Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που μας ξεναγεί στην τοπογραφία της Αθήνας του 1941 με εντυπωσιακές πληροφορίες και λεπτομερείς αποτυπώσεις χώρου και χρόνου, ο συγγραφέας του οποίου χειρίζεται με σύνεση το βάρος των ιστορικών στιγμών της εποχής, παντρεύοντας δεξιοτεχνικά ιστορία και μυθιστορία.

Πάνος Αμυράς

Ο λιμός

Εκδόσεις: Διόπτρα

Σελ.: 438

Αθήνα 1941: μια πόλη – φάντασμα, μια πόλη υπό κατοχή, μια πόλη σε πλήρη ένδεια, μια πόλη που λιμοκτονεί. Σωριασμένα πτώματα στους δρόμους, τουμπανιασμένα από την πείνα και την ανέχεια κι εφιαλτικά σκελετωμένοι άνθρωποι, σκυφτοί, δίχως κουράγιο να θρηνήσουν τον δικό τους επερχόμενο θάνατο. Μια καθημερινή κόλαση πείνας κι εξαθλίωσης ενός ολόκληρου λαού που βιώνει την πλέον απάνθρωπη συνθήκη ζωής καταδικασμένος στην ασιτία, έρμαιο της πλέον απάνθρωπης μορφής αισχροκέρδειας. Πρόκειται για μιαν εποχή όπου η ιστορική αποτύπωση του ανθρώπινου πόνου, της απόγνωσης και της βιωματικής επαφής με τον εφιάλτη ενός αργού θανάτου, καλύφθηκε από την αντισταθμιστική ανάγκη προβολής του ηρωικού πνεύματος.

Κι όμως είναι η Αθήνα των πατεράδων μας, των παππούδων μας, η δική μας πόλη, αυτή που έζησε τις πλέον δραματικές στιγμές στη νεότερη ιστορία της. Μέσα σε αυτόν τον ιδιαίτερα αφιλόξενο χώρο και χρόνο, ο Αμυράς τοποθετεί μια ιδιότυπη, πρωτότυπη όσο κι ενδιαφέρουσα αστυνομική ιστορία, της οποίας οι τοπογραφικές αναφορές ανασυστήνουν την ατμόσφαιρα μιας ολόκληρης εποχής.

Η δολοφονία ενός Γερμανού αξιωματικού των Ες Ες στο ξενοδοχείο της Μεγάλης Βρετανίας προκάλεσε τεράστια αναστάτωση τόσο στην ελληνική κυβέρνηση Τσολάκογλου όσο και στις γερμανικές και ιταλικές δυνάμεις κατοχής. Ο λοχαγός Κράους είχε μόλις φτάσει στην Αθήνα και διεξήγαγε έρευνες για λογαριασμό του Βερολίνου σχετικά με τη δράση ενός εκτεταμένου κυκλώματος μαύρης αγοράς που αποκόμιζε τεράστια κέρδη στην περιοχή της Αττικής. Στο κύκλωμα φέρονταν ως εμπλεκόμενοι μέλη της δωσιλογικής κυβερνήσεως και των δυνάμεων κατοχής. Συγκεκριμένα, ο Κράους συνέλεγε στοιχεία και σε βάρος αξιωματικών της Βέρμαχτ, πράγμα που έκανε την υπόθεση εκρηκτική, αν λάβει κανείς υπόψη ότι οι σχέσεις των Ες Ες και της Βέρμαχτ δεν ήταν ειδυλλιακές.

Τη δύσκολη αυτή υπόθεση, οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής θεώρησαν καλό να την αναθέσουν – για λόγους που εξυπηρετούσαν δικές τους σκοπιμότητες – στις ελληνικές αρχές, οι οποίες με τη σειρά τους κάλεσαν γι’ αυτόν τον σκοπό τον υπαστυνόμο Νίκο Αγραφιώτη, ο οποίος τελούσε σε διαθεσιμότητα. Ταυτόχρονα, ο υπαστυνόμος βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος ανθρώπων και υπηρεσιών που κανείς δεν ήθελε να συναντήσει στον δρόμο του…

Ο Αμυράς στο μυθιστόρημά του χρησιμοποιεί ιστορικά πρόσωπα της εποχής μαζί με τους φανταστικούς ήρωες, τοποθετώντας τους μέσα σε ένα δύσκολα διαχειρίσιμο ιστορικό πλαίσιο που στοιχειώνει ακόμα τη χώρα μας. Ταυτόχρονα, καταφέρνει να ανασυστήσει την περίπλοκη όσο και αποπνικτική ατμόσφαιρα της εποχής, να διαχειριστεί ιστορικά πρόσωπα που τελούν υπό το βάρος τελεσίδικων ιστορικών αποτιμήσεων αλλά και πολλές φορές ιστορικών – πολιτικών προκαταλήψεων. Μας ξεναγεί στην τοπογραφία της Αθήνας του 1941 με εντυπωσιακές πληροφορίες, λεπτομερείς αποτυπώσεις, χειριζόμενος με σύνεση το βάρος των ιστορικών στιγμών της εποχής, παντρεύοντας ιστορία και μυθιστορία δεξιοτεχνικά.

Ο υπαστυνόμος Αγραφιώτης βρίσκεται στο επίκεντρο ενός ανθρωπιστικού μαζικού εγκλήματος που συντελείται σε συνθήκες εκτεταμένου λιμού σε βάρος ανθρώπων που λιμοκτονούν από τη μία και ενός εγκληματικού κυκλώματος ναζί, μαυραγοριτών, ανάλγητων επίορκων καθαρμάτων και δωσίλογων που πλουτίζουν από τον θάνατο.

Ο Αμυράς έχει την τόλμη να παραβλέψει τα στερεότυπα που συνδέουν αυτή την εποχή με συναισθηματικές αποτυπώσεις την πολιτική εκμετάλλευση. Οι άνθρωποι που αντιδρούν, είναι καθημερινοί κι όχι ήρωες ή ξεχωριστοί. Δεν ξεφεύγουν από το μέτρο – και αυτό προσδίδει μια φυσικότητα στην ιστορία δίχως συναισθηματικούς εκβιασμούς, αφήνοντας τις δραματουργικές εντάσεις να λειτουργούν μόνες τους.

Ένα μυθιστόρημα που μεταφέρει εντυπωσιακά το κλίμα της εποχής μέσα από μια καλοστημένη και ευφάνταστη αστυνομική πλοκή, που κρατά αβίαστα το ενδιαφέρον του αναγνώστη δίχως να το εκβιάζει με τεχνάσματα και επιτηδευμένες ανατροπές. Αναμετριέται με μια συγκλονιστική εποχή δίχως να βασίζεται σ’ αυτήν!