Μπαλάκι στον… ΣΥΡΙΖΑ πετάνε τις ιδιωτικοποιήσεις οι καθυστερήσεις του ΤΑΙΠΕΔ και της κυβέρνησης στην προώθηση του συμφωνημένου προγράμματος στα προβλεπόμενα χρονοδιαγράμματα. Ο ρυθμός υλοποίησης των ιδιωτικοποιήσεων εκ των πραγμάτων διαμορφώνει μια πολιτικά… ιδιότυπη περίσταση.

Τι εννοούμε; Ότι, καθώς ισχυροποιείται το ενδεχόμενο να έχουμε προσφυγή σε εκλογές την άνοιξη και νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία θα του επιτρέψει να σχηματίσει κυβέρνηση, είναι εξαιρετικά πιθανό τον επόμενο χρόνο η αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία έχει συνδέσει την πορεία της με την «αντίσταση» στο άνευ όρων ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, να κληθεί να «διαχειριστεί» πολιτικά και πρακτικά μια σειρά από προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων στα οποία έχει ήδη πει «όχι».

Βεβαίως μπορεί ακόμη και η τρόικα να έχει κατεβάσει τον πήχη των ιδιωτικοποιήσεων στην Ελλάδα (μαζί με αυτόν και τους εισπρακτικούς στόχους), πλην όμως κάποια από τα προγράμματα θα παραμείνουν στις λίστες της ως προαπαιτούμενα. Το τι μπορεί να συμβεί, θα είναι ιδιαίτερα περίπλοκο τη στιγμή που και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δείξει ότι δεν διστάζει να ρίξει όλο το πολιτικό του βάρος για να αποτρέψει ένα άσκοπο ξεπούλημα, όπως φάνηκε ιδιαίτερα στις περιπτώσεις των «νερών», αλλά και της ΔΕΗ.

Εκκρεμότητες και το 2015

Το… πρόβλημα δεν θα υπήρχε εάν η κυβέρνηση Σαμαρά, όπως αρχικά υπολόγιζε, είχε προχωρήσει, στοιχειωδώς έστω, το πρόγραμμα. Όμως αυτοί που έβαλαν όλη σχεδόν τη δημόσια περιουσία στις λίστες των εκποιήσεων δεν κατάφεραν τελικά να ξεπουλήσουν σχεδόν… τίποτα. Στις περισσότερες περιπτώσεις έσπασαν τα… μούτρα τους (με αποκορύφωμα την περίπτωση της ΔΕΠΑ) ενώ «κατάφεραν» να δώσουν κοψοχρονιά μόνο κάποια φιλέτα σε εγχώρια συμφέροντα (όπως λ.χ. στο Ελληνικό).

Το κυριότερο στοιχείο βέβαια είναι ότι έχουν καθυστερήσει. Και τα προγράμματα που θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί από το 2013 μέχρι το τέλος του 2014 εκκρεμούν και θα εκκρεμούν ακόμη… βαθιά μέσα στο 2015. Μετά τις μεγάλες καθυστερήσεις του 2013, όταν άρχιζε η φετινή χρονιά, το πρόγραμμα προέβλεπε τις εξής προθεσμίες:

• Τελικές προσφορές για τους δύο διαγωνισμούς των σιδηροδρόμων (δηλαδή για ΤΡΑΙΝΟΣΕ και ROSCO) μέσα στην άνοιξη.

• Υπογραφή της σύμβασης για τον ΔΕΣΦΑ στα τέλη της άνοιξης με αρχές καλοκαιριού.

• Τελικές προσφορές για τα περιφερειακά αεροδρόμια και τις μαρίνες την άνοιξη.

• Την άνοιξη θα έκλεινε και η πώληση της ΕΥΑΘ ώστε να προχωρήσει μετά η ΕΥΔΑΠ.

• Μέχρι τον Ιούνιο θα έπρεπε να κλείσει και ο διαγωνισμός για την εκχώρηση του 66% του ΑΔΜΗΕ (ώστε να προχωρήσει αμέσως μετά η «μικρή ΔΕΗ»).

• Για το δεύτερο εξάμηνο είχαν δρομολογηθεί οι πιο δύσκολες περιπτώσεις, όπως της ΔΕΠΑ (που θα πρέπει να επαναπροκηρυχθεί μετά το περυσινό ναυάγιο), των ΕΛΠΕ και της ΔΕΗ, η οποία θεωρητικά θα έκλεινε σε δύο φάσεις: την ολοκλήρωση του διαγωνισμού για τη μικρή ΔΕΗ στα τέλη του 2014 και πώληση και της «μεγάλης ΔΕΗ» το 2015.

Τα πράγματα βέβαια δεν εξελίχθηκαν έτσι. Το Συμβούλιο της Επικρατείας την άνοιξη πάγωσε και επίσημα το ξεπούλημα της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ (σε έναν αγώνα στον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ρίξει σημαντικό βάρος) αναγκάζοντας μάλιστα το ΤΑΙΠΕΔ, που κατείχε έως τότε το 61,33% της ΕΥΔΑΠ και το 74,02% της ΕΥΑΘ, να επιστρέψει τα μερίδια των κρατικών αυτών επιχειρήσεων.

Στις αρχές του καλοκαιριού η «υπενθύμιση» της τρόικας για την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ (η οποία περιλαμβανόταν στα προαπαιτούμενα της δόσης των 1+1 δισ. ευρώ) άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Η κυβέρνηση έφερε εσπευσμένα το θέμα (το οποίο φυσικά γνώριζε, αλλά το είχε θάψει λόγω των εκλογών για την αυτοδιοίκηση) προς ψήφιση στη Βουλή ευελπιστώντας να το περάσει εύκολα από τα θερινά τμήματα.

Σκόνταφταν

Ο πολιτικός σάλος που προκλήθηκε από την αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ και των συνδικαλιστών ήταν τεράστιος. Το σχετικό νομοθέτημα παρ’ ολίγον να μην περάσει, παρά την πλειοψηφία του κυβερνητικού συνασπισμού, αλλά αυτό που φάνηκε ήταν ότι, ακόμη και με αυτήν, η υπόθεση της ΔΕΗ ήταν πολύ… καυτή για να προχωρήσει στην πράξη. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και οι ιδιώτες μνηστήρες της επιχείρησης ηλεκτρισμού άρχισαν να… σφυρίζουν αδιάφορα.

Η κατάσταση για τις ιδιωτικοποιήσεις περιπλέκεται περισσότερο μετά την αρνητική απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον φιλικό διακανονισμό του ΟΛΠ με την Cosco για τη διαχείριση του τερματικού σταθμού εμπορευματοκιβωτίων στον Πειραιά.

Ο φιλικός διακανονισμός, που είχε εγκριθεί μερικές εβδομάδες πριν, προέβλεπε το «πάγωμα» του εγγυημένου ανταλλάγματος που οφείλει να πληρώνει η θυγατρική της Cosco για τις προβλήτες ΙΙ και ΙΙΙ του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων με αντάλλαγμα να κατασκευάσει και το δυτικό τμήμα της προβλήτας ΙΙΙ – την πολυδιαφημισμένη δηλαδή επένδυση των 250 εκατ. ευρώ. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως η συμφωνία φιλικού διακανονισμού είχε απορριφθεί και στο παρελθόν από το Ελεγκτικό Συνέδριο για τυπικούς λόγους. Γι’ αυτό υπεβλήθη πάλι προς έλεγχο με αποτέλεσμα το νέο «όχι».

Επίσης, παρά την πίεση προς την Κομισιόν, η κυβέρνηση δεν κατάφερε να ξεμπλοκάρει την πώληση του ΔΕΣΦΑ, η οποία, ενώ έχει «κατακυρωθεί» στους Αζέρους, έχει κολλήσει στα γρανάζια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που μελετά εδώ και μήνες την πρώτη στην ιστορία εκχώρηση διαχειριστή ενέργειας σε αγοραστή εκτός Ε.Ε. που εμπλέκεται σε μονοπωλιακές συνθήκες αγοράς…

Στο «τελικό στάδιο»

Την ίδια στιγμή είναι άγνωστο το τι θα γίνει με μια σειρά προκηρύξεων που από πέρυσι το καλοκαίρι βρίσκονται σε «τελικό στάδιο», όπως η παραχώρηση των μαρινών Αλίμου, Χίου και Πύλου. Με βάση το τελευταίο μνημόνιο, μέσα στο τρίτο τρίμηνο θα έπρεπε να προκηρυχθεί η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού και της μαρίνας πολυτελών σκαφών στο Λαύριο, προγράμματα που επίσης μένουν βυθισμένα στην ασάφεια. Έτσι, με βάση τα σημερινά δεδομένα, μέχρι το τέλος του έτους μπορεί να υπάρξει εξέλιξη στα εξής προγράμματα:

1 Τον νέο διαγωνισμό για την εικοσαετή διαχείριση του ιπποδρομιακού στοιχήματος (ένα θέμα στο οποίο αναφέρθηκε εκτεταμένα το «Ποντίκι»), ο οποίος πλέον θα γίνει… κανονικά με πλειοδοτική διαδικασία (ανάμεσα στην Intralot και την κοινοπραξία ΟΠΑΠ-GFP) και όχι ως φθηνή παραχώρηση, όπως επιχειρήθηκε.

2 Η υποβολή τελικών προφορών για τα 14-20 περιφερειακά αεροδρόμια. Ένα πρόγραμμα που συνδυάζεται με σημαντικές επενδύσεις στις υποδομές και στο οποίο εμπλέκονται σημαντικοί κατασκευαστές από ολόκληρο τον κόσμο σε συνεργασία (οι περισσότεροι) με μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις.

Πρόκειται για τη γαλλική Vinci με τον Ελλάκτωρα, την αργεντίνικη Corporation America με τη ΜΕΤΚΑ του ομίλου Μυτιληναίου, την ελβετική Zurich Airport με τον όμιλο J&P ΑΒΑΞ και τη γερμανική Fraport με τον όμιλο Κοπελούζου. Ενδιαφερόμενοι επίσης η γαλλική Aeroports De La Cote d’Azur, η αμερικανική επενδυτική εταιρεία Advent και ο ΔΑΑ. Το πρόγραμμα αυτό είναι το πιο πιθανό να προχωρήσει κανονικά.

3 Στα σίγουρα για το φθινόπωρο συγκαταλέγονταν μέχρι πριν από μερικές εβδομάδες και οι διαγωνισμοί για τα τρένα, δηλαδή η ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑIΝΟΣΕ και της ROSCO. Το «πρόβλημα» εδώ είναι ότι η (διαφαινόμενη λόγω του εμπάργκο) απόσυρση του ρωσικού ενδιαφέροντος (από την RDZ του Γιακούνιν) οδηγεί σε μείωση του ανταγωνισμού. Σημειώνεται ότι ενδιαφέρον για τη ROSCO έχουν εκδηλώσει ακόμη η γαλλική Alstom με την Demco του Κοπελούζου και η γερμανική Siemens, ενώ για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ πέραν των Ρώσων ενδιαφέρονται οι ρουμανικοί σιδηρόδρομοι, ενώ οι Γάλλοι της SNCF φαίνεται να μην ενδιαφέρονται πλέον…

4 Για την περίοδο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου θα υπάρχουν εξελίξεις και στα ακίνητα με τις ηλεκτρονικές δημοπρασίες, τις προσφορές για τα 14 αρχοντικά και μικρά «Ξενία», τα οποία θα μετατραπούν σε boutique hotels, την 40ετή παραχώρηση των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων σε Γαλάτσι και Μαρκόπουλο, την πώληση των πέντε ακινήτων στο εξωτερικό (Ουάσιγκτον, Νέα Υόρκη, Βελιγράδι, Λιουμπλιάνα και Πραιτώρια) και το ακίνητο της Ερμιόνης.

Ζητούμενο μια διαφορετική διαχείριση

Όλα αυτά σημαίνουν ότι είναι πολύ πιθανό μια νέα κυβέρνηση να χρειαστεί να ασχοληθεί με μια σειρά σημαντικών υποθέσεων όπως αυτές του ΑΔΜΗΕ και της ΔΕΗ, η διαχείριση της περίπτωσης του ΔΕΣΦΑ, η επαναπροκήρυξη της ΔΕΠΑ και ενδεχομένως η πώληση των πακέτων του Δημοσίου στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» και τα ΕΛΠΕ.

Για την περίπτωση της ΔΕΗ η αντίθεση του ΣΥΡΙΖΑ στην εκποίηση είναι καταγεγραμμένη και εκπεφρασμένη. Μάλιστα στελέχη του σημειώνουν πως η κεντρική θέση των δανειστών μας και της Κομισιόν δεν ήταν η κατάτμηση και η πώληση ολόκληρης της επιχείρησης, όπως επιχειρείται, αλλά η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας. Τώρα, εάν αυτό σημαίνει και το πέρασμα κάποιων μονάδων ή παραγωγικών πηγών σε ιδιώτες, αυτό μπορεί να είναι μια άλλη υπόθεση.

Μια νέα διαχείριση θα απαιτηθεί και για τις περιπτώσεις των «νερών», τα οποία συνδυάστηκαν με άλλη μια πολιτική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Η επόμενη ημέρα πιθανόν να περιλάβει εκχώρηση του μάνατζμεντ, αλλά σε καμία περίπτωση του δημόσιου αγαθού. Οι περιπτώσεις του ΔΕΣΦΑ, της ΔΕΠΑ και των ΕΛΠΕ είναι πιο… αχαρτογράφητες και η πολιτική θα εξαρτηθεί και από τις εξελίξεις εκτός Ελλάδας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως θα έχουν οι εξελίξεις στα δύο μεγάλα προγράμματα ακινήτων που θεωρητικά «έκλεισαν», δηλαδή του Ελληνικού και του «Αστέρα». Με βάση τις προβλέψεις των σχετικών διαγωνισμών η έγκριση των χωροταξικών σχεδίων αποτελεί προϋπόθεση για την ολοκλήρωση των συμφωνιών παραχώρησης τόσο του «Αστέρα» όσο και του Ελληνικού. Και βέβαια εκεί θα έχει τον δικό της λόγο η Ρένα Δούρου…

Η περιφέρεια έχει ούτως ή άλλως «γνώμη» στα χωροταξικά ζητήματα που συνδέονται με τις παραχωρήσεις του ΤΑΙΠΕΔ και οι εγκρίσεις των σχετικών ΕΣΧΑΔΑ για τα δύο έργα πιθανόν να μην είναι μια… απλή υπόθεση.

Σαν να λέμε «για ποιον χτυπά η καμπάνα», αφού ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ταχθεί κατά της παραχώρησης του Ελληνικού, με τον τρόπο που έγινε στη Lamda Development του Λάτση, ενώ είχε χαρακτηρίσει ξεπούλημα την προωθούμενη μεταβίβαση του «Αστέρα» Βουλιαγμένης στους Άραβες από την Εθνική Τράπεζα. Ήδη το πάγωμα του ΕΣΧΑΔΑ του «Αστέρα» έχει παγώσει και την καταβολή του τιμήματος για το ακίνητο (80 εκατ. για το ΤΑΙΠΕΔ και 320 για την Εθνική) από τους Άραβες της Jermyn Street.

«Μαντάτα» όμως θα υπάρξουν και για τον ΟΛΠ. Μετά το πρόβλημα που δημιουργεί το «όχι» του ΣτΕ στον φιλικό διακανονισμό της κυβέρνησης «τρέχουν» να κλείσουν τη συμφωνία για την ιδιωτικοποίηση. Θα προλάβουν; Το περιβάλλον είναι ιδιαίτερα αρνητικό καθώς και ο νέος δήμαρχος της πόλης έχει ταχθεί ξεκάθαρα κατά της πώλησης του Οργανισμού.

Η πλευρά Μώραλη – Μαρινάκη έχει ταχθεί υπέρ της διατήρησης πλειοψηφικού μεριδίου του ΟΛΠ από το Δημόσιο και της παραχώρησης δραστηριοτήτων σε ιδιώτες με παραχωρήσεις, όπως ακριβώς προτείνεται και στην περίπτωση των νερών. Η νέα δημοτική αρχή έχει συμπαραταχτεί με τον πρόεδρο του ΟΛΠ Γιώργο Ανωμερίτη, που επίσης στάθηκε «απέναντι» στην ιδιωτικοποίηση του λιμανιού του Πειραιά με τον τρόπο που επιχειρείται να γίνει.

Αν και ο Πειραιάς είναι μια ειδική περίπτωση, η επικράτηση της Ρένας Δούρου στην Περιφέρεια Αττικής θα έχει σίγουρα μια διάσταση πιο «υπολογίσιμη» από την καθαρά πολιτική, καθώς η νέα περιφερειάρχης θα έχει γνώμη σε διάφορους εν εξελίξει διαγωνισμούς, όπως για παράδειγμα τις ΣΔΙΤ για τη διαχείριση των απορριμμάτων, που συγκεντρώνουν επίσης ισχυρές υποψηφιότητες.

Η Δούρου είναι αντίθετη στους τέσσερις διαγωνισμούς για την κατασκευή των εργοστασίων επεξεργασίας απορριμμάτων στην Αττική και η αντίρρησή της προβλέπεται να προκαλέσει εκρήξεις στο ευαίσθητο θέμα της αποκομιδής. Όλα αυτά αποκτούν ιδιαίτερη σημασία καθώς με πρόσφατες νομοθετικές αλλαγές η Τοπική Αυτοδιοίκηση είχε χάσει τμήμα των αρμοδιοτήτων της στην έγκριση των λεγόμενων «στρατηγικών επενδύσεων».

Άραγε η Δούρου θα κινηθεί για να το ανακτήσει;