Πρόσφατα δημοσιοποιήθηκε από την Παγκόσμια Τράπεζα (διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα με έδρα την Ουάσιγκτον, το οποίο παρέχει οικονομική και τεχνική βοήθεια σε αναπτυσσόμενες χώρες με δεδηλωμένο στόχο τη μείωση της φτώχειας), η ειδική έκδοση με θέμα τα νομικά και κανονιστικά εμπόδια, τα οποία αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για τη γυναικεία απασχόληση και επιχειρηματικότητα σε 173 οικονομίες του πλανήτη.

 

Πρόσφατα δημοσιοποιήθηκε από την Παγκόσμια Τράπεζα (διεθνές χρηματοπιστωτικό ίδρυμα με έδρα την Ουάσιγκτον, το οποίο παρέχει οικονομική και τεχνική βοήθεια σε αναπτυσσόμενες χώρες με δεδηλωμένο στόχο τη μείωση της φτώχειας), η ειδική έκδοση με θέμα τα νομικά και κανονιστικά εμπόδια, τα οποία αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για τη γυναικεία απασχόληση και επιχειρηματικότητα σε 173 οικονομίες του πλανήτη.

Το συγκεκριμένο εγχείρημα της Παγκόσμιας Τράπεζας ξεκίνησε το 2009 και αποσκοπεί στην ανάδειξη της στενής σχέσης μεταξύ του νομοθετικού πλαισίου και της οικονομικής ανεξαρτησίας των γυναικών, ενώ τα στατιστικά στοιχεία αφορούν επτά κατηγορίες: πρόσβαση σε θεσμούς/ιδρύματα, χρήση του ιδιοκτησιακού δικαιώματος, εύρεση θέσης εργασίας, παροχή κινήτρων για εργασία, πρόσβαση στη δικαιοσύνη, χρηματοπιστωτική πίστη, προστασία των γυναικών από τη βία.

Η έκδοσή του περιλαμβάνει πολύ χρήσιμα ευρήματα, τα οποία αναδεικνύουν τις πολλαπλές μορφές ανισότητας που βιώνει ο γυναικείος πληθυσμός:

1) 155 οικονομίες αντίστοιχων χωρών έχουν σε ισχύ τουλάχιστον μία νομοθετική διάταξη σε βάρος των οικονομικών ευκαιριών των γυναικών, ενώ σε 100 χώρες οι γυναίκες αντιμετωπίζουν περιορισμούς στην απασχόληση, λόγω του φύλου τους

2) 46 χώρες δε διαθέτουν εξειδικευμένο νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των γυναικών από την ενδοοικογενειακή βία

3) το νομικό σύστημα 18 οικονομιών προβλέπει τη δυνατότητα του συζύγου να απαγορεύει στη σύζυγο την άσκηση έμμισθης εργασίας

4) την τελευταία διετία έχουν επέλθει τροποποιήσεις σε νομοθετικό επίπεδο προς όφελος της οικονομικής δραστηριότητας των γυναικών σε 65 χώρες, με έμφαση στην άρση των εμποδίων πρόσβασης στην αγορά εργασίας

5) λιγότερη νομική ισότητα των φύλων σημαίνει μικρότερα ποσοστά κοριτσιών έναντι των αγοριών, αναφορικά με τη συνέχιση των σπουδών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, λιγότερες γυναίκες στην αγορά εργασίας, ενασχόληση λιγότερων γυναικών με το επιχειρείν και μεγαλύτερο μισθολογικό χάσμα λόγω φύλου

6) η έλλειψη προστασίας των γυναικών από την έμφυλη βία μειώνει το προσδόκιμο ζωής του γυναικείου πληθυσμού

7) η δημιουργία δομών φύλαξης παιδιών συμβάλλει καθοριστικά στην αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας και αποτελεί ουσιώδες μέτρο για την εναρμόνιση της οικογενειακής και της επαγγελματικής ζωής

8) η άρση των νομικών εμποδίων για την πρόσβαση των γυναικών στην αγορά εργασίας δίνει στις γυναίκες τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τις γνώσεις και τα ταλέντα τους και να προβαίνουν σε επιλογές προς όφελος των ιδίων, των οικογενειών τους και των κοινοτήτων στις οποίες ζουν

9) 22 χώρες δεν επιτρέπουν στα παιδιά να αποκτούν την ιθαγένεια της μητέρας, ενώ σε 44 χώρες οι άρρενες σύζυγοι δε μπορούν να αποκτήσουν την ιθαγένεια των γυναικών συζύγων τους

10) σε δέκα χώρες της μελέτης της Παγκόσμιας Τράπεζας οι γυναίκες δε μπορούν να αποκτήσουν αστυνομική ταυτότητα χωρίς την ανδρική συναίνεση μέλους της οικογένειας τους: Αφγανιστάν, Αλγερία, Μπενίν, Καμερούν, Αίγυπτος, Μαυρίκιος, Ομάν, Πακιστάν, Σαουδική Αραβία, Σενεγάλη

11) το 40% των χωρών χρησιμοποιεί το σύστημα των ποσοστώσεων για τη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική – ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 10% των θέσεων του Κοινοβουλίου της Ιορδανίας και το 33% των θέσεων του Κοινοβουλίου της Κένυας προορίζεται για γυναίκες, ενώ στις λίστες υποψηφίων οι ποσοστώσεις ποικίλουν από 20% στη Μογγολία έως 50% στην Τυνησία

12) οι ποσοστώσεις στις λίστες υποψηφίων δεν οδηγούν αυτόματα σε μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις πολιτικής ευθύνης – χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις της Βολιβίας και της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κογκό: η νομοθεσία με την ποσόστωση του 50% οδήγησε στη μεν Βολιβία το Κοινοβούλιο να απαρτίζεται από βουλεύτριες σε ποσοστό 53%, στη δε Λ.Δ.Κογκό το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 9% (διαφορετικοί κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες, καθώς και διαφορετική ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου στις δύο χώρες)

13) η Ελλάδα περιλαμβάνεται στις χώρες του Ο.Ο.Σ.Α. με υψηλό εισόδημα, η οποία εφαρμόζει το σύστημα των ποσοστώσεων στις λίστες υποψηφίων για τις εθνικές και τις τοπικές εκλογές

14) οι γυναίκες υφίστανται μεγάλες διακρίσεις αναφορικά με τα ιδιοκτησιακά τους δικαιώματα: σε 35 χώρες οι χήρες δεν έχουν τα ίδια κληρονομικά δικαιώματα σε σχέση με τους άρρενες σε καθεστώς χηρείας (ευτυχώς, καμία χώρα-μέλος του Ο.Ο.Σ.Α., όπως και οι οικονομίες της Ευρώπης, της Κεντρικής Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής δεν εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία)

15) το φορολογικό σύστημα 16 χωρών ευνοεί είτε άμεσα (μειώσεις φόρων ή σύστημα πίστωσης) είτε έμμεσα (ως αρχηγός της οικογένειας) τους άνδρες (π.χ. Καμπότζη, Ινδονησία, Ιράκ, Μαλαισία, Μαρόκο, Φιλιππίνες, Τυνησία) – η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται σε εκείνες τις χώρες όπου η νομοθεσία απαγορεύει τις έμφυλες διακρίσεις αναφορικά με την τραπεζική πίστωση

16) 127 χώρες έχουν υιοθετήσει νομοθεσία για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, από τις οποίες  95 εθνικές νομοθεσίες καλύπτουν τη φυσική και τη σεξουαλική βία και 122 την ψυχολογική βία – η οικονομική βία, ως αποτέλεσμα στέρησης των μέσων για οικονομική ανεξαρτησία, σπάνια καλύπτεται νομοθετικά

17) παρόλη την πρόοδο που έχει επιτευχθεί διεθνώς στον τομέα της αντιμετώπισης του ειδεχθούς φαινομένου της βίας κατά των γυναικών, 18 χώρες εξακολουθούν να μην έχουν εισάγει στο εθνικό τους δίκαιο διατάξεις για την προστασία από την ενδοοικογενειακή βία και τη σεξουαλική παρενόχληση (π.χ. Αφγανιστάν, Τσαντ, Καμερούν, Αϊτή, Ιράν, Ρωσία, Μαυριτανία, Ομάν, Ουζμπεκιστάν).

Η συγκεκριμένη δράση ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της Γ.Γ.Ι.Φ. εντάσσεται στο πλαίσιο συνεργασίας της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων και της Παγκόσμιας Τράπεζας, δεδομένου ότι υπάρχει ανοικτός δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ των δύο φορέων για θέματα κοινού ενδιαφέροντος, λόγω της οριζόντιας διάστασης της αρχής της ισότητας των φύλων.