Στα αναλυτικά παραρτήματα των προτάσεων που παρουσιάστηκαν χθες από την Κομισιόν για μία αποφασιστική κίνηση στήριξης της ΕΕ από την πανδημία, περιλαμβάνονται ζοφερά σενάρια για βραδύτερη κατά 2,5% της αναμενόμενης πορεία του ΑΕΠ φέτος. Για την ΕΕ εκτιμάται πως αντί για ανάπτυξη 1,4% – που αρχικά αναμενόταν – πλέον υπολογίζεται ύφεση κατά 1%-1,06% ή και μεγαλύτερη αν τα πράγματα χειροτερεύσουν.

Ανάλογη εκτιμούν οικονομολόγοι πως θα είναι η επίπτωση και στην Ελλάδα ειδικά μετά τα τελευταία αναγκαστικά μέτρα και την ένταση του φαινομένου με προφανείς επιπτώσεις στην αγορά, στην απασχόληση και γενικότερη στην οικονομία μίας χώρας που μόλις άρχιζε να βρίσκει τα πατήματά της μετά την κρίση.

Η αποφασιστική πρόταση της Κομισιόν για χαλάρωση ή  ακόμη και “αναστολή” του Συμφώνου Σταθερότητας (όπως είχε εγκαίρως προαναγγείλει το Capital.gr) θα τεθεί επί τάπητος στο Eurogroup της Δευτέρας με στόχο να επικυρωθεί χωρίς “αστερίσκους”.

Περιλαμβάνει χάρτη των παρεμβάσεων που ενδεικτικά μπορούν να κάνουν τα κράτη, επιπλέον μέτρα στήριξης συγκεκριμένων κλάδων, “απελευθέρωση” του καθεστώτος κρατικών ενισχύσεων αλλά και χρήση αδιάθετων κονδυλίων του ΕΣΠΑ για επενδύσεις.

Το χθεσινοβραδινό EWG

Θετική ήταν πάντως σύμφωνα με πληροφορίες η πρώτη “κρούση” που έγινε χθες το βράδυ στην τηλεδιάσκεψη του EWG. Οι εκπρόσωποι των κρατών – μελών έδωσαν μεγάλη σημασία στα στοιχεία για το μέγεθος της κρίσης.

Συζήτησαν την απόφαση έγκρισης του πακέτου της Κομισιόν που πρέπει να τεθεί επί τάπητος τη Δευτέρα. Μαζί με τις προτάσεις των κρατών-μελών (και της Ελλάδας) για ανάληψη δράσης.

Μάλιστα, αρμόδιες πηγές αναφέρουν πως δείγμα γραφής είναι και το πακέτο ελαφρύνσεων για επιχειρήσεις που ανακοινώθηκε χθες από τη Γερμανία.

Η μεγάλη διαπραγμάτευση

Το μεγάλο κρας τεστ θα λάβει χώρα τη Δευτέρα. Η πρόταση της Κομισιόν για το Σύμφωνο Σταθερότητας θα πρέπει να εγκριθεί χωρίς “αστερίσκους”. Αλλά και με μία επιπλέον πρόβλεψη: πως θα αφορά στην Ελλάδα στον ίδιο βαθμό με αυτόν που θα ισχύει για όλα τα κράτη-μέλη, παρά το καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας που διέπει τη χώρα. 

Η κυβέρνηση θα παρουσιάσει και τη δική της πρόταση. Για το πλέγμα μέτρων που έχει σχεδιάζει αλλά και για το πλήγμα στην οικονομία.

Η ελληνική θέση έχει στον πυρήνα των προτάσεών της την αρχή πως η Ελλάδα δεν μπορεί να αποτελέσει μία ειδική περίπτωση στην ΕΕ λόγω της ενισχυμένης εποπτείας. Σε αυτή την έκτακτη κρίση υγείας πρέπει να αντιμετωπισθεί όπως όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη.

Το ελληνικό αίτημα για παροχές

Χθες, λίγη ώρα μετά τις αναλυτικές ανακοινώσεις της Κομισιόν και πριν την σύνοδο του EWG ο ΥΠΟΙΚ Χρήστος Σταϊκούρας ανακοίνωσε τα ελληνικά αιτήματα  για επιπλέον δημοσιονομικό χώρο. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα διεκδικεί:

1. να αξιοποιηθούν πλήρως τα περιθώρια ευελιξίας που προβλέπονται για έκτακτες περιστάσεις στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης,

2. να ισχύσει αυτή η ευελιξία για τη χώρα μας αναφορικά με τον εφετινό στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα, και

3. να διευρυνθούν κατάλληλα οι δαπάνες που εξαιρούνται από τον υπολογισμό του πρωτογενούς πλεονάσματος. Δαπάνες για να στηριχθούν επιχειρήσεις, εργαζόμενοι, πολίτες και συστήματα υγείας.

Την αισιοδοξία του, πάντως, για το αποτέλεσμα του Eurogroup εξέφρασε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας προαναγγέλλοντας σημαντικό νέο πακέτο μέτρων στήριξης της οικονομίας μετά τη Σύνοδο.

Τα νέα ελληνικά μέτρα στήριξης

Ο ΥΠΟΙΚ ανακοίνωσε και πρόσθετες παρεμβάσεις σε 8 άξονες για την αντιμετώπιση των παρενεργειών της πανδημίας του κορονοϊού, που βασίζονται ουσιαστικά στις “συστάσεις” της Κομισιόν.  Περιλαμβάνουν ενίσχυση του συστήματος υγείας με 200 εκατ. ευρώ, αναστολή πληρωμών προς το κράτος και για επιχειρήσεις που μένουν ανοικτές αλλά δραστηριοποιούνται σε κλάδους που πλήττονται δραστικά από το ίδιο φαινόμενο, αλλά  και παρεμβάσεις σε εταιρείες στους κλάδους της οικονομίας και στις περιοχές όπου παρατηρείται σημαντική πτώση της οικονομικής δραστηριότητας.

Επίσης προωθείται ολοκληρωμένο σύστημα στήριξης των εργαζομένων με εξαρτημένη εργασία αν υπάρχει αναστολή καταβολής μισθών από τις επιχειρήσεις, για τις οποίες απαγορεύτηκε προσωρινά η λειτουργία τους. 

Προβλέπεται η αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του κράτους προς τις επιχειρήσεις και τα φυσικά πρόσωπα και παροχή ρευστότητας σε επιχειρήσεις που έχουν υποστεί σοβαρό πλήγμα στην οικονομική δραστηριότητά τους, έτσι ώστε να διατηρηθούν οι υφιστάμενες θέσεις εργασίας. Προωθείται και η χρήση κονδυλίων του ΕΣΠΑ για κεφάλαιο κίνησης, ευελιξία στους κανόνες κρατικών ενισχύσεων και  στα χρηματοδοτικά εργαλεία.   

Η πρόταση της Κομισιόν για φοροελαφρύνσεις και εγγυήσεις προς τις τράπεζες

Η Κομισιόν στα αναλυτικά κείμενα που συνοδεύουν την πρότασή της αναφέρει πως θα πρέπει να εφαρμοστούν στοχοθετημένα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης, για την αντιμετώπιση των άμεσων αρνητικών κοινωνικοοικονομικών συνεπειών της επιδημίας. Περιλαμβάνουν την υποστήριξη των επιχειρήσεων σε συγκεκριμένους που αντιμετωπίζουν τριγμούς στην παραγωγή ή στις πωλήσεις και ως εκ τούτου επηρεάζονται από την έλλειψη ρευστότητας, ιδίως των μικρομεσαίων.

Τα μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:

* Φορολογικά μέτρα που απευθύνονται σε επιχειρήσεις στις πληγείσες περιοχές και κλάδους (π.χ. αναβολές πληρωμών εταιρικών φόρων, εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και ΦΠΑ, επιτάχυνση κρατικών οφειλών και πληρωμών,  φορολογικών εκπτώσεων, άμεσης χρηματοδοτικής στήριξης).

* Εγγυήσεις στις τράπεζες για να βοηθήσουν τις εταιρείες με κεφάλαια κίνησης και εγγυήσεις για τις εξαγωγές, ενδεχομένως με επιπλέον μέτρα εποπτείας.

Συμπληρώνονται από τα μέτρα που απαιτούνται για την προστασία των εργαζομένων από απώλειες εισοδήματος. Χαρακτηρίζονται επείγοντα για τη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας και θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την άμβλυνση της οικονομικής ύφεσης.  “Μια καλά συντονισμένη δημοσιονομική αντιμετώπιση θα πρέπει να στοχεύει στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων των μειώσεων της εμπιστοσύνης και των σχετικών επιδράσεων της ζήτησης”.

Η απόφαση από το Eurogroup και οι 2 ρήτρες

Η Επιτροπή θα προτείνει στο Συμβούλιο (Eurogroup) να εφαρμόσει την πλήρη ευελιξία που υπάρχει στο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ, με σκοπό να βοηθήσει τα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν την κρίση. Κατά την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, η Επιτροπή θα προτείνει στο Συμβούλιο να εξαιρέσει τις δημοσιονομικές επιπτώσεις των έκτακτων μέτρων που λαμβάνονται για την αντιστάθμιση των οικονομικών επιπτώσεων του COVID-19:

Μεταξύ άλλων έκτακτα θα θεωρούνται τα μέτρα που απαιτούνται επειγόντως για:

*  τη συγκράτηση και την αντιμετώπιση της πανδημίας,

* τη διασφάλιση της στήριξης της ρευστότητας σε επιχειρήσεις και τομείς και

* την προστασία των θέσεων εργασίας και των εισοδημάτων των εργαζομένων που πλήττονται.

Μπορούν να θεωρηθούν ως εφάπαξ δημοσιονομικές δαπάνες ενεργοποιώντας την ίδια ρήτρα ευελιξίας για την αντιμετώπιση “ασυνήθιστων γεγονότων εκτός του ελέγχου του κράτους” που θα εφαρμόζεται στην παρούσα κατάσταση. Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης επιτρέπεται στα κράτη-μέλη να παρεκκλίνουν προσωρινά από τις απαιτούμενες δημοσιονομικές προσαρμογές.

Η ρήτρα μπορεί να εφαρμοστεί στις δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη και σε στοχευμένα μέτρα ανακούφισης για τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους, υπό την προϋπόθεση ότι είναι προσωρινά και συνδέονται με την εκδήλωση.

Η Επιτροπή θα είναι επίσης έτοιμη να προτείνει στο Συμβούλιο και στα θεσμικά όργανα της Ένωσης να ενεργοποιήσουν ένα ακόμη “εργαλείο”: τη “General escape clause”. Και τούτο “για να υποστηρίξουν μια γενικότερη δημοσιονομική πολιτική”. Αυτή η ρήτρα θα αναστέλλει – σε συνεργασία με το Συμβούλιο – τη δημοσιονομική προσαρμογή που συνιστά το Συμβούλιο σε περίπτωση σοβαρής οικονομικής ύφεσης για τη ζώνη του ευρώ ή την ΕΕ στο σύνολό της.

Οι πολύ μεγάλοι τριγμοί στο ΑΕΠ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις χειμερινές προβλέψεις της που δημοσιεύθηκαν στις 13 Φεβρουαρίου 2020, έκανε λόγο για υποτονική αύξηση του ΑΕΠ στην ΕΕ στο 1,4%. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής παρήγαγαν νέες εκτιμήσεις για τον πιθανό οικονομικό αντίκτυπο. Αναφέρεται μάλιστα πως “εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα σχετικά με την έκταση των οικονομικών επιπτώσεων της κρίσης, η οποία θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων, από την εξάπλωση της πανδημίας και από την ικανότητα των δημόσιων αρχών να ενεργούν γρήγορα”.

Το βασικό σενάριο βασίζεται σε δύο υποθέσεις:

1) Θεωρείται ότι ο COVID-19 θα έχει την ίδια θνησιμότητα και νοσηρότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο με βάση τις πιο πρόσφατες διαθέσιμες εκτιμήσεις. Μολονότι ο ρυθμός εξάπλωσης του ιού δεν είναι ομοιόμορφος σε όλα τα κράτη-μέλη, ενώ η Ιταλία είναι αυτή που πλήττεται περισσότερο, υποτίθεται ότι με την πάροδο του χρόνου θα επηρεαστούν όλα τα κράτη μέλη στον ίδιο βαθμό.

2) Δεδομένων των σημερινών επιδημιολογικών τάσεων στα κράτη-μέλη, θεωρείται ότι οι αναγκαίοι περιορισμοί που επηρεάζουν την προσφορά και ζήτηση εργασίας σε ορισμένους τομείς (π.χ. ταξίδια, λιανικό εμπόριο κ.λπ.) θα έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο σε σύγκριση με ό,τι παρατηρήθηκε στην Κίνα.

Η ανάλυση διακρίνει μια σειρά καναλιών επίδρασης στην ευρωπαϊκή οικονομία. Περιλαμβάνουν την αρχική επιβράδυνση της Κίνας, τη  διακοπής των αλυσίδων εφοδιασμού, τη μικρότερη ζήτηση αλλά και τον αντίκτυπο στις επιχειρήσεις.

Ο άμεσος αντίκτυπος εκτιμάται πως αντιστοιχεί  στην επιβράδυνση του ΑΕΠ  κατά  2,5% κάτι που αναλογεί σε  ύφεση 1% (1,06%) το 2020, με ουσιαστική αλλά όχι πλήρη ανάκαμψη το 2021. Υπάρχει σενάριο αντιστάθμισης εν μέρει των επιπτώσεων με την έγκαιρη και αποτελεσματική δράση. Αλλά “δεν μπορούν να αποκλειστούν δυσμενέστερα σενάρια, που συνδέονται με τη μεγαλύτερη επίδραση της πανδημίας”, αναφέρει η Επιτροπή.

Πηγή: capital.gr