Μια από τις πλέον δύσκολες περιόδους της διέρχεται η κυβέρνηση, η οποία μοιάζει να κινείται μπροστά στις πολλαπλές κρίσεις χωρίς κάποιο σχέδιο.

Οι εξελίξεις στην Ουκρανία επιβάρυναν ακόμα περισσότερο το ήδη βεβαρημένο – λόγω της ακρίβειας – κλίμα και, ταυτόχρονα, αυξάνουν διαρκώς τις πιέσεις για κινήσεις και μέτρα που θα ελαφρύνουν κάπως τα βάρη που έχουν πέσει στις πλάτες των καταναλωτών.

Παράλληλα η ουκρανική κρίση επαναφέρει στο προσκήνιο – με επιτακτικό τρόπο – το θέμα της ενεργειακής επάρκειας και ασφάλειας της χώρας, ζήτημα το οποίο, άλλωστε, βρέθηκε στο επίκεντρο του έκτακτου ΚΥΣΕΑ της περασμένης Δευτέρας.

Καμπανάκια από Ρέγκλινγκ

Grosso modo η κυβέρνηση εκτιμά ότι, από άποψη προμήθειας και αποθεμάτων, ιδίως φυσικού αερίου, η χώρα δεν θα έχει σοβαρό πρόβλημα (εάν, φυσικά, οι συνθήκες δεν επιδεινωθούν κι άλλο), καθώς η Ρωσία δεν έχει μειώσει τις εξαγωγές της, ενώ υπάρχει και η διέξοδος του LNG από χώρες της βόρειας Αφρικής.

Αυτό που τρομάζει είναι μια ενδεχόμενη νέα «κούρσα» στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, η οποία θα οδηγήσει σε περαιτέρω ανατιμήσεις στα οικιακά τιμολόγια και νέα ανάγκη για παρεμβάσεις.

Αυτό είπε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου στον Alpha, όταν παραδέχθηκε πως «βλέπουμε ότι ενδεχομένως να χρειαστεί να έχουμε ακόμα μεγαλύτερη παρέμβαση, αν ανέβουν πολύ οι τιμές του φυσικού αερίου το επόμενο διάστημα και αν αυτό επηρεάσει τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας». Ωστόσο, από την άλλη, η κυβέρνηση ξέρει πως, ό,τι κι αν κάνει, θα πρέπει να έχει το ένα μάτι στα δημοσιονομικά, καθώς ήδη τα «καμπανάκια» έχουν αρχίσει να χτυπάνε δυνατά.

Όχι ότι ήταν απαραίτητο, δηλαδή, αλλά ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ έσπευσε να υπενθυμίσει ότι «το δημόσιο χρέος παραμένει πολύ υψηλό, υπογραμμίζοντας τη σημασία της επιστροφής σε ισχυρή δημοσιονομική θέση όπως την περίοδο πριν από την πανδημία.

Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες θα πρέπει να συνεχιστούν για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα και την εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών της κυβέρνησης». Με απλά λόγια, επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα, και γρήγορα.

Ισορροπία σε τεντωμένο σχοινί

Το πρόβλημα με αυτή την… άσκηση ισορροπίας σε τεντωμένο σχοινί είναι ότι τα στοιχεία ώς τώρα δεν επιτρέπουν και πολλή αισιοδοξία, καθώς:

● Η ακρίβεια συνεχίζει να αποτελεί θηλιά για εκατομμύρια νοικοκυριά στη χώρα (οι αυξήσεις στο ρεύμα κυμαίνονται κοντά στο 56,7% στο φυσικό αέριο στο 154% και στο 36% για το πετρέλαιο θέρμανσης, ενώ ανατιμήσεις καταγράφονται και σε πολλά προϊόντα ευρείας κατανάλωσης).

● Η ουκρανική κρίση φέρνει νέες ανατιμήσεις, καθώς πλέον η τιμή του πετρελαίου βρίσκεται γύρω από τα 100 δολάρια το βαρέλι, ενώ το φυσικό αέριο βρίσκεται πάνω από τα 80 ευρώ ανά μεγαβατώρα.

● Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης υποστήριξε ότι για κάθε 10 ευρώ αύξηση στην τιμή της μεγαβατώρας στο φυσικό αέριο το ΑΕΠ μειώνεται κατά περίπου 600 εκατ. ευρώ.

● Από την άλλη, ειδικά για τον τομέα της ενέργειας, η κυβέρνηση έχει «καβάτζα» στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης για το 2022 περίπου 1,5 δισ. ευρώ, ενώ και το πλεόνασμα του Ειδικού Λογαριασμού των ΑΠΕ εκτιμάται ότι θα φθάσει τα 2 δισ. για φέτος. Ωστόσο, αν δεν υπάρξει αποκλιμάκωση των τιμών, τότε θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα «μπει χέρι» και στον προϋπολογισμό για ενισχύσεις.

Στο πλαίσιο αυτό μόνο ως έκπληξη δεν μπορούν να θεωρηθούν οι δηλώσεις Σκυλακάκη ότι το έκτακτο επίδομα του Πάσχα σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες δεν έχει «κλειδώσει» ακόμα, αφού, όπως είπε ο αναπληρωτής ΥΠΟΙΚ, «η κυβέρνηση, εφόσον υπάρχει χώρος, θα πάει με στόχευση στους οικονομικά ευάλωτους και όχι οριζόντια. Αλλά το “αν” το λένε όλοι και το είπε και ο πρωθυπουργός, το είπε και ο υπουργός Οικονομικών, το λέω και εγώ. Διότι, όπως είπε ο πρωθυπουργός, πρώτα θα μετρήσουμε και μετά θα ανακοινώσουμε τα μέτρα».

Θηλιά ο πληθωρισμός

Αν στα παραπάνω προστεθεί το ότι ο πληθωρισμός – που τον Ιανουάριο διαμορφώθηκε στο 6,2% – εκτιμάται πως θα ανέβει άλλες μία με δύο εκατοστιαίες μονάδες το επόμενο διάστημα (να σημειωθεί ότι ο προϋπολογισμός μιλά για μέσο πληθωρισμό 0,9% για το 2022…), γίνεται προφανές ότι, εκτός της αναγκαίας αναθεώρησης των μακροοικονομικών μεγεθών, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης είναι αναγκασμένο να κάνει… ταχυδακτυλουργίες.

Αλλιώς δεν είναι προφανές το πώς θα μπορέσει αφενός να δώσει έστω στοχευμένες ενισχύσεις στους πιο ευάλωτους, αφετέρου να μην ξεφύγει δημοσιονομικά, αφού ο Ρέγκλινγκ ήδη «έδωσε στίγμα» για το τι έρχεται, ενώ και η Κομισιόν έχει ξεκαθαρίσει ότι η ρήτρα διαφυγής δεν πρόκειται να επεκταθεί και στο 2023.

Μπροστά στον κίνδυνο… ανεξέλεγκτων καταστάσεων, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε στο Μαξίμου με τον νέο πρόεδρο της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος και πρόεδρο του ΕΒΕΘ Γιάννη Μασούτη και τον πρόεδρο του ΕΒΕΑ Γιάννη Μπρατάκο, με τους οποίους συζητήθηκαν μεταξύ άλλων

● η κατάσταση στην αγορά,

● η αύξηση του ενεργειακού κόστους λόγω της κρίσης στην Ουκρανία και της αβεβαιότητας στην προμήθεια φυσικού αερίου και οι συνέπειές της.

Η κυβέρνηση προσπαθεί να ανιχνεύσει τις προθέσεις των παραγόντων της αγοράς, αλλά και την κατάσταση που επικρατεί, προκειμένου να σχηματοποιήσει την πολιτική της αλλά και να προλάβει τις γκρίνιες που καταγράφονται και στο εσωτερικό της Κ.Ο. της Ν.Δ. για τις επιπτώσεις της ακρίβειας στα λαϊκά στρώματα.

Προβληματισμός για τις εξελίξεις

Αν κάποιος αφήσει στην άκρη την άποψη του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνι Γεωργιάδη ότι για τους «φουσκωμένους» λογαριασμούς ρεύματος φταίει η… ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς (με το σκεπτικό ότι δεν άφηνε να γίνουν επενδύσεις…), η πραγματικότητα λέει ότι η κυβέρνηση κινείται στη λογική του «βλέποντας και κάνοντας» μπροστά και σε αυτή την κρίση.

Για την ώρα επιδίδεται σε προσπάθεια προβολής ετοιμότητας και αισιοδοξίας ότι τελικά τα πράγματα θα βελτιωθούν (ενόψει και του καλοκαιριού και μιας αναμενόμενης επιτυχημένης τουριστικής σεζόν), χωρίς, ωστόσο, να κρύβει τον προβληματισμό της για τις εξελίξεις.

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, μιλώντας στο Kontra Channel, δεν έκρυψε την ανησυχία του για πιθανές επιπτώσεις από ενδεχόμενη επιδείνωση της κατάστασης στην Ουκρανία.

Πάντως, τόνισε ότι η οικονομία έχει γερές αντοχές και βάσεις, αναφέρθηκε στις κινήσεις για το χρέος – την αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ – λέγοντας ότι θα επιφέρει εξοικονόμηση περίπου 50 εκατομμυρίων ευρώ, και επανέλαβε το γνωστό «τροπάρι» της κυβέρνησης, ότι δηλαδή τα εισοδήματα αυξήθηκαν κατά 6,5% με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και ότι επίκειται και η δεύτερη – μεγαλύτερη του 2% από 1.1.2022 – αύξηση του κατώτατου μισθού.

«Παιχνίδια» επιστροφής στην κανονικότητα

Από την άλλη, στο πλαίσιο της στρατηγικής που ακολουθείται εδώ και μερικές εβδομάδες, η κυβέρνηση μοιάζει να επενδύει σημαντικά στο μήνυμα ότι ύστερα από σχεδόν δύο χρόνια πανδημίας, η χώρα θα επιστρέψει σταδιακά σε μια μορφή κανονικότητας και σημαντικής μείωσης των περιορισμών λόγω της πανδημίας.

Ώς την ώρα που γράφονταν αυτό το κείμενο, η επιτροπή εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας συνεδρίαζε με αντικείμενο την άρση της υποχρεωτικότητας χρήσης μάσκας σε ανοιχτούς χώρους, κάτι που φαίνεται ότι η κυβέρνηση επιθυμεί τόσο για επικοινωνιακούς όσο και για πρακτικούς λόγους, αφού, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το μέτρο καταστρατηγείται συστηματικά από όλο και περισσότερους πολίτες.

Αν τελικά η Επιτροπή πει το «ναι», το βέβαιο είναι ότι η υποχρεωτικότητα χρήσης μάσκας σε κλειστούς χώρους θα συνεχίσει να ισχύει, ενώ θα υπάρχει και ισχυρή σύσταση για χρήση μάσκας σε ανοιχτούς χώρους με συνωστισμό.

Η κυβέρνηση μοιάζει να ευθυγραμμίζεται με την υπόλοιπη Ευρώπη, όπου πολλές χώρες άρουν σταδιακά ή και πιο μαζικά τους περιορισμούς, όπως, άλλωστε, είπε και ο Γ. Οικονόμου, που σημείωσε ότι «παρακολουθούμε πολύ στενά την εξέλιξή της και στην υπόλοιπη Ευρώπη και τον τρόπο με τον οποίο οι κυβερνήσεις και στα άλλα κράτη προσαρμόζονται στα δεδομένα που προκύπτουν. Πάντοτε, με βάση τις εισηγήσεις των ειδικών, θα πάρουμε τις αποφάσεις που κάθε φορά είναι ενδεδειγμένες».

Ωστόσο, πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν και επιστήμονες που εισηγούνται η κατάργηση της μάσκας σε ανοιχτούς χώρους να γίνει λίγο αργότερα.

Ο χώρος δεξιά της Ν.Δ.

Σε πιο στενό πολιτικό επίπεδο, πλέον η κυβέρνηση παρακολουθεί με προσοχή τις κινήσεις που γίνονται στα δεξιά της, μετά και τη διαγραφή από τη Ν.Δ. του ευρωβουλευτή Γιώργου Κύρτσου ύστερα από μπαράζ επικριτικών σχολίων του για τους χειρισμούς της κυβέρνησης σε όλα τα θέματα, από την πανδημία και την οικονομία μέχρι τις διώξεις δημοσιογράφων για την υπόθεση Novartis.

Αν και η διαγραφή Κύρτσου έμοιαζε προδιαγεγραμμένη (ο ίδιος ισχυρίζεται ότι ο Κ. Μητσοτάκης τον είχε προειδοποιήσει από τις αρχές του 2021 γι’ αυτό το ενδεχόμενο), διάφορα σενάρια κυκλοφορούν σχετικά με το μέλλον του ευρωβουλευτή. Ο ίδιος ο Κύρτσος τα έχει διαψεύσει κατηγορηματικά εξαπολύοντας επίθεση κατά του Μαξίμου γι’ αυτά.

Ωστόσο κυβέρνηση και Ν.Δ. δεν κρύβουν ότι παρακολουθούν από όσο πιο κοντά γίνεται τα τεκταινόμενα στα δεξιά της και τις συζητήσεις σχετικά με τη σύμπηξη ενός σχήματος που θα εκφράζει αυτό τον χώρο, δεδομένου ότι διάφορες αποφάσεις της κυβέρνησης (εμβολιασμός, αποδοχή της Συμφωνίας των Πρεσπών, μεταναστευτικό, κ.λπ.) έχουν δημιουργήσει δυσαρέσκεια σε μέρος του πιο συντηρητικού κομματιού των ψηφοφόρων της, το οποίο ίσως αναζητήσει την έκφρασή της σε άλλα κομματικά σχήματα.

Πολλώ δε μάλλον αν ληφθεί υπόψη ότι η χώρα στην ουσία βρίσκεται σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο και ότι η συζήτηση για νέα αλλαγή του εκλογικού νόμου – παρά τις διαρκείς διαψεύσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου – δεν δείχνει να βγαίνει από το πλάνο της επικαιρότητας, όπως και το σενάριο για πρόωρη προσφυγή σε κάλπες.

Διαβάστε επίσης:

Πάρτι γενεθλίων για τον κορωνοϊό

Συνδρομητική έκρηξη στην TV

ΚΚΕ: Κινηματική εγρήγορση στο πλευρό εργαζομένων – αγροτών