Η τιτάνια προσπάθεια της τρόικας και του υπουργείου Υγείας για διείσδυση των γενοσήμων στην αγορά φαρμάκου – από το σημερινό 20% στο προσδοκώμενο (από την πλευρά του υπουργείου) 60% – μέχρι το τέλος του χρόνου φαίνεται να προχωρά με ρυθμούς χελώνας, καθώς η ελληνική αγορά εξακολουθεί να αντιστέκεται.

Ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης κάνει τα αδύνατα δυνατά να επιτύχει αυτόν τον στόχο, τόσο με τη διοργάνωση εκστρατείας διαφήμισης των γενοσήμων όσο και απειλώντας ευθέως τους γιατρούς, όπως έγινε πρόσφατα με δημόσιες δηλώσεις του, ότι «οι ασθενείς θα πρέπει να αλλάζουν τους γιατρούς που δεν συνταγογραφούν γενόσημα φάρμακα».

Όμως τα πράγματα δεν είναι εύκολα για το υπουργείο, καθώς τα γενόσημα, από την πρώτη στιγμή που τέθηκε σε ισχύ ο νόμος της συνταγογράφησης με βάση τη δραστική ουσία και όχι με την εμπορική ονομασία των φαρμάκων, απέκτησαν «πολέμιους», με πρώτο τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών, που έχει καλέσει ευθέως τους γιατρούς του να παραβούν τον νόμο και να μην συνταγογραφούν φάρμακα με βάση τη δραστική ουσία.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν φυσικά οι «σύμμαχοι», οι οποίοι προσβλέπουν σε μεγάλα κέρδη μέσα από την επικράτηση των γενοσήμων στην ελληνική αγορά, αλλά και επειδή θεωρούν ότι τα φθηνότερα γενόσημα αποτελούν μονόδρομο και τη νέα πραγματικότητα πια, με βάση την ευρωπαϊκή πρακτική μείωσης των δαπανών υγείας. Υποστηρίζουν δε ότι τα γενόσημα καλύπτουν μόνο το 20% της ελληνικής αγοράς φαρμάκων, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αγγίζει το 70%.

Στη μέση – όπως πάντα – οι ασθενείς, οι οποίοι προσπαθούν μέσα από… διασταυρούμενα πυρά να ανακαλύψουν την αλήθεια. Μια αλήθεια που κάθε άλλο παρά αντικειμενική είναι, καθώς τελικά θα υπαγορευθεί από την πραγματικότητα της… τσέπης τους. Κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι επιλέγουν και θα επιλέξουν τελικά τα γενόσημα ως την πιο οικονομική λύση για την τσέπη τους, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα το δίλημμα ποιο από τα δύο είδη φαρμάκου – κατά περίπτωση – είναι αποτελεσματικότερο.

Η είσοδος των γενοσήμων, πάντως, έφερε μεγάλες ανατροπές και κάθετη μείωση εσόδων στις κραταιές φαρμακευτικές εταιρείες: τους πολυεθνικούς κολοσσούς, που με τα πρωτότυπα φαρμακευτικά σκευάσματά τους μέχρι σήμερα κατείχαν το 100% της κατανάλωσης στην ελληνική αγορά φαρμάκου.

Το μοίρασμα της «πίτας» δεν ήταν αναμενόμενο κι έφερε ανατροπές στις υπάρχουσες ισορροπίες, οι οποίες θα ενταθούν την επόμενη διετία, με δεδομένο ότι αναμένεται και περαιτέρω μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης με βάση τις μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας μας.

Οι ελληνικές εταιρείες

Η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας έχει εκφράσει ως πάγια θέση της ότι τα γενόσημα αποτελούν την πλέον οικονομική ισοδύναμη θεραπευτική επιλογή και ότι η χρήση τους συμβάλλει στην απασχόληση και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας.

Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία που παράγει γενόσημα εκπροσωπείται από τις εταιρείες Elpen και Pharmathen. Εταιρείες προσανατολισμένες μέχρι πρόσφατα κυρίως στις εξαγωγές, είδαν την επικείμενη διείσδυση των γενοσήμων ως ευκαιρία ανάκαμψης. Άλλωστε οι πληροφορίες από τον κλάδο του φαρμάκου υποστηρίζουν ότι, εάν το υπουργείο Υγείας επιτύχει τους στόχους του με τα γενόσημα, εκτιμάται ότι ο τζίρος στην αγορά αυτή θα αγγίξει τα 725 εκατ. ευρώ από 580 εκατ. ευρώ πέρυσι.

Με βάση αυτούς τους εκτιμώμενους τζίρους, σύγκρουση μαίνεται μεταξύ των ελληνικών και ξένων φαρμακοβιομηχανιών που παράγουν γενόσημα φάρμακα. Μαζί με τις ελληνικές, επτά εταιρείες συνολικά διεκδικούν μερίδιο από την «πίτα»: Οι αμερικανικές Mylan και Watson, η ισραηλινή Teva, η ισλανδική Actavis και η ινδική Ranbaxy.

Οι ελληνικές Pharmathen και Elpen, πάντως, θεωρούν ότι η απόφαση του υπουργείου Υγείας για στήριξη της αγοράς των γενοσήμων θα συνοδευτεί και από την παράλληλη στήριξη της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας, κάτι που περιμένουν να τους δώσει «ανάσα ζωής».

Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις προαναφερόμενες εταιρείες αναμένεται να είναι ιδιαίτερα σκληρός και η μάχη θα δοθεί τόσο στην ποιότητα των προσφερόμενων προϊόντων όσο και στις τιμές τους, για τις οποίες θα γίνει από κάθε πλευρά προσπάθεια να κρατηθούν σε χαμηλά επίπεδα, αφού με βάση τις νέες ρυθμίσεις οι ασφαλισμένοι καλούνται να καλύψουν από την τσέπη τους μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής στις δαπάνες φαρμάκου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το σημερινό ποσοστό συμμετοχής του ασφαλισμένου, από 18% που είναι σήμερα, το υπουργείο Υγείας «φιλοδοξεί» να το εκτινάξει στο 50%, κάτι που πρακτικά θα σημάνει σημαντική αφαίμαξη των Ελλήνων ασθενών.

Οι «παραδοσιακές» εταιρείες

Η ηγεσία του υπουργείου Υγείας αρνείται πεισματικά στις «παραδοσιακές» μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες να δώσει τιμές, ώστε να εισάγουν τα νέα καινοτόμα φάρμακά τους (δηλαδή μη γενόσημα) στη φαρμακευτική αγορά, κάτι που έχει προκαλέσει σημαντική καθήλωση στα κέρδη τους, ενώ το 2014, με τη μεγαλύτερη διείσδυση των γενοσήμων, αναμένεται ακόμη πιο ζοφερό.

Έτσι σημαντικές νέες θεραπείες για σοβαρές ασθένειες, όπως είναι ο καρκίνος, αναμένεται να φθάσουν στη χώρα μας με καθυστέρηση περίπου δύο ετών, γι’ αυτό το τελευταίο διάστημα διαμαρτύρονται στο υπουργείο Υγείας πολλοί σύλλογοι ασθενών, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Έτσι πολλοί φαρμακευτικοί κολοσσοί έχουν προσανατολιστεί πλέον στα γενόσημα, τόσο λόγω της πανευρωπαϊκής αυξητικής τάσης στην κατανάλωση, αλλά και επειδή η παραγωγή πρωτότυπων σκευασμάτων αποτελεί πλέον πανάκριβη διαδικασία, λόγω της δαπάνης των ερευνών, που επιβαρύνουν τα πρωτότυπα φάρμακα. Στην Ελλάδα παρουσία στα γενόσημα έχουν πλέον και η Novartis (που έχει δική της εταιρεία γενοσήμων), η Merc Generics και η Specifar.

Οι «εχθροί» των γενοσήμων

Από την πρώτη στιγμή οι γιατροί αντιτέθηκαν στη διαδικασία της συνταγογράφησης της δραστικής ουσίας και της επιλογής του φθηνότερου γενοσήμου, κάτι που έκανε πολλούς να τους κατηγορήσουν για σκοπιμότητα, ότι δηλαδή διαμαρτύρονται επειδή έχασαν τη δυνατότητα που είχαν μέχρι σήμερα να «υποστηρίζουν» και να προωθούν τα φάρμακα των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών.

Ωστόσο οι γιατροί επιμένουν ότι μόνο οι ίδιοι – και όχι ο φαρμακοποιός ή ο ασθενής – θα πρέπει να έχουν την τελική ευθύνη για την αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου κι ότι οποιαδήποτε άλλη επιλογή βάζει σε κίνδυνο τη θεραπεία του ασθενούς. Πολλοί Ιατρικοί Σύλλογοι σε όλη την Ελλάδα εξέδωσαν ανακοινώσεις κατά των γενόσημων φαρμάκων, τα οποία, όπως υποστηρίζουν, δεν διαθέτουν επαρκείς και εμπεριστατωμένες μελέτες ούτε για την αποτελεσματικότητα ούτε για την ασφάλειά τους.

Η συνταγογράφηση και της εμπορικής ονομασίας, εκτός από τη δραστική ουσία, σύμφωνα με τους γιατρούς, μπορεί να ελαχιστοποιήσει, επίσης, τον κίνδυνο επέλασης φθηνών γενοσήμων από την Ινδία και άλλες ασιατικές χώρες, όπου δεν τηρούνται κανόνες ασφαλείας και ποιότητας στην παραγωγή γενόσημων φαρμάκων. Σε αντίθετη περίπτωση, εάν το κριτήριο για τη συνταγογράφηση φαρμάκων είναι μόνο η χαμηλή τιμή, οι ασθενείς είναι ανοχύρωτοι και εκτεθειμένοι σε σοβαρό κίνδυνο, υποστηρίζουν οι γιατροί.

Για να «καλοπιάσει» τους γιατρούς, λοιπόν, το υπουργείο Υγείας αποφάσισε πρόσφατα να τους δώσει κίνητρα. Έτσι όσοι γιατροί συνταγογραφούν γενόσημα σε ποσοστό 50% της συνολικής ετήσιας συνταγογράφησής τους θα ανταμείβονται με μπόνους, δηλαδή είτε με έναν επιπλέον μισθό είτε με το δικαίωμα να δεχθούν στο ιατρείο τους 150 παραπάνω ασθενείς από το πλαφόν των 200 που ισχύει μέχρι σήμερα με βάση τη σύμβαση συνεργασίας τους με τον ΕΟΠΥΥ.

Επιπλέον όποιος γιατρός εντοπιστεί να μην δίνει γενόσημο σε πάθηση στην οποία αποδεδειγμένα το γενόσημο φάρμακο προσφέρει θεραπεία θα τίθεται εκτός ΕΟΠΥΥ.