«Δύσκολο έργο», ήταν η πρώτη σκέψη που μου ήρθε στο μυαλό μετά την πρεμιέρα της περασμένης Τετάρτης στο υπόγειο του Rex, με σταρ τον… Βαρουφάκη. 

«Δύσκολο έργο», ήταν η πρώτη σκέψη που μου ήρθε στο μυαλό μετά την πρεμιέρα της περασμένης Τετάρτης στο υπόγειο του Rex, με σταρ τον… Βαρουφάκη. Μια ηθοποιός, χωμένη για μιάμιση ώρα σ’ ένα βουνό από χώματα, μιλάει κι εμείς βλέπουμε μόνο το κεφάλι της.

Η Σοφία Φιλιππίδου, μια ηθοποιός με τη δικιά της σφραγίδα στο ελληνικό θέατρο, συναντά εδώ και λίγες μέρες τον μεγάλο Μπέκετ. Δυο μέρες πριν από την πρεμιέρα της, τη συνάντησα κι εγώ στο καφέ του Εθνικού. Πόσο σημερινός είναι ο Μπέκετ, ήταν η πρώτη ερώτησή μου.

«Ο Μπέκετ, ο μοντέρνος συγγραφέας της εποχής του – και κλασικός πλέον – δούλεψε αριστοτεχνικά πάνω στο ρεύμα του παράλογου και εισήγαγε το μοναδικό του προσωπικό στυλ, χρησιμοποιώντας τη φόρμα της αφαίρεσης στον θεατρικό λόγο και έφτιαξε ένα σπαραχτικό έργο στα όρια μιας σύγχρονης τραγωδίας, που μιλάει για τον άνθρωπο… τον ουρανό και τη γη» μου λέει και πίνει την πρώτη γουλιά από τον καφέ της. «Όσο αυτά τα τρία πράγματα θα υπάρχουν, νομίζω ότι θα υπάρχει και το έργο του και θα παίζεται, και ειδικά σήμερα που υπάρχει το αίτημα, που ήταν και δικό του: “κάτι να κινηθεί σ’ αυτόν τον κόσμο, κάτι να γίνει, κάτι να αλλάξει”».

Οι «Ευτυχισμένες Μέρες» είναι ένα από τα κορυφαία και εμβληματικά έργα του νομπελίστα Σάμιουελ Μπέκετ. Ο μεγάλος Ιρλανδός συγγραφέας το έγραψε το 1961 με πρωτότυπο τίτλο στα αγγλικά «Happy Days», μεταφράστηκε απ’ τον ίδιο στα γαλλικά ως «Oh! Les beaux jours» κι έκανε την πρεμιέρα του την ίδια χρονιά, στη Νέα Υόρκη, σε σκηνοθεσία Άλαν Σνάιντερ. Τώρα, στο Εθνικό, τη Φιλιππίδου σκηνοθετεί ο συγγραφέας Γιώργος Μανιώτης.

«Ο Γιώργος Μανιώτης είναι ένας άνθρωπος με βαθιά γνώση του θεάτρου και της θεατρικής γλώσσας, αγαπάει πολύ τις “Ευτυχισμένες Μέρες” και κατέχει το έργο του Μπέκετ στο σύνολό του, ξέρει τι θέλει από τη συγκεκριμένη παράσταση, έχει όραμα και άποψη και επιθυμεί με τη συνεργασία όλων να επιτύχει τον στόχο του, δηλαδή μια καλή παράσταση» μου λέει.

Η υπόθεση. Στη μέση μιας έρημης και απογυμνωμένης πεδιάδας βρίσκονται η Γουίννυ και ο Γουίλλυ. Η Γουίννυ βυθισμένη μέχρι τη μέση σ’ έναν χωμάτινο λόφο που ολοένα και περισσότερο την καταπίνει, ανάμεσα στους ήχους ενός κουδουνιού που σηματοδοτεί την έναρξη και τη λήξη μιας ακόμη «ευτυχισμένης μέρας», επιδίδεται σε μια καθημερινή επανάληψη πράξεων, σε μια ρουτίνα την οποία ακολουθεί με τελετουργική ευλάβεια. Μιλάει αδιάκοπα, απαγγέλλει στίχους των κλασικών, βουρτσίζει τα δόντια της, ψελλίζει μισοξεχασμένες προσευχές… Ο χρόνος κυλάει βασανιστικά και ο Γουίλλυ πίσω της, φιγούρα σχεδόν αόρατη, μένει σιωπηλός, ως ο μοναδικός αποδέκτης του ατέρμονου μονολόγου της.

«Η Γουίννυ ποιο σημείο της Αθήνας θα διάλεγε να ζήσει;» τη ρωτάω.

«Η Γουίννυ είναι η προσωποποίησή του τέλους του πολιτισμού και θα ζει πάντα εκεί που τη φαντάστηκε ο Σάμιουελ Μπεκετ. “Θαμμένη” μέσα στο χώμα, στο καμένο χόρτο, στον λόφο της στην ερημιά, όπου θα τη “δέρνει” το θανατηφόρο ψύχος, θα τη “λιώνει” η ζέστη. Εκεί! Να περιμένει ένα θαύμα… ίσως να πάρουν τα πράγματα φωτιά από μόνα τους… μάταια όμως! Πού υπάρχει αυτό το τοπίο στην Αθήνα; Μέσα μας πρώτα… και μέσα σε κάθε διαμέρισμα όπου αργοπεθαίνει ο πολιτισμός»!

Πόσα στοιχεία του εαυτού σας βρήκατε στην ηρωίδα σας;

«Η Γουίννυ είναι αστή, εγώ ως απόγονος προσφύγων εκ Μ. Ασίας έχασα τη συνέχειά μου και ξεκίνησα (όλη η οικογένειά μου) εκ του μηδενός, αλλά διατηρώ μια ευγένεια και κάποια κοσμικότητα που κληρονόμησα από τον πατέρα μου. Η Γουίννυ είναι μια θεατρική – ποιητική ηρωίδα, ένα σύμβολο ανθρώπου που αγάπησε τη ζωή και τον έρωτα, και εδώ ταυτίζομαι μαζί της. Στις “Ευτυχισμένες Μέρες” τη βρίσκουμε “φυλακισμένη” στην ακινησία, στην απραγία, στη μοναξιά, κλεισμένη στον εαυτό της, δηλαδή στην “έρημο”. Ώρες – ώρες νιώθει μια δυνατή έλξη προς τον ουρανό και αναζητάει να βρει το φεγγάρι, ίσως είναι και μια λυτρωτική απελευθέρωση από τα δεσμά της γης, αυτό το νιώθω έντονα και εγώ. Για τη Γουίννυ, η βαρύτητα είναι ο θάνατος που πλησιάζει. Το τέλος! Εγώ δεν θέλω και δεν έχω τη δύναμη να το πιστέψω, αν και το σκέφτομαι πάντα».

Η συζήτησή μας, μοιραία, πάει και στην πολιτική… «Νέα σελίδα στην ιστορία της Ελλάδας. Τι περιμένετε;» τη ρωτάω.

«Η Ελλάδα δείχνει πως επιθυμεί να αλλάξει. Αυτή η ιστορική συγκυρία είναι μια μεγάλη ευκαιρία. Τα χρόνια της κρίσης δίδαξαν πως υπάρχει μεγάλη ανάγκη να κάνουμε και την αυτοκριτική μας, να μιλήσουμε με ειλικρίνεια μπροστά στον καθρέπτη μας, να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και, με συνείδηση πως δεν μπορεί να μην έχουμε κάνει και εμείς ως λαός κάποια μεγάλα λάθη, να συνεργαστούμε μεταξύ μας και με τους εταίρους μας στην Ευρώπη για την επίλυση των χρόνιων προβλημάτων… που είναι πλέον μια κατάρα για τη χώρα. Μεγάλη ανάγκη υπάρχει να στρέψουμε την προσοχή μας επιτέλους στις κοινωνικές ομάδες που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση, στους άνεργους και στους νέους, χωρίς όμως να εξοντώσουμε και τους υπόλοιπους. Περιμένω υπομονετικά, με ψυχραιμία και αυτοσυγκράτηση, να δημιουργηθούν εκείνες οι συνθήκες… να βρεθεί η χρυσή τομή… ώστε μέσα από τους συλλογικούς αγώνες (με πίστη στη δύναμη της αλλαγής) και με πολλή δουλειά να πραγματοποιηθούν οι εξαγγελίες της νέας κυβέρνησης και να ανθίσει η ελπίδα».

INFO Μικρό Rex – Σκηνή «Κατίνα Παξινού», Πανεπιστημίου 48, τηλ.: 210-3305074, 210-3301881, 210-7234567 (μέσω πιστωτικής κάρτας) και στο www.n-t.gr. Tιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ, 10 ευρώ (φοιτητικό). Την Πέμπτη 13 ευρώ ενιαία τιμή

Μετάφραση: Σοφία Φιλιππίδου
Σκηνοθεσία: Γιώργος Μανιώτης
Σκηνικά – κοστούμια: Θάλεια Ιστικοπούλου
Μουσική διασκευή: Θοδωρής Οικονόμου
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Παίζουν: Σοφία Φιλιππίδου – Γιάννης Γούνας