Ένα νέο τοπίο στις μπίζνες και γενικότερα το ελληνικό επιχειρείν φέρνει η επομένη των εκλογών, με κύρια χαρακτηριστικά το «φρένο» στις αποκρατικοποιήσεις, αλλά ταυτόχρονα την έναρξη ή την επανεκκίνηση μιας σειράς από «δουλειές» στον ιδιωτικό τομέα που είχαν κολλήσει από το περασμένο καλοκαίρι. 

Ένα νέο τοπίο στις μπίζνες και γενικότερα το ελληνικό επιχειρείν φέρνει η επομένη των εκλογών, με κύρια χαρακτηριστικά το «φρένο» στις αποκρατικοποιήσεις, αλλά ταυτόχρονα την έναρξη ή την επανεκκίνηση μιας σειράς από «δουλειές» στον ιδιωτικό τομέα που είχαν κολλήσει από το περασμένο καλοκαίρι.

Η αγορά έχει προεξοφλήσει την εκλογική επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ και ήδη πολλοί παράγοντες θεωρούν πως όσο πιο «καθαρή» είναι η μετεκλογική εικόνα τόσο πιο γρήγορα θα δουλέψει και η πραγματική οικονομία.

Ήδη από την περασμένη εβδομάδα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, που επισκέφθηκαν τα κεντρικά γραφεία της ΔΕΗ στη Χαλκοκονδύλη, προδιέγραψαν και το «τέλος» των διαδικασιών αποκρατικοποίησης της Επιχείρησης, που άλλωστε υπήρξε μια από τις βασικές θέσεις (όπως επίσης και μέτωπο αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση Σαμαρά) του κόμματος.

Ειδικότερα, και με βάση τις ανακοινώσεις, προβλέπεται ο τερματισμός των ενεργειών αποκρατικοποίησης της ΔΕΗ, αλλά και η ανάκτηση των στρατηγικής σημασίας θυγατρικών της επιχειρήσεων ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ.

Απέναντι στην πολιτική του ξεπουλήματος της Επιχείρησης Ηλεκτρισμού ο ΣΥΡΙΖΑ προβλέπει την ενοποίηση των θυγατρικών εταιρειών και αναδιάρθρωση της λειτουργίας της ΔΕΗ. Παράλληλα για να γίνει ανταγωνιστική προβλέπονται επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό των μονάδων, την περιβαλλοντική τους αναβάθμιση και την κατασκευή σύγχρονων νέων μονάδων.

Διαδικασία ανάκτησης

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της ενεργειακής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ (σ.σ.: η οποία πάντως δεν έχει ολοκληρωθεί ως επίσημο κείμενο) προβλέπεται η σταδιακή απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, η γενικευμένη αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και η αύξηση της διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της χώρας. 

Στο πλαίσιο της ίδιας πολιτικής προβλέπεται και η ανάκτηση (από το πλαίσιο του ΤΑΙΠΕΔ) των επιχειρήσεων του ευρύτερου ενεργειακού τομέα, όπως τα ΕΛΠΕ, η ΔΕΠΑ και ο ΔΕΣΦΑ.

Ειδικότερα για την περίπτωση του τελευταίου, η υπόθεση θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς τεχνικά ισχύει η συμφωνία που έχει γίνει από το καλοκαίρι του 2013 με τους Αζέρους της κρατικής επιχείρησης ενέργειας SOCAR για την εξαγορά του 66% του ΔΕΣΦΑ έναντι 400 εκατ. ευρώ (με 212 εκατ. θεωρητικά να πηγαίνουν στα ΕΛΠΕ και τα υπόλοιπα στο Δημόσιο).

Ωστόσο, η συμφωνία αυτή έχει κολλήσει στην Κομισιόν, η οποία εξετάζει «σε βάθος» τη σύμβαση και η οποία θα αποφανθεί μέχρι τον Μάρτιο για τη νομιμότητά της. Όπως είναι γνωστό, η καθυστέρηση έχει προκαλέσει μεγάλη «γκρίνια» στο Μπακού, με αξιωματούχους του Αζερμπαϊτζάν να μην αναφέρονται πλέον στον ΔΕΣΦΑ ως τμήμα του επενδυτικού προγράμματος της χώρας.

Εάν στο κλίμα αυτό προστεθεί ότι κατά πάσα βεβαιότητα οι Βρυξέλλες θα επιβάλουν πρόσθετους όρους στο συμβόλαιο για να εγκρίνουν τη συμφωνία (κάτι που οι Αζέροι ούτε που θέλουν να ακούσουν), τότε ένα βελούδινο διαζύγιο δείχνει να είναι η λύση που εξυπηρετεί τους πάντες. Άλλωστε δεν έχει πέσει και προκαταβολή…

Η έλλειψη αγοραστικού ενδιαφέροντος εξυπηρετεί τα σχέδια και για την περίπτωση της ΔΕΠΑ και των ΕΛΠΕ, τα οποία η κυβέρνηση Σαμαρά και το ΤΑΙΠΕΔ προσπαθούσαν να ξεπουλήσουν όπως – όπως για να ικανοποιήσουν τους δανειστές. Και στις δύο περιπτώσεις η πιθανότερη εξέλιξη είναι η «επιστροφή» των συμμετοχών του Δημοσίου από το ΤΑΙΠΕΔ στο κράτος.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχει και η περίπτωση του ΟΛΠ, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ έχει εκφράσει την αντίθεσή του με την ιδιωτικοποίηση του λιμανιού του Πειραιά. Διαδικαστικά το σχέδιο σύμβασης για την πώληση του 67% του λιμανιού έχει υποβληθεί και οι προτάσεις των μνηστήρων αναμένονταν για την άνοιξη, με την κινεζική Cosco, τη δανέζικη APN Terminals και τη φιλιππινέζικη International Container Terminal Services, Inc (ICTSI) να δηλώνουν τυπικά το «παρών».

Η γραμμή

Με αφορμή το λιμάνι του Πειραιά διατυπώθηκε και η ευρύτερη γραμμή που θα ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ σε περιπτώσεις συμφωνιών που έχουν κλείσει. Πριν από μερικές ημέρες ο Αλέξης Τσίπρας, στη διαδικτυακή του συνέντευξη, ανέφερε πως σε περιπτώσεις όπου εμπλέκονται κρατικές εταιρείες, όπως η κινεζική Cosco στον ΟΛΠ, θα επιδιωχθεί η σύναψη διακρατικών συμφωνιών με συμφερότερους όρους.

Σύμφωνα με δηλώσεις άλλων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, σε ορισμένες περιπτώσεις στρατηγική θα είναι η μειοψηφική συμμετοχή είτε η συνεργασία με ξένους ομίλους για την ανάπτυξη των κρατικών εταιρειών που μέχρι τώρα κινούνταν προς αποκρατικοποίηση.

Σε κάθε περίπτωση μια νέα πολιτική θα απαιτηθεί και για την περίπτωση των «τρένων» (ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ROSCO), για τις περιπτώσεις των οποίων και πάλι το επενδυτικό ενδιαφέρον ήταν περιορισμένο, αποδεικνύοντας και την εσφαλμένη στρατηγική των αποκρατικοποιήσεων που εφάρμοσε η Νέα Δημοκρατία.

Στο νέο περιβάλλον οι Κινέζοι (σ.σ.: πρόκειται περί κρατικής εταιρείας) που επιθυμούν να επενδύσουν στο ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο (αλλά όχι απαραίτητα στην αγορά των ελληνικών σιδηροδρόμων), ώστε να συνδέσουν το λιμάνι του Πειραιά με την Ευρώπη, ενδεχομένως να κινηθούν στη λύση συμβάσεων για τα έργα συντήρησης.

Η τοποθέτηση Τσίπρα σε συνδυασμό με τα εκλογικά αποτελέσματα επηρεάζει όχι μόνο τους εν εξελίξει διαγωνισμούς, αλλά και προγράμματα που έχουν «κλείσει» και για τα οποία υπάρχει καταγεγραμμένη αντίθεση του ΣΥΡΙΖΑ, τουλάχιστον ως προς τις διαδικασίες με τις οποίες δρομολογήθηκε η αποκρατικοποίηση: δηλαδή του Ελληνικού και των περιφερειακών αεροδρομίων.

Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι πως τόσο για το project αξιοποίησης του πρώην αεροδρομίου της Αθήνας (έχει κλείσει στην κοινοπραξία της Lamda Development) όσο και για την εκχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων (έχει κλείσει στην κοινοπραξία της Fraport) εκκρεμεί η έγκριση των σχετικών συμβάσεων από τη Βουλή. Κάτι που για πολλούς παρατηρητές μπορεί να «λύσει» τα χέρια μιας νέας κυβέρνησης σε περίπτωση που αποφασίσει αρνητικά για τις εξελίξεις στα δύο αυτά προγράμματα.

Όλα δείχνουν ότι η διοίκηση Μπουχώρη – Κονδύλη θα είναι η τελευταία στο ΤΑΙΠΕΔ, που σε ό,τι αφορά την πώληση δημόσιας περιουσίας το πιθανότερο είναι να αναδιαρθρωθεί και να περιοριστεί στην αξιοποίηση ακινήτων.

Οι επενδύσεις

Την ίδια στιγμή, η επομένη των εκλογών αναμένεται να δώσει «φόρα» ή νέα τροπή σε μια σειρά από «μπίζνες» που καθυστέρησαν το τελευταίο διάστημα. Για παράδειγμα σε εκκρεμότητα παραμένει η μεγάλη επένδυση για το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου, που είναι ένα αυτοχρηματοδοτούμενο έργο και για το οποίο υπάρχει ήδη ισχυρό διεθνές ενδιαφέρον.

Ειδήσεις αναμένονται και για την υποθαλάσσια ζεύξη Σαλαμίνας – Περάματος, όπως και για το τμήμα Πάτρα – Πύργος της Ολυμπίας Οδού. Πάντως, η υπόθεση των οδικών έργων είναι ένα ζήτημα στο οποίο αναμένονται «νέα» και ανακατατάξεις.

Μια ακόμα περίπτωση – «καυτή πατάτα» αφορά τον χώρο της υγείας και… πολύ χρήμα. Η περασμένη χρονιά έκλεισε χωρίς να έχει συμφωνηθεί το νέο πλαίσιο συνεργασίας του υπουργείου Υγείας με τις ιδιωτικές κλινικές. Μέχρι νεωτέρας, ισχύει η παράταση της τρέχουσας σύμβασης (με το γνωστό clawback και rebate, με το οποίο διαφωνούν κάθετα οι κλινικάρχες) και το θέμα θα πρέπει ξεκαθαριστεί από την επόμενη κυβέρνηση, ώστε να λυθεί η μεγάλη εκκρεμότητα στον χώρο της υγείας…

Σε αντίθεση με τις κρατικές ή τις… ημικρατικές μπίζνες, όπου θα απαιτηθεί η επαναχάραξη στρατηγικής, στον ιδιωτικό τομέα μια «καθαρή» επόμενη ημέρα θα κινητοποιήσει επιχειρηματικές διαδικασίες που είχαν «παγώσει» λόγω εκλογών.
Το περιβάλλον δείχνει να διαμορφώνει η πρόσφατη απόφαση της Chipita του Σπύρου Θεοδωρόπουλου να μεταφέρει την έδρα του ομίλου από την Κύπρο στην Ελλάδα.

Η απόφαση δεν ήταν έκπληξη, μια και αποτελεί μέρος του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού που είχε γίνει από το 2010, όταν ο όμιλος των προϊόντων διατροφής «επέστρεψε» στον έλεγχο του επιχειρηματία.

Αυτό όμως που εντυπωσίασε ήταν η επιλογή του συγκεκριμένου χρόνου, ιδιαίτερα καθώς οι πολιτικές προϋποθέσεις είναι κάτι περισσότερο από σαφείς… Απώτερος στόχος, πάντως, του ομίλου είναι η εισαγωγή της Chipita στο Χρηματιστήριο Αθηνών μεταξύ 2015 και 2016, σε χρόνο που βέβαια θα προσδιοριστεί και από τις συνθήκες που θα επικρατήσουν στην εγχώρια αγορά.

Ο ίδιος ο επιχειρηματίας δηλώνει στους συνομιλητές του πως «οι οικονομικές συνθήκες είναι συνυφασμένες με τις πολιτικές». Και από την πλευρά του ομίλου εκφράζεται η βεβαιότητα πως η διαπραγμάτευση των μετοχών θα αρχίσει πριν από το τέλος του 2016.

Εφόσον υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες, αναμένεται να εκδηλωθούν και οι δεσμευτικές προσφορές για τη Forthnet/NOVA. Την «αρχή» υπολογίζεται να κάνει ο όμιλος του ΟΤΕ, ο οποίος είχε υποβάλει τον περασμένο Αύγουστο μία μη δεσμευτική προσφορά για την NOVA 250 – 300 εκατ. ευρώ.

Προϋπόθεση για την προσφορά αυτή λέγεται ότι θα είναι και η διατήρηση ενός καλού κλίματος στις σχέσεις με τη Γερμανία, δεδομένου ότι ο Οργανισμός ελέγχεται από τον κολοσσό Deutsche Telekom.

Οι ελληνογερμανικές σχέσεις θα καθορίσουν και την τύχη της πρόθεσης του ίδιου ομίλου να αποσπάσει και το υπόλοιπο 10% του ΟΤΕ που ελέγχει το Ελληνικό Δημόσιο. Μια πρόθεση εξαγοράς με ισχυρό πολιτικό ενδιαφέρον, με την έννοια ότι εάν οι Γερμανοί εξαγοράσουν και το υπόλοιπο 10% το Ελληνικό Δημόσιο θα χάσει το βέτο του στις υποθέσεις του Οργανισμού.

Την ίδια στιγμή, δεσμευτική πρόταση για τη Forthnet αναμένεται να υποβληθεί και από την πλευρά του μετώπου Wind και Vodafone, που δεν θέλουν η NOVA να περάσει στον έλεγχο του μεγάλου τους ανταγωνιστή.

Οι εταιρείες κινητής είχαν υποβάλει και αυτές μη δεσμευτική προσφορά το περασμένο καλοκαίρι με τη διαφορά ότι οι ίδιες είναι ήδη μέτοχοι (ελέγχουν περίπου το 40%) και η προσφορά τους αφορά την αγορά του πακέτου μετοχών (45%) που κατέχουν στη Forthnet οι Άραβες μεγαλομέτοχοι της ΕΙΤ.

Η συμφωνία για τη Forthnet, εφόσον προχωρήσει, θα είναι ένα ντιλ πρώτου μεγέθους, που θα καθορίσει την εικόνα του τοπίου των τηλεπικοινωνιών για τα επόμενα χρόνια.

Συμφωνίες στο… συρτάρι υπάρχουν και στον κλάδο της λιανικής και ειδικότερα στα super markets. Μετά τις μεγάλες κινήσεις των αλυσίδων Μαρινόπουλου και Σκλαβενίτη στα τέλη του 2014 (σ.σ.: η Σκλαβενίτης αγόρασε τη Makro που αποχώρησε από την Ελλάδα, ενώ ο leader της αγοράς Μαρινόπουλος «απάντησε» με την εξαγορά της Κρόνος και το 51% της κρητικής αλυσίδας Αριάδνη), το καλό κλίμα θα βοηθήσει την εκδήλωση και νέων κινήσεων. Στην αγορά θεωρείται βέβαιη μια «απάντηση» της ΑΒ Βασιλόπουλος, καθώς και άλλων παικτών του κλάδου, όπως η Βερόπουλος και η METRO.

Δύο κλάδοι που βρίσκονται εν αναμονή εξελίξεων είναι οι ιχθυοκαλλιέργειες και η ακτοπλοΐα. Ιδιαίτερα στις ιχθυοκαλλιέργειες, με αρκετές εταιρείες σε διαδικασίες αναδιαρθρώσεων, το καλό πολιτικό κλίμα θα βοηθήσει τόσο την ολοκλήρωση των διαδικασιών (με τις τράπεζες να κρατούν τα κλειδιά) αλλά και την προσέλκυση επενδυτών.

Στην ακτοπλοΐα μια καλή τουριστική σεζόν θα ενισχύσει τα νούμερα των εταιρειών που δοκιμάστηκαν σκληρά τα τελευταία χρόνια να αντιμετωπίσουν τα υπέρογκα χρέη τους – σχεδόν 850 εκατ. ευρώ μόνο για τις εισηγμένες. Και στην περίπτωση αυτή, το θετικό περιβάλλον θα βοηθήσει την προσέλκυση επενδυτών, όπως συνέβη πρόσφατα με το Fortress Group στην Attica, που από πέρυσι έχει λειτουργική κερδοφορία.

Στο ευρύτερο περιβάλλον του τουρισμού δεν περνά απαρατήρητη και η κινητικότητα της (παντός καιρού) Aegean, που έσπευσε να καλύψει το κενό που διαμορφώνει η κατάρρευση της Cyprus Airlines δηλώνοντας ταυτόχρονα και την πρόθεσή της να εξαγοράσει τα σήματα και το όνομα του κυπριακού αερομεταφορέα. Με τον τρόπο αυτό διαψεύδει και τις φήμες περί ανησυχίας του αεροπορικού ομίλου για τη φετινή σεζόν.

Αντίστοιχα, στη σειρά για να προχωρήσει είναι και το «πέρασμα» της Νίκας στον έλεγχο της Chipita του Σπύρου Θεοδωρόπουλου.