Ανάγκη για μια ελεύθερη και δίκαιη παγκόσμια εμπορική πολιτική και κανένα περιθώριο στον προστατευτισμό ήταν το περιεχόμενο του τελικού ανακοινωθέντος της συνόδου κορυφής των 20 οικονομικά ισχυρότερων κρατών του κόσμου που έλαβε χώρα στην Οσάκα της Ιαπωνίας. Χάιλαϊτ της συνόδου ήταν η «ανακωχή» στην εμπορική διαμάχη ΗΠΑ – Κίνας και η συνάντηση των δύο Προέδρων Ντόναλντ Τραμπ και Σι Τζινπίνγκ. Μεγάλος απών η υπογραφή των ΗΠΑ στις διατάξεις για την κλιματική αλλαγή.

Η σύνοδος των G20 διήρκεσε δύο ημέρες και το τελικό ανακοινωθέν, το οποίο υπέγραψαν οι ηγέτες των χωρών, αποτελείται από 43 διατάξεις, μέρος των οποίων επικεντρώνεται στο ότι η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη παρέμεινε χαμηλότερη από την αναμενόμενη, ενώ αναφορά έγινε στην αύξηση των εμπορικών και γεωπολιτικών εντάσεων.

Από το τελικό ανακοινωθέν έλειπε η αναφορά στις εμπορικές διαφορές ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Κίνα και άλλες χώρες, αλλά και η ανάγκη περισσότερων προσπαθειών εν όψει των επειγουσών δυσκολιών που δημιουργούνται από το ηλεκτρονικό εμπόριο, την τεχνητή νοημοσύνη και την τεχνολογία fintech.

Οι ηγέτες εξέφρασαν την πεποίθηση ότι θα υποστηρίξουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου και ότι θα καταβάλουν προσπάθειες για παγκόσμιες ισότιμες συνθήκες, ενώ τονίστηκε ότι συνεχίζονται οι προσπάθειες να διατηρηθούν ανοικτές οι αγορές για τη δημιουργία ενός ελεύθερου, δίκαιου, αμερόληπτου, διαφανούς, προβλέψιμου και σταθερού εμπορικού και επενδυτικού περιβάλλοντος.

Βραχύβια ανάπαυλα

Ωστόσο αναλυτές επικεντρώνονται στην περίφημη «εκεχειρία» ΗΠΑ και Κίνας στη μεταξύ τους εμπορική διαμάχη και διατείνονται πως αυτή η ανακωχή, στην οποία συμφώνησαν οι δύο Πρόεδροι, θα είναι πιθανώς βραχύβια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι δύο άνδρες έχουν λιγότερη εξουσία επί των δυνάμεων που διαμορφώνουν το παγκόσμιο εμπόριο από όση θα ήθελαν να έχουν – ή νομίζουν πως έχουν.

Σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg, η πτώση του εμπορίου και της μεταποίησης άρχισε μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση, πολύ πριν από την άνοδο καθενός από τους δυο ηγέτες στην εξουσία και πολύ πριν από την έναρξη της επιβολής δασμών μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου. Ο εμπορικός πόλεμος έχει πλήξει την εμπιστοσύνη, αλλά αποτελεί μόνο τη μια πλευρά από τα βαθύτερα ρεύματα της παγκόσμιας οικονομίας, τα οποία κινεί η πολιτική των πιστώσεων.

Το μόνο σίγουρο είναι πως η οικονομική επέκταση των ΗΠΑ έγινε η μακροβιότερη. Η Κίνα βρίσκεται σε μακροχρόνια επιβράδυνση με βραχυχρόνια προβληματικά σημεία, ενώ η Ευρώπη ταλαντεύεται. Θα μπορούσε επομένως κάποιος να πει πως η σημασία που δόθηκε στη σύνοδο για αναδιαμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας ήταν απλώς δυσανάλογη της πραγματικής δυνατότητας.

Κλίμα; Ποιο κλίμα;

Η τελική δήλωση της συνόδου όσον αφορά το κλίμα είναι παρόμοια με αυτήν που είχε εκδοθεί μετά το πέρας της περσινής, αλλά φέτος εξασφαλίστηκε με δυσκολία λόγω της αντίθεσης της Ουάσιγκτον. Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ήταν από τους πρώτους ηγέτες που είχαν δηλώσει πως δεν θα υπογράψουν το τελικό ανακοινωθέν της G20 αν δεν υπήρχε σαφής αναφορά στο κλίμα και την προστασία του περιβάλλοντος.

Τελικά επετεύχθη η έκδοση ενός ανακοινωθέντος έπειτα από μακρές και δύσκολες διαπραγματεύσεις, καθώς οι ΗΠΑ απειλούσαν να μπλοκάρουν μια δήλωση παρόμοια σε μορφή με αυτήν που είχε εκδοθεί από τους G20 στο Αμβούργο το 2017 και αυτήν του Μπουένος Άιρες το 2018.

Τελικά και οι 19 χώρες – μέλη των G20, πλην ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων η Κίνα, η Γαλλία και η Γερμανία, «επαναβεβαίωσαν την υποστήριξή τους στη Συμφωνία του Παρισιού» για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, από την οποία οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν το 2017.

Κατά… «συνωμοσιολόγων»

Ο Αμερικανός Πρόεδρος έχει κηρύξει έναν άτυπο πόλεμο, με ρητορική επιθετική προς τους θιασώτες της προστασίας του περιβάλλοντος και της αειφόρου ανάπτυξης. Όπως μετέδωσαν οι «New York Times» την προηγούμενη εβδομάδα, ο κυβερνήτης και οι βουλευτές της Νέας Υόρκης συμφώνησαν σε ένα επιθετικό πρόγραμμα προκειμένου να εξαλείψουν, έως το 2050, τα περισσότερα από τα αέρια που ευθύνονται για την κλιματική αλλαγή.

Την αμέσως επόμενη στιγμή η κυβέρνηση Τραμπ απέρριψε μία ακόμη πρωτοβουλία του τέως Προέδρου Μπάρακ Ομπάμα, που αποσκοπούσε στον περιορισμό αυτών ακριβώς των εκπομπών αερίων. Η νομοθεσία Ομπάμα προέβλεπε αυστηρά όρια εκπομπών αερίων, εξαιτίας των οποίων θα έβγαιναν εκτός λειτουργίας πολλά από τα παλιά αμερικανικά εργοστάσια ενέργειας που λειτουργούν με άνθρακα και η κυβέρνηση Τραμπ έσπευσε να προστατεύσει τα συμφέροντα των συγκεκριμένων εργοστασίων.

Μάλιστα ο Άντριου Γουίλερ, πρώην λομπίστας υπέρ της χρήσης άνθρακα, είναι σήμερα επικεφαλής της αμερικανικής Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος.

Τούτων δοθέντων, δεν προκαλεί εντύπωση σε κανέναν η απουσία της υπογραφής του Αμερικανού Προέδρου στις διατάξεις του ανακοινωθέντος της G20 που αφορούν το κλίμα και την προστασία του περιβάλλοντος. Ο Τραμπ, με την ανάληψη των καθηκόντων του, δεν έκρυψε ποτέ την επιθυμία εξάλειψης της κληρονομιάς του Ομπάμα όσον αφορά το κλίμα, δηλαδή τους κανόνες που περιορίζουν τις εκπομπές μεθανίου από γεωτρήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου, τη συνθήκη του Παρισιού για το κλίμα και το σχέδιο Ομπάμα περί καθαρής ενέργειας.