δαπάνης, οδηγώντας σε αυξημένες επιστροφές.

Με δεδομένο το σταθερό δημοσιονομικό πλαίσιο που παρέχει ο μηχανισμός των επιστροφών, (clawback) η Πολιτεία δεν έχει ισχυρό κίνητρο να προωθήσει μέτρα για τον έλεγχο της συνολικής δαπάνης.

Τα παράδοξα του συστήματος

Αναλύοντας τα παράδοξα του συστήματος στη χώρα μας, ο κ. Κουρέπης, ανέφερε πως η Ελλάδα παρουσιάζει τα υψηλότερα επίπεδα επιστροφών, ενώ έχει από τις χαμηλότερες τιμές πρωτοτύπων στην Ευρώπη. Παρά τις αυξήσεις στη δημόσια δαπάνη τα τελευταία χρόνια, τα επίπεδα επιστροφών εξακολουθούν να έχουν ανοδική τάση. Ενώ οι κανόνες τιμολόγησης μεταξύ καναλιών διανομής είναι κοινοί, υπάρχουν σημαντικές διακυμάνσεις στα επίπεδα επιστροφών. Τα κόστη κοινωνικών και προνοιακών πολιτικών δημιουργούν αυξημένη δαπάνη που καλύπτεται από τη βιομηχανία.

Σύμφωνα με στελέχη του ΣΦΕΕ, υπάρχει το εξής οξύμωρο: ενώ την περίοδο που η ανεργία στη χώρα μας κινούνταν κοντά στο 22%, άρα υπήρχαν περισσότεροι ανασφάλιστοι με ανενεργό ΑΜΚΑ, το κόστος των φαρμάκων τους κινούνταν στα 150 εκατομμύρια ευρώ. Σήμερα που η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η ανεργία έπεσε στο 8%, η δαπάνη για τα φάρμακα των ανασφάλιστων έχει αυξηθεί κατακόρυφα στα 360 εκατομμύρια ευρώ.

Οι διεθνείς τάσεις και προκλήσεις

Παράλληλα, η Ελλάδα καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει μια σειρά από διεθνείς προκλήσεις, τη στιγμή που η κατά κεφαλήν δημόσια χρηματοδότηση υπολείπεται σημαντικά συγκρίσιμων αγορών. Από το 2020 έως το 2022, η Ελλάδα κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση συνολικής δαπάνης (22%) και τη μικρότερη αύξηση δημόσιας δαπάνης (5%) σε κατά κεφαλήν όρους, συγκρινόμενη με τις νότιες και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι παγκόσμιες πιέσεις στην καινοτομία και οι αλλαγές στις επενδυτικές προτεραιότητες, ο ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ, Κίνας και Ευρώπης, οι πιέσεις τιμών από τις ΗΠΑ κλπ. θέτουν σημαντικές προκλήσεις στη βιωσιμότητα της φαρμακευτικής καινοτομίας που πρέπει να λάβουμε υπόψη.

Κοιτώντας μπροστά και ισορροπώντας το σύστημα

Για να ισορροπηθεί το σύστημα θα πρέπει να τεθεί ένας διττός στόχος: συγκράτηση συνολικής δαπάνης και αύξηση δημόσιας χρηματοδότησης, με ταυτόχρονη εισαγωγή ενός μηχανισμού συνυπευθυνότητας για τη διαχείριση των αποκλίσεων.

Αν δεν υπάρξει διαχείριση στη δαπάνη, αυτή μπορεί να φτάσει τα €10,5 δισ. έως το 2028. Για το λόγο αυτό απαιτείται σταδιακός επαναπροσδιορισμός της δημόσιας επένδυσης στο φάρμακο,στο επίπεδο των χωρών της Νότιας Ευρώπης, καθώς, όπως καταδεικνύει η μελέτη της Deloitte, το χρηματοδοτικό κενό θα ανέλθει σε €1,5 δισ. έως το 2028, εκ των οποίων τα €0,8 δισ. θα μπορούσαν να αφορούν πρόσθετη χρηματοδότηση και τα €0,7 δισ. να προέλθουν από μεταρρυθμίσεις για καλύτερο έλεγχο της δαπάνης.

Ταυτόχρονα θα πρέπει να μειωθούν οι υποχρεωτικές επιστροφές (clawback & rebates). Ένας ρεαλιστικός και εφικτός στόχος είναι να επιστρέψουμε σε ποσοστό ~40% επιστροφές, στα επίπεδα δηλαδή του 2020, που αποτέλεσε τη βάση για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Η πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακα τους

Σύμφωνα με την μελέτη αν δεν ληφθούν και δεν υλοποιηθούν δομικά μέτρα άμεσα, η φαρμακευτική δαπάνη θα οδηγηθεί σε μη βιώσιμα επίπεδα με ό,τι συνέπειες θα έχει αυτό για τον κλάδο, αλλά και κυρίως για την πρόσβαση των ασθενών στις θεραπείες τους.

Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις διαρθρώνονται γύρω από τρεις στρατηγικούς άξονες, οι οποίοι συνολικά, συνθέτουν έναν συνεκτικό οδικό χάρτη για την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων αυτών:

1. Κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού
2. Έλεγχος της δαπάνης / Εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων
3. Ενίσχυση πρωτοβάθμιας φροντίδας και εστίαση στην πρόληψη

Σημειώνεται ότι η εκτιμώμενη συνολική φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα για το 2024 έφτασε τα 8,5 δισεκατομμύρια ευρώ, αυξημένη από τα 7,5 δισ. ευρώ του 2023, με τη συμμετοχή των ασθενών να ανέρχεται στα 810 εκατομμύρια ευρώ και τη συνεισφορά της φαρμακοβιομηχανίας να εκτιμάται στα 4,6 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΟΒΕ, ΣΦΕΕ και υπουργείου Υγείας.

Διαβάστε επίσης:

Η άσκηση «ασπίδα προστασίας» του εγκεφάλου: Πώς η φυσική δραστηριότητα προστατεύει τη μνήμη μας ως τα βαθιά γεράματα

Η Τεχνητή Νοημοσύνη στη Νευρολογική Αποκατάσταση: Ευφυής τεχνολογία με επίκεντρο τον ασθενή

ΕΟΦ: Σοβαροί κίνδυνοι από τη λάθος χορήγηση φαρμάκου για τις αιμορραγίες – Οι συστάσεις προς τους γιατρούς