Τον δρόμο της συνένωσης σε μεγαλύτερα σχήματα ακολουθούν πολλοί κλάδοι του επιχειρείν, καθώς η διατήρηση μικρότερων επιχειρηματικών σχημάτων μέσα στην κρίση έχει πια καταστεί αδύνατη, με τις ζημιές να απειλούν να εξαφανίσουν ακόμη και τις άλλοτε πιο υγιείς επιχειρήσεις.

Τον δρόμο της συνένωσης σε μεγαλύτερα σχήματα ακολουθούν πολλοί κλάδοι του επιχειρείν, καθώς η διατήρηση μικρότερων επιχειρηματικών σχημάτων μέσα στην κρίση έχει πια καταστεί αδύνατη, με τις ζημιές να απειλούν να εξαφανίσουν ακόμη και τις άλλοτε πιο υγιείς επιχειρήσεις.

Ενδεικτικά παραδείγματα είναι οι κλάδοι της ακτοπλοΐας και των ιχθυοκαλλιεργειών, όπου οι τράπεζες άρχισαν να παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο με στόχο τη μετοχοποίηση των δανείων και την ευρύτερη αναδιάρθρωση. Ακόμη και ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών, όμως, που δεν αντιμετωπίζει τέτοια ζητήματα, δείχνει και αυτός να κινείται στην κατεύθυνση συνένωσης σε δύο – τρία βασικά επιχειρηματικά σχήματα που θα καθορίσουν την επόμενη ημέρα.

Ο λόγος για τον οποίο τράπεζες και τραπεζίτες προκρίνουν τη συγκέντρωση των μεγάλων επιχειρήσεων σε ακόμη μεγαλύτερα σχήματα είναι ότι οι ίδιοι δεν θέλουν να επωμιστούν το βάρος της διαχείρισης και να μετατραπούν σε επιχειρηματίες. Αντιθέτως προσβλέπουν να διαμορφώσουν ελκυστικότερες επιχειρήσεις με στοιχεία δελεαστικά για Έλληνες ή ξένους (κυρίως) επενδυτές, ώστε οι ίδιες σύντομα να αποχωρήσουν από τη διαχείριση, έχοντας βέβαια κεφαλαιοποιήσει και την (αναγκαστική) συμμετοχή τους.

Στις ιχθυοκαλλιέργειες υπολογίζεται ότι (ίσως και μέχρι το τέλος τους έτους) οι τράπεζες θα μετοχοποιήσουν δάνεια της τάξης των 120 εκατ. ευρώ στους μεγαλύτερους ομίλους, ενώ θα αναχρηματοδοτήσουν τουλάχιστον άλλα 200 εκατ. ευρώ. Οι μετοχοποιήσεις των δανείων θα προσφέρουν στις τράπεζες τον πλήρη μετοχικό έλεγχο των επιχειρήσεων του κλάδου, οι οποίες, όπως εκμυστηρεύονται τραπεζικά στελέχη, στη συνέχεια είτε θα συγχωνευθούν (κατά το λογικότερο και επικρατέστερο σενάριο) είτε θα πουληθούν ξεχωριστά σε νέους επενδυτές.

Αναδιάρθρωση έρχεται και για τις ακτοπλοϊκές, που έχουν δανεισμό 900 εκατ. ευρώ και πλέον, ενώ παρουσιάζουν και σωρευμένες ζημιές σε αντίστοιχο επίπεδο. Στόχος και εδώ, οι συνενώσεις σε μεγαλύτερα και ανταγωνιστικότερα σχήματα, με την Τράπεζα Πειραιώς ήδη να κινεί τα νήματα των εξελίξεων.

Τι… ψάρια πιάνουν;

Ειδικότερα στις ιχθυοκαλλιέργειες η συμφωνία μεταξύ τραπεζών και Σελόντα πριν από μερικές ημέρες για την αναδιάρθρωση της επιχείρησης δείχνει τη μορφή που προκρίνεται για το μέλλον. Η σθεναρή αντίδραση που πρόβαλλαν έως τώρα οι μέτοχοι στα σχέδια των τραπεζών για μετοχοποίηση των δανείων (κάτι που εκ των πραγμάτων θα μειώσει δραστικά τα μερίδιά τους υπέρ των χρηματοπιστωτικών ομίλων) έφθασε στο ιστορικό της τέλος.

Ίσως πρακτικά δεν μπορούσε να γίνει κάτι διαφορετικό, αφού οι αριθμοί προκαλούσαν ασφυξία:

♦ Οι συνολικές υποχρεώσεις της Σελόντα φτάνουν τα 245,5 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 193,5 εκατ. ευρώ είναι τραπεζικός δανεισμός.

♦ Ο όμιλος έχει αρνητικά ίδια κεφάλαια 43,2 εκατ. ευρώ, ενώ το 2013 κατέγραψε ζημιές 60,4 εκατ. ευρώ και πωλήσεις 132,8 εκατ. ευρώ. Έτσι, στην κεκλεισμένων των θυρών έκτακτη γενική συνέλευση οι μέτοχοι (μεταξύ των οποίων και το Linnaeus Capital) έδωσαν τη συγκατάθεσή τους στην τραπεζική παρέμβαση.

Ο σχεδιασμός για την αναδιάρθρωση προβλέπει κεφαλαιοποίηση δανείων περίπου 50 εκατ. ευρώ και την επαναρύθμιση άλλων 100 εκατ. ευρώ δανείων. Με βάση το ίδιο σχέδιο, οι τράπεζες θα αποκτήσουν το 80% της Σελόντα, ενώ οι έως τώρα μεγαλομέτοχοι θα γίνουν… μικρομέτοχοι. Ειδικότερα οι αδελφοί Στεφανή θα έχουν σε λίγο καιρό μόλις το 4%, ενώ το Linnaeus το 3,5%.

Η λύση τύπου Σελόντα θα είναι ο οδηγός και για τις υπόλοιπες αναδιαρθρώσεις εταιρειών, είτε αυτές ανήκουν στον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειας είτε ανήκουν σε άλλους κλάδους.

Οι πληροφορίες από τον χώρο των «ψαριών» αναφέρουν ότι πολύ κοντά σε μια ανάλογη συμφωνία βρίσκεται και η Νηρεύς, στην οποία οι τράπεζες θα κεφαλαιοποιήσουν δάνεια 60-70 εκατ. ευρώ και αντ’ αυτού θα αποκτήσουν – κατά τις ίδιες πληροφορίες – το 70% της επιχείρησης. Το κλειδί εδώ είναι το ύψος των δανείων που θα τεθούν προς νέα ρύθμιση, με την επιχείρηση να ζητά νέους όρους για ποσά ύψους 130 εκατ. ευρώ, ώστε να περιορίσει το κόστος εξυπηρέτησης σε βιώσιμα επίπεδα (περί το 5%).

Η κατάσταση είναι πιεστική για τον Νηρέα με το σύνολο των συνολικών υποχρεώσεων να ξεπερνά τα 310 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 225 εκατ. αφορούν τον τραπεζικό δανεισμό. Εάν υπάρξει συμφωνία σε αυτά τα επίπεδα, υπολογίζεται ότι οι τράπεζες θα αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο του Νηρέα, με τους παραδοσιακούς μετόχους να γίνονται και στην περίπτωση αυτή μικρομέτοχοι. Το Linnaeus θα περιοριστεί από το 24% σε 8% – 9%, ενώ ο Αριστείδης Μπελλές από 21% σε 5% – 6%.

Με τις τράπεζες να ελέγχουν τις ηγέτιδες δυνάμεις του κλάδου, τίποτε δεν θα πρέπει να αποκλείεται στην κατεύθυνση της εξεύρεσης επενδυτών που θα καλοπληρώσουν τα επιχειρηματικά σχήματα την επόμενη ημέρα: από κοινές εμπορικές πλατφόρμες μέχρι και συγχωνεύσεις.

Άλλωστε οι τραπεζίτες γνωρίζουν πολύ καλά πως, παρά τα οικονομικά και διοικητικά προβλήματα στις ιχθυοκαλλιέργειες, ο κλάδος, με εξαγωγές αξίας άνω των 400 εκατ. ευρώ, αποτελεί ακόμη ένα εθνικό κεφάλαιο και δεν έχει χάσει την προστιθέμενη αξία του. Βασική προμηθεύτρια στις χώρες του ΟΟΣΑ σε νωπά ψάρια, η Ελλάδα είναι η πρώτη σε εξαγωγές στις αγορές της Ιταλίας και της Γαλλίας, με ποσοστά 40% και 23% αντίστοιχα στο σύνολο των εισαγωγών τους.

Τι «λογικότερο» λοιπόν από τον παραμερισμό των προσωπικών στρατηγικών, οι οποίες οδήγησαν στα οικονομικά αποτελέσματα που προαναφέρθηκαν, και τη διαμόρφωση μιας νέας ανταγωνιστικής στρατηγικής, ικανής να αντιμετωπίσει την απειλή της Τουρκίας, που πριμοδοτεί και προικοδοτεί τις δικές της επιχειρήσεις, αυξάνοντας δραστικά την παραγωγή της, αποσπώντας ολοένα και μεγαλύτερα μερίδια σε παραδοσιακές για την Ελλάδα αγορές, όπως η Ισπανία, και παίρνοντας τα πρωτεία στη Ρωσία…

Στην κόψη του ξυραφιού

Στην ακτοπλοΐα το σύνθημα για την επόμενη ημέρα έδωσαν η είσοδος στρατηγικού επενδυτή στην Attica Συμμετοχών (Superfast Ferries και Blue Star Ferries) και λίγο νωρίτερα η αύξηση κεφαλαίου στη Minoan Lines, που ελέγχεται πλέον από τον ιταλικό όμιλο Γκριμάλντι.

Πέραν των εταιρικών εξελίξεων, όμως, ο κλάδος το επόμενο διάστημα, με το τέλος της θερινής περιόδου, θα πρέπει να αντιμετωπίσει την αποχώρηση ή και την πώληση πλοίων, όπως και τη μείωση της συχνότητας δρομολογίων σε μακρινούς και άγονους προορισμούς που γίνονται επιχειρηματικά αρνητικοί τη χειμερινή περίοδο.

Ήδη η έκπτωση της ΝΕΛ από τις γραμμές του Βορείου Αιγαίου δείχνει ότι, αν ο κλάδος δεν αναδιαρθρωθεί ουσιαστικά, πέραν των επιχειρηματικών εξελίξεων θα υπάρξουν σοβαρά προβλήματα και στην ακτοπλοϊκή κάλυψη των νησιών μας.

Μπορεί η ιταλικών συμφερόντων Minoan Lines, μετά την αύξηση κεφαλαίου κατά 80 εκατ. ευρώ από τον βασικό μέτοχό της, να βελτιώνει τον ισολογισμό της, είναι όμως η Attica Συμμετοχών, που με τα μεγαλύτερα μεγέθη, την κάλυψη της Πειραιώς στο ομολογιακό της, την είσοδο ξένου επενδυτή και την καλύτερη σχέση δανεισμού και περιουσιακών στοιχείων, αλλά και έναν στόλο αξίας 628 εκατ. ευρώ, που έχει βάλει ρότα να γίνει εθνικός πρωταθλητής.

Υπενθυμίζεται ότι στις αρχές Αυγούστου η Attica ανακοίνωσε την επίτευξη συμφωνίας με το σύνολο των δανειστών της για την πλήρη και μακροπρόθεσμη αναχρηματοδότηση του υφιστάμενου δανεισμού, στο πλαίσιο της οποίας συμφώνησε με τη Fortress Investment Group και για επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 75 εκατ. ευρώ.

Με τις εισηγμένες του κλάδου να παραμένουν σε αρνητικό περιβάλλον, το τρίτο τρίμηνο του έτους – οπότε αποτυπώνονται και τα αποτελέσματα της αυξημένης τουριστικής σεζόν – αναμένεται να είναι καθοριστικό για τη διαμόρφωση των προϋποθέσεων που θα οδηγήσουν τις εξελίξεις. Για όσους έχουν τη δυνατότητα…

♦ Attica: Ζημίες μετά από φόρους 21,07 εκατ. ευρώ για το πρώτο εξάμηνο από ζημίες 21,06 εκατ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2013. Oι ενοποιημένες πωλήσεις ανήλθαν σε 104,23 εκατ. ευρώ από 106,71 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό εξάμηνο.

♦ Minoan: Ενοποιημένος κύκλος εργασιών στα 72,770 εκατ. ευρώ έναντι 70,932 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο εξάμηνο του 2013, με αύξηση 1,838 εκατ. ευρώ. Καθαρές ζημιές του εξαμήνου στα 4,499 εκατ. ευρώ έναντι 8,975 εκατ. ευρώ πέρυσι, ενώ οι συνολικές υποχρεώσεις μειώθηκαν σε 276,8 εκατ. ευρώ έναντι 317,67 εκατ. ευρώ στα τέλη του 2013 και ως αποτέλεσμα της ΑΜΚ.

♦ ΑΝΕΚ: Κύκλος εργασιών εξαμήνου στα 69,2 εκατ. ευρώ έναντι 73,7 εκατ. το 2013. Τα EBITDA διαμορφώθηκαν σε ζημιές 6,6 εκατ. έναντι ζημιών 5,6 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο, ενώ τα καθαρά αποτελέσματα μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας διαμορφώθηκαν σε ζημιές 21,2 εκατ. έναντι ζημιών 19,3 εκατ. Οι βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις στο τέλος του πρώτου εξαμήνου 2014 ανήλθαν σε 296,2 εκατ. έναντι 290,5 εκατ. στα τέλη του 2013.

♦ ΝΕΛ: Κύκλος εργασιών 17,626 εκατ. ευρώ έναντι 23,434 εκατ. του 2013. Με μείωση 24,78% ήταν αναμενόμενες οι ζημίες να ανέβουν στα 5,844 εκατ. έναντι ζημιών 3,728 εκατ. του 2013. Τα αποτελέσματα πριν και μετά από φόρους κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014 έδειξαν ζημίες 11,053 εκατ. έναντι ζημιών 10,355 εκατ. κατά το πρώτο εξάμηνο του 2013. Οι συνολικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν στα 80,606 εκατ. ευρώ έναντι 71,654 εκατ. στα τέλη του 2013.

Όργιο σεναρίων

Τι μέλλει γενέσθαι; Τα σενάρια δίνουν και παίρνουν.

Εδώ, με «μπούσουλα» το υπόδειγμα Attica – Πειραιώς – Fortress, οι ενδείξεις και οι πληροφορίες προοιωνίζονται έναν μεγάλο κύκλο εξαγορών και συγχωνεύσεων που θα οδηγήσουν στην επόμενη ημέρα. Με την Attica να έχει διασφαλίσει τη στήριξη του Fortress, το επικρατέστερο σενάριο φέρνει πιο «κοντά» τις Attica και ΑΝΕΚ, που εξελικτικά θα μπορέσουν να ανταγωνιστούν τη Minoan, η οποία μετά τις ΑΜΚ έχει επικεντρωθεί στις γραμμές της Αδριατικής.

Η ΑΝΕΚ «μιλάει» με την τράπεζα China Development Bank και με ναυπηγείο της Άπω Ανατολής για τη ναυπήγηση πλοίων με φθηνό καύσιμο (υγροποιημένο αέριο). Παράλληλα διατηρεί τη στρατηγική συνεργασία με την Attica στις γραμμές της Κρήτης και σε αυτές της Αδριατικής, με το ενδεχόμενο επέκτασής τους.

Από την πλευρά της η Hellenic Seaways δείχνει να έχει αποφασίσει την προοπτική της… δίαιτας, ίσως ως προάγγελο συνένωσής της σε κάποιο ευρύτερο σχήμα. Πρόσφατα πήρε αποφάσεις για πωλήσεις πλοίων, κάτι που επιβεβαίωσε την προοπτική αυτή. Με δεδομένο όμως ότι η Minoan κατέχει το 33% της Hellenic Seaways, η προοπτική να έχει τον πρώτο λόγο είναι ισχυρή, έστω και αν οι Ιταλοί δηλώνουν από καιρό ότι θέλουν να το πουλήσουν.