Από την 1η Αυγούστου άλλαξαν πολλά από αυτά που γνωρίζαμε έως και σήμερα σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης της μεταναστευτικής κρίσης στην Ελλάδα από την Κεντρική Κυβέρνηση, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΜΚΟ.

 

Την ώρα που δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες – δικαιούχοι παροχής ασύλου – και μετανάστες παραμένουν εγκλωβισμένοι για μήνες ή και χρόνια σε καταυλισμούς στην ηπειρωτική Ελλάδα και η κατάσταση στα hotspots των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου γίνεται όλο και πιο ζοφερή για τους περίπου 15.400 αιτούντες άσυλο πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι κινδυνεύουν με επαναπροώθηση στην Τουρκία, εφόσον οι αιτήσεις τους απορριφθούν, η κεντρική διαχείριση και χρηματοδότηση των δομών και υπηρεσιών από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης περνά στα χέρια της Κεντρικής Κυβέρνησης.

 

Συγκεκριμένα, στο Ανατολικό Αιγαίο ενώ έως και τις 31 Ιουλίου τα κοινοτικά πακέτα διαχειρίζονταν οι ΜΚΟ, πλέον από την περασμένη Τρίτη αρμόδια για τα οικονομικά είναι η υπηρεσία DG HOME, που ελέγχεται απευθείας από τις Βρυξέλλες, και το γραφείο του αρμόδιου επιτρόπου σε θέματα Μετανάστευσης της Ε.Ε. Δημήτρη Αβραμόπουλου.

 

 

Παράλληλα, στα hotspots των νησιών το κράτος αντικαθιστά τις υπηρεσίες – κυρίως ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και ψυχολογικής υποστήριξης – που προσέφεραν οι ΜΚΟ.

Το ζήτημα είναι τι θα συμβεί σε αυτή τη μεταβατική περίοδο, που τα κενά σε ιατρούς και υγειονομικό προσωπικό που κάλυπταν τα μέλη και οι εθελοντές των ΜΚΟ θα πρέπει να καλυφθούν με μόνιμο προσωπικό, ιατρούς και νοσηλευτές από την πολιτεία.

 

Επιπλέον, πρόσθετη επιβάρυνση θα δεχθούν οι ήδη υπερκορεσμένες μονάδες δευτεροβάθμιας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου.

 

Τα δύο τελευταία χρόνια τα υποστελεχωμένα και με σημαντικές ελλείψεις σε υλικοτεχνική υποδομή και αναλώσιμα υλικά νοσοκομεία της Λέσβου, της Χίου και της Σάμου έχουν κληθεί να αντιμετωπίσουν έναν τεράστιο αριθμό ασθενών, προσφύγων και μεταναστών.

 

Η αποχώρηση των ΜΚΟ, που ήταν επιφορτισμένες με τον υγειονομικό έλεγχο και την περίθαλψη εντός των δομών φιλοξενίας, αναμένεται να επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τα νοσοκομεία. Κάτι το οποίο έχει επισημανθεί σε επιστολές που έχουν κοινοποιήσει στα αρμόδια υπουργεία Υγείας και Μεταναστευτικής Πολιτικής, αντίστοιχα, οι Ιατρικοί Σύλλογοι των νησιών του ΒΑ. Αιγαίου.

 

 

Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας ζητά μια «εύλογη πίστωση χρόνου» για τις αντικαταστάσεις και τις καλύψεις των κενών. Όμως η πραγματικότητα δεν επιτρέπει εφησυχασμό και καθυστερήσεις. Τα νησιά του ΒΑ. Αιγαίου μοιάζουν με «βόμβα έτοιμη να εκραγεί».

 

Σχεδόν κάθε εβδομάδα στο hot-spot της Μόριας σημειώνονται επεισόδια, κυρίως από Αφρικανούς μετανάστες, οι οποίοι δεν δικαιούνται άσυλο και κινδυνεύουν άμεσα να απελαθούν στην Τουρκία.

Την ίδια ώρα, οι ροές νέων ανθρώπων απ’ τα τουρκικά παράλια μπορεί να έχουν μειωθεί από τις μερικές χιλιάδες που έφθαναν καθημερινά στην Ελλάδα το καλοκαίρι του ’15 σε λίγες δεκάδες, όμως αυτοί έρχονται να προστεθούν στους ήδη 15.400 πρόσφυγες και μετανάστες (περίπου 5.000 άτομα είναι στη Λέσβο και 4.500 στη Χίο), που περιμένουν εδώ και μήνες την εξέταση του αιτήματος ασύλου από τις αρμόδιες επιτροπές.

 

Στα νησιά εξακολουθεί η υπερσυγκέντρωση μεταναστών και προσφύγων, που οφείλεται στο ότι δεν έχει στελεχωθεί όσο θα έπρεπε η εξέταση αιτήσεων ασύλου σε πρώτο και δεύτερο βαθμό.

 

 

Σύμφωνα με την ίδια την Υπηρεσία Ασύλου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε υπολογίσει ότι θα χρειάζονταν τουλάχιστον 400 αρμόδιοι υπάλληλοι στα νησιά για τη γρήγορη διεκπεραίωση των αιτήσεων.

Ενώ όμως οι εγκαταστάσεις (γραφεία και τεχνικός υπολογισμός) ολοκληρώθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα και προσλήφθηκαν συμβασιούχοι διερμηνείς, οι Υπηρεσίες Ασύλου παραμένουν υποστελεχωμένες, με συνέπεια να απαιτούνται μήνες – αντί για μία εβδομάδα που προέβλεπε το αρχικό πλάνο – για την εξέταση των αιτημάτων παροχής ασύλου.

 

Οι υπάλληλοι οι οποίοι υπηρετούν σήμερα στα hotspots είναι περίπου 100.

 

Ως εξαιρετικά επείγουσα και αναγκαία θεωρεί την ενίσχυση των Υπηρεσιών Ασύλου στις δομές φιλοξενίας των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου η Χριστιάνα Καλογήρου.

«Η υποστελέχωση της συγκεκριμένης υπηρεσίας – για την οποία μεγάλη ευθύνη φέρει και η Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού τα κράτη – μέλη δεν έχουν τηρήσει τη δέσμευσή τους για την αποστολή ικανού αριθμού καταρτισμένων υπαλλήλων – έχει ως συνέπεια την πολύμηνη καθυστέρηση στην εξέταση των αιτημάτων ασύλου που καταθέτει η συντριπτική πλειονότητα των προσφύγων και μεταναστών, σε πρώτο και δεύτερο βαθμό.

 

Όμως, ο μακροχρόνιος εγκλεισμός των ανθρώπων αυτών στα hotspots, σε συνδυασμό με το άγχος που προκαλεί η αβεβαιότητα σχετικά με το αν πρόκειται να πάρουν άσυλο ή να απελαθούν στην Τουρκία, οδηγεί σε εντάσεις και αυτές με τη σειρά τους σε εκρήξεις βίας, μάρτυρες των οποίων γίναμε παλαιότερα στη Χίο και πρόσφατα στη Μόρια», επισημαίνει η Χριστιάνα Καλογήρου στο «Ποντίκι».

Η προσφυγική κρίση, δύο χρόνια μετά την έξαρσή της, έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια της στα νησιά του ΒΑ. Αιγαίου, τόσο σε τοπικό όσο και σε ευρύτερο επίπεδο.

Χαρακτηριστική είναι η μείωση της τουριστικής κίνησης που καταγράφεται για τρίτη συνεχή χρονιά στη Λέσβο και τη Χίο, τα δύο νησιά που έχουν σηκώσει το «κυρίως βάρος» των αφίξεων και της φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών από τα παράλια της Μικράς Ασίας.

 

Αντίθετα, ενθαρρυντική είναι η εικόνα από τη Σάμο, όπου εφέτος η τουριστική κίνηση παρουσιάζεται αυξημένη σε ποσοστό 40% συγκριτικά με τις αντίστοιχες θερινές περιόδους το ’15 και ’16. Παρόμοια εικόνα παρουσιάζει και η Λήμνος.

 

Εν τω μεταξύ, με πολύ αργούς ρυθμούς προχωρούν οι μετεγκαταστάσεις προσφύγων σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και οι επαναπροωθήσεις στην Τουρκία των μεταναστών των οποίων τα αιτήματα ασύλου απορρίπτονται σε δεύτερο βαθμό.

 

«Πρέπει να γίνει πιο αποτελεσματική η διαδικασία ασύλου και προσφυγών, και να μεταφέρουμε στην ενδοχώρα όσους δεν μπορούν να επιστραφούν στην Τουρκία», τόνισε πρόσφατα σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας, επισημαίνοντας τις ελλείψεις και καθυστερήσεις που παρατηρούνται ως προς την εξέταση των αιτημάτων ασύλου, καθώς και την απροθυμία πολλών Ευρωπαίων εταίρων να τηρήσουν τη δέσμευση που πήραν για την αποσυμφόρηση των δύο χωρών, Ελλάδας και Ιταλίας, οι οποίες συγκεντρώνουν τον κύριο όγκο των μεταναστευτικών ροών στην Ευρώπη, από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, τα δύο τελευταία χρόνια.

 

Αντίθετα, στην ενδοχώρα, η DG ECHO σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες θα χρηματοδοτεί το πρόγραμμα στέγασης των προσφύγων σε διαμερίσματα (σε συνεργασία με τους Δήμους Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Λιβαδειάς, τέσσερις δήμους στην Κρήτη και σύντομα τους Δήμους Τρικάλων, Λάρισας, Καρδίτσας και άλλους). Το σχέδιο είναι να συνεχιστεί η σταδιακή μετάβαση από τους καταυλισμούς σε διαμερίσματα και να αναλάβουν οι δήμοι τη λειτουργία του προγράμματος αυτού, ονόματι ESTIA, ενώ το κράτος να έχει την εποπτεία. Ο Χρ. Στυλιανίδης ανακοίνωσε ότι θα δοθούν 93 εκατ. ευρώ για τη στέγαση προσφύγων σε διαμερίσματα και 57 εκατ. ευρώ για προπληρωμένες κάρτες που καλύπτουν τα έξοδα σίτισης, ένδυσης και μετακίνησης των προσφύγων.