Σε μια περίοδο που η πανδημία έχει κάνει τα πάντα αβέβαια, το 11ο Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας – Ethnofest μένει συνεπές στο καθιερωμένο ραντεβού του με το κοινό, απόλυτα προσαρμοσμένο στα νέα δεδομένα.

Το φετινό φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί από τις 26 Νοεμβρίου έως τις 6 Δεκεμβρίου 2020 με 40 ταινίες, που θα είναι διαθέσιμες δωρεάν, καθ’ όλη τη διάρκειά του. Οι ταινίες προβάλλονται μόνο με αγγλικούς υπότιτλους με εξαίρεση το τμήμα του Πανοράματος, στο οποίο θα παρέχεται και δυνατότητα ελληνικού υποτιτλισμού.

Φοιτητικές ταινίες

Όπως κάθε χρόνο, το φεστιβάλ παρουσιάζει μια επιλογή των πιο άρτιων δειγμάτων από τις ταινίες που παράγονται στο πλαίσιο μεταπτυχιακών προγραμμάτων στην Οπτική Ανθρωπολογία και σε συναφή πεδία. Η ταινία «Αυτοί που έχουν μάτια να δουν, θα δούνε» εξερευνά τον τρόπο θέασης, συγκρίνοντας τη σαρκική, την πνευματική και την εθνογραφική ματιά, ενώ η ταινία «Κόσμος» διερευνά το εκτενές φαινόμενο του ευαγγελικού προσηλυτισμού αυτόχθονων πληθυσμών στη Νότια Αμερική, παρατηρώντας τον τρόπο με τον οποίο το τοπίο αναδιαμορφώνεται μέσα από τις ευαγγελικές αντιλήψεις. Η ταινία «Το θαρραλέο κορίτσι στην ιπτάμενη κούνια» επιχειρεί να τονίσει τη μεταχείριση που έχουν άτομα με αναπηρία από την κοινωνία, εστιάζοντας στην αξιέπαινη προσπάθεια μιας γυναίκας, η οποία αρνήθηκε να συμβιβαστεί με τις προσδοκίες που είχε η κοινωνία για εκείνη.

Πανόραμα

Στο φετινό πρόγραμμα του τμήματος Πανοράματος θα δούμε επτά ντοκιμαντέρ πρωτοπόρων καλλιτεχνών, τα οποία εστιάζουν σε ζητήματα φύλου, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πολιτιστικής ταυτότητας, αναδεικνύοντας την αφηγηματική και ποιητική δύναμη της εικόνας μέσα από μια πιο ανθρωπολογική ματιά. Έτσι, η «Βασίλισσα της Λάπα» εξερευνά την καθημερινή ζωή των εργατριών του σεξ σε μια πόλη που εναντιώνεται ανοιχτά μπροστά στην κοινότητα LGBTQ, τα «Τραγούδια που δεν τελειώνουν ποτέ» παραπέμπουν σε έναν ποιητικό διαλογισμό αναφορικά με τον εκτοπισμό, ενώ η «Επιμονή» μας ταξιδεύει στα τοπία εξαφάνισης του Μεξικού, ανάμεσα σε μαζικούς τάφους, οικογένειες θυμάτων και ιατροδικαστές. Οι ταινίες του τμήματος του Πανοράματος προβάλλονται με ελληνικούς υπότιτλους.

Ειδική θεματική ενότητα – Επανεξετάζοντας το Brexit

Η ειδική θεματική ενότητα τη φετινή χρονιά είναι αφιερωμένη στο φαινόμενο του Brexit και τους αμέτρητους σχηματισμούς του. Το Brexit αποτέλεσε, άλλωστε, ένα διαρκές γεγονός, του οποίου η έκβαση ακόμα δεν έχει ξεκαθαρίσει. Οι τρεις ταινίες της ενότητας, «Way my it did I», «Ακούστε τη Βρετανία» και ο «Τελευταίος γύρος Jaldi 5» αποτελούν τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις του φλέγοντος αυτού ζητήματος. Την ενότητα επιμελείται o κοινωνικός ανθρωπολόγος Θεόδωρος Ρακόπουλος (Πανεπιστήμιο του Όσλο) ως καλεσμένος επιμελητής του Ethnofest.

Κινηματογραφικοί πειραματισμοί στην εθνογραφία

Με τους δημιουργούς να πειραματίζονται ανάμεσα στις τεχνικές αφήγησης και την εθνογραφική έρευνα επιτυγχάνεται μια διεύρυνση των ορίων του κινηματογραφικού είδους, προσφέροντας στο κοινό νέες εμπειρίες θέασης. Στο «Δάσος από σύννεφα» πέντε Ολλανδέζες συνεπαίρνουν τους θεατές σε ένα «ταξίδι» γεμάτο αναμνήσεις και εικόνες με αφορμή τις εμπειρίες των γονιών στον πόλεμο της πρώην Γιουγκοσλαβίας, καλώντας μας να γίνουμε κι εμείς μέρος των στενών δεσμών της οικογένειάς τους, ενώ η «Απουσία» αποτελεί μια ταινία που εκθέτει τις πρώτες αναλύσεις των δυσκολιών και των γνώσεων που συναντά μια ερευνήτρια κατά τη διάρκεια επιτόπιας έρευνας σε αγροτικές περιοχές της Βραζιλίας. Με τη φωνή της, διεκδικεί ξανά τα κάποτε υποτιμημένα συναισθήματά της, ενώ με τη συνεργάτιδά της επιχειρούν να σπάσουν τη σιωπή που επιβάλλει η καταπίεση της τοξικής πατριαρχείας.

Initiations

Στο εκπαιδευτικό περιβάλλον των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών η χρήση των οπτικοακουστικών μέσων κατά την ερευνητική διαδικασία αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία. Το τμήμα Initiations φιλοξενεί αυτές τις πρώτες απόπειρες νέων δημιουργών, που μεταξύ άλλων καταφέρνουν να δημιουργήσουν ταινίες ανθρωπολογικού ενδιαφέροντος.

Στο φετινό πρόγραμμα, λοιπόν, θα ταξιδέψουμε από τη μακρινή Ζιμπάμπουε («Uhuru: Coups and the promise of freedom») ώς την Κέρκυρα («Αγία Ειρήνη – Ανάμεσα σε δύο στεριές») και από τόπους ιστορικής μνήμης («Ψωμί και μια κουβέρτα») έως την επικαιρότητα της πανδημίας της Covid-19 («Ψηφιακή πραγματικότητα»).

Ειδικές προβολές – Focus on archive

Ακολουθούν οι ειδικές προβολές και η ενότητα Focus on archive. Οι τέσσερις ταινίες της αναδεικνύουν τις τόσο διαφορετικές χρήσεις του αρχείου στην κινηματογραφική αφήγηση, δίνοντας ένα νέο έναυσμα για διάλογο. Στην ταινία «The Fantastic» παρακολουθούμε μαρτυρίες εξόριστων Βορειοκορεατών μέσα από μια εναλλαγή documentary footage και visual effects, θέτοντας το ερώτημα κατά πόσο σχετίζεται το φανταστικό με το πραγματικό, ενώ στην ταινία «Η Τζούντι ενάντια στον καπιταλισμό» βλέπουμε να ξετυλίγεται η ζωή της ριζοσπαστικής Καναδής φεμινίστριας, συγγραφέως και κοινωνικής ακτιβίστριας Judy Rebick. Στο «Cernobila» μια σκηνοθέτιδα και μια καλλιτέχνιδα συνθέτουν μια κρυφή ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου γύρω από τη μυθική φιγούρα μιας νοσοκόμας, μέσω της τεχνικής animation και mixed genres, ενώ το «Specialized Technique» εστιάζει στη στατική περιγραφή ενός αφρικανικού χορού, ο οποίος μέσα από τη συμβολή του μοντάζ μετατρέπεται σε ένα ζωντανό θέαμα.

Διατηρώντας ως βασική του σταθερά την αναγνώριση της σημασίας της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς για την ανάδειξη των πολιτισμικών ταυτοτήτων μιας χώρας, το Ethnofest, εξετάζει στο φετινό πρόγραμμά του το πολιτισμικό τοπίο και τη σχέση του με το πεδίο της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η ταινία «Ιερά δάση Ζαγορίου» εστιάζει στη διατήρηση της φύσης μέσω θρησκευτικών δοξασιών, πάντα υπό τον φόβο υπερφυσικών τιμωριών, ενώ η ταινία «St. Viniri – Το Ιερό Δάσος» επικεντρώνεται στο δάσος της Αγίας Παρασκευής στη Βωβούσα, στο ανατολικό Ζαγόρι, ως ένα από τα εναπομείναντα ιερά δάση. Ένα δάσος ανέγγιχτο στον χρόνο, που συνεχίζει να υπάρχει χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση, κάτι που στην εποχή μας είναι – αν μη τι άλλο – σπάνιο.

Τις ταινίες του φετινού προγράμματος θα πλαισιώσουν, φυσικά, οι παράλληλες εκδηλώσεις, οι οποίες διευρύνοντας την οπτική γύρω από την έρευνα και την παραγωγή μέσα από τη ματιά σκηνοθετών, ερευνητών και άλλων επαγγελματιών επιχειρούν να προσδώσουν έναν ακόμα πιο διαδραστικό χαρακτήρα.

Πληροφορίες / κρατήσεις: www.ethnofest.gr