Ὁ κόσμος μᾶς ἔλεγε τρελλούς. Ἡμεῖς, ἂν δὲν εἴμεθα τρελλοί, δὲν ἐκάναμεν τὴν ἐπανάστασιν […].

 Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, «Απομνημονεύματα»

Την 1η Μαρτίου 1821 ξεκίνησε από την Κωνσταντινούπολη με προορισμό τη Μάνη, ύστερα από ενέργειες του Φιλικού Ξάνθου, ένα πλοίο φορτωμένο με όπλα και προκηρύξεις για την εξέγερση. Το πλοίο αυτό κατέπλευσε περί τα μέσα Μαρτίου κρυφά στο Λιμένι Οιτύλου ή, κατ’ άλλους, στις Κιτριές Μεσσηνίας, απ’ όπου και παρελήφθη ασφαλώς το φορτίο του. Η δε είδηση της εξέγερσης στη Μολδοβλαχία είχε ήδη προηγηθεί. Από το πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου όλη η Ανατολική Μάνη είχε τεθεί σε εμπόλεμη κατάσταση, όπως αυτό μαρτυρείται από σχετικό έγγραφο του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη με ημερομηνία 11 Μαρτίου 1821, που αναφερόταν στα ορδία (στρατόπεδα) που είχαν συγκροτηθεί στο Μαραθονήσι (Γύθειο) υπό τους Γρηγοράκηδες. Αυτή είναι και η πρώτη επιστράτευση Ελλήνων του κυρίως ελλαδικού χώρου στον Αγώνα του 1821. Ο Φωτάκος αναφέρει ότι οι Έλληνες που κατέρχονταν στην Ελλάδα από τη Ρωσία και την Κωνσταντινούπολη διέδιδαν ως ημέρα έναρξης της επανάστασης την 25η Μαρτίου.

Πορτρέτο του Πέτρου Μαυρομιχάλη (Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης) διά χειρός Χένρι Τζον Τζορτζ Χέρμπερτ

Την 20ή Μαρτίου 1821, στον Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου στο Παλούμπα, γενέτειρα του Δημητρίου Πλαπούτα, κηρύχτηκε επίσημα η επανάσταση στη Γορτυνία υπό των Δημητρίου Πλαπούτα και Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

Δημήτριος Πλαπούτας

Στα μέσα Μαρτίου 1821, ο Παπαφλέσσας είχε ολοκληρώσει τον κύκλο των περιοδειών του στην Πελοπόννησο και βρισκόταν μαζί με τον Αναγνωσταρά στη Μεσσηνία, περιοχή για την οποία είχε ταχθεί υπεύθυνος από τη Φιλική Εταιρεία. Ο Κολοκοτρώνης ήταν επίσης στον χώρο ευθύνης του, τη Μάνη. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος ήταν κρυμμένος στην Πάτρα, έτοιμος να αναλάβει δράση. Άλλοι Φιλικοί ήταν σε διάφορους χώρους ευθύνης ο καθένας. Παρά τις αμφιβολίες των προεστών, το κλίμα στην Πελοπόννησο ήταν έντονα επαναστατικό. Ένας σπινθήρας έλειπε για τη μεγάλη έκρηξη.

Το πρώτο επαναστατικό στρατόπεδο συγκροτήθηκε στη Βέρβαινα στις 25 Μαρτίου, από τον Αναγνώστη Κοντάκη με πολεμιστές από τον Άγιο Πέτρο, τα Δολιανά, καμπίσιους Τριπολιτσιώτες και από τους Βρεσθένη Θεοδώρητο και Π. Βαρβιτσιώτη. Εκεί, συγκεντρώθηκαν σταδιακά οπλαρχηγοί και πολεμιστές από διάφορα μέρη και οργανώθηκε και η πρώτη μονάδα εφοδιασμού. («Φροντιστήριο» κατά τον Φωτάκο).

Στη Μάνη η επανάσταση οργανώθηκε από τους Κολοκοτρώνη, Παπαφλέσσα, Νικηταρά και Κεφάλα. Ο Κολοκοτρώνης έφτασε εκεί στις 6 Ιανουαρίου και ετοίμαζε τον ξεσηκωμό της Μάνης, πρώτης απ’ όλες τις περιοχές της Πελοποννήσου, ώστε να δώσει το παράδειγμα, για την 25η Μαρτίου.

Ο Γρηγόριος Δικαίος ή Φλέσσας, περισσότερο γνωστός ως Παπαφλέσσας

Εξοπλίστηκαν 2.000 Μανιάτες και Μεσσήνιοι με πολεμοφόδια που είχαν σταλεί από τους Φιλικούς της Σμύρνης και είχαν φτάσει εκεί με καράβια. Αυτές οι κινήσεις προκαλούσαν τις υποψίες των Τούρκων κάνοντας τους Μανιάτες να κινηθούν νωρίτερα. Στις 23 Μαρτίου απελευθερώθηκε η Καλαμάτα. Στις 24 Μαρτίου μαζεύτηκαν στα περίχωρα της Καλαμάτας γύρω στους 5.000 Έλληνες για να πάρουν την ευλογία της Εκκλησίας και την ίδια μέρα ξεσηκώθηκε η Φωκίδα στη Ρούμελη.

Στην Καλαμάτα συστάθηκε η Μεσσηνιακή Γερουσία και ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης τοποθετήθηκε επικεφαλής της. Πρώτη πράξη της νέας εξουσίας ήταν να στείλει έγγραφο προς τα χριστιανικά έθνη ζητώντας τη βοήθειά τους και αυτό το έγγραφο ήταν και η πρώτη πράξη διεθνούς δικαίου της επανάστασης. Στην Πάτρα ιδρύθηκε το Αχαϊκό Διευθυντήριο από τους προεστούς Ανδρέα Λόντο και Χαραλάμπη, τον Παπαδιαμαντόπουλο και τον Δεσπότη Παλαιών Πατρών Γερμανό, που στις 26 Μαρτίου επέδωσε στους ξένους διπλωμάτες που βρίσκονταν στην Πάτρα επαναστατική διακήρυξη.

Πορτρέτο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη διά χειρός Karl Krazeisen