«Η επιθεώρηση πέθανε. Ζήτω η επιθεώρηση» θα έλεγε κάποιος βλέποντας την παράσταση «1821 – Η Επιθεώρηση» των Δημήτρη Καραντζά και Φοίβου Δεληβοριά, καθώς αυτό το δημοφιλές θεατρικό είδος, έπειτα από χρόνια σιωπής, επιχειρεί πάλι να βρει τον βηματισμό του.

Ωστόσο, παρότι τo συγκεκριμένο εγχείρημα διαθέτει κάποιες έξυπνες ιδέες, δεν καταφέρνει να υπερπηδήσει τον σκόπελο ενός «γέλιου» που εκμαιεύεται συχνά από κοινοτοπίες ή ανούσια σκετσάκια και όχι από βιτριολικά σατιρικά κείμενα – κυρίως πολιτικού περιεχομένου – που στο παρελθόν έγραψαν εμπνευσμένοι συγγραφείς.

Γιατί η επιθεώρηση, που εγκαθίσταται στη χώρα μας ως αμιγώς ελληνικό είδος στα τέλη του 19ου αιώνα, είναι κατ’ εξοχήν πολιτική. Και ανθίζει εποχές δύσκολες, όπως η δική μας. Το έχουν αποδείξει τη μεταπολεμική περίοδο σημαντικοί κειμενογράφοι, όπως ο Μίμης Τραϊφόρος, οι Γιαλαμάς – Πρετεντέρης, ο Τσιφόρος, οι Γιαννακόπουλος – Σακελάριος κ.ά.

Αλλά και στη διάρκεια της χούντας και στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, το Ελεύθερο Θέατρο και η Ελεύθερη Σκηνή (Σταμάτης Φασουλής, Μίμης Χρυσομάλλης, Κώστας Αρζόγλου, Άννα Παναγιωτοπούλου, Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Υβόννη Μαλτέζου, Νένα Μεντή, Σοφία Σεϊρλή κ.ά.) είναι παραδείγματα έξοχης πολιτικής γραφής που επηρέασαν καθοριστικά τη μετέπειτα εξέλιξή της.

Αντίθετα, ύστερα από ένα διάστημα πετυχημένων παραστάσεων, με ηθοποιούς όπως ο Λάκης Λαζόπουλος, ο Χάρρυ Κλυνν, ο Στάθης Ψάλτης κ.ά., η επιθεώρηση στέρεψε και βυθίστηκε στην αφάνεια ή, καλύτερα, μετατράπηκε σε φτηνό θέαμα με κυρίαρχο στοιχείο τη βωμολοχία.

Τώρα ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς και ο μουσικός Φοίβος Δεληβοριάς, ακολουθώντας τη γνωστή δομή της (διαδοχή σατιρικών σκετς και ενδιάμεσα τραγουδιστικά και χορευτικά στιγμιότυπα) και αντλώντας έμπνευση από την Επανάσταση του 1821, επιχειρούν να αναμοχλεύσουν την Ιστορία, αλλά και να σατιρίσουν τη σύγχρονη πραγματικότητα. Ξεκινώντας, ωστόσο, από τη μυθολογία των ηρώων που – παρ’ όλη την ηθική πια κατάρρευσή μας – μας καθιστά «ξεχωριστή ράτσα», δίνουν εν τέλει έμφαση στην ευκολία ενός θεάματος τύπου lifestyle, ενώ την ίδια στιγμή στη ζωή μας επικρατεί το χάος.

Κατ’ επέκταση η παράσταση ασχολείται περισσότερο με θέματα όπως το «ξαφνικό» εγχώριο κίνημα #metoo, την πανδημία, τα reality shows, τις ταινίες του Γιάννη Οικονομίδη, τις τηλεπερσόνες και άλλα συναφή.

Το κυρίαρχο πρόβλημα της παράστασης, όμως, είναι τα ίδια τα κείμενα που, πολλά απ’ αυτά, γράφτηκαν χωρίς έμπνευση: Λένα Κιτσοπούλου, Γιάννης Αστερής, Γλυκερία Μπασδέκη, Κώστας Μανιάτης, Κώστας Κωστάκος, Κέλλυ Παπαδοπούλου, Φοίβος Δεληβοριάς.

Ιδιαίτερα όσα πλατειάζουν – όπως το «Όταν πήγα να πάρω μέρος στον επαναστατικό αγώνα» της Λένας Κιτσοπούλου – διασπώντας τη ροή της παράστασης, η οποία έτσι κι αλλιώς διαρκεί δυόμισι ώρες χωρίς διάλειμμα, κουράζοντας τον θεατή.

Αλλά και κάποια που δεν διαθέτουν ούτε χιούμορ ούτε καυστικό σχολιασμό. Αντίθετα εκτελούνται με δίχτυ ασφαλείας (ίσως για να μην ενοχλήσουν πραγματικά κανέναν) και τελικά καταντούν πληκτικά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι αφενός η αναφορά σε πρόσωπα της επικαιρότητας (τη Γιάννα Αγγελοπούλου ή τη Νίκη Κεραμέως) και αφετέρου η γελοία «παρέλαση» ανθρώπων της πολιτικής ζωής του τόπου και γνωστών καλλιτεχνών (από τον Παπανδρέου με τη Δήμητρα Λιάνη μέχρι τον Τσίπρα και από τον Ρουβά μέχρι την Έλενα Παπαρίζου).

Οι περισσότεροι ηθοποιοί, αν και αδόκιμοι στο είδος, προσφέρουν ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα. Ξεχωρίζει βέβαια η Μίρκα Παπακωνσταντίνου, που γνωρίζει καλά τους κώδικες της επιθεώρησης και κλείνει ευφυώς το μάτι στους θεατές. Επίσης διακρίθηκαν η Ελένη Κοκκίδου για την έντονη σκηνική της παρουσία στον ρόλο της δασκάλας που προσπαθεί να εκπαιδεύσει τον ανίδεο μαθητή της (καλός και ο Πάνος Παπαδόπουλος), ο Γιάννης Κλίνης, ο οποίος υποδύεται επιτυχώς τη Γιάννα Αγγελοπούλου, και η νεότερη Ιωάννα Πιατά.

Η μουσική του Φοίβου Δεληβοριά εξυπηρέτησε επαρκώς τα δρώμενα. Το φτωχό σκηνικό – υπακούοντας στην ανάγκη μιας περιοδείας – δεν κατάφερε να μεταδώσει στο κοινό τη λάμψη της επιθεώρησης.

Διαβάστε επίσης:

Μια ρηξικέλευθη αφήγηση της Ελληνικής Επανάστασης

Ένα «μπουλούκι» από το μέλλον…

«Μήδεια» του Μποστ