Με την παρέμβαση του ίδιου του πρωθυπουργού, ο οποίος έδωσε το περίγραμμα των νέων μέτρων, η κυβέρνηση επιχειρεί να στείλει το μήνυμα ότι προσπαθεί να παρέμβει ουσιαστικά στο «τσουνάμι» ακρίβειας που σαρώνει τη χώρα.

Στο τηλεοπτικό μήνυμά του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγγειλε τρίμηνο πρόγραμμα ύψους 1,1 δισ. ευρώ, μιλώντας «για μέτρα που απευθύνονται στους πιο αδύναμους και στη μεσαία τάξη» και συμπληρώνοντας ότι «οι ρυθμίσεις αφορούν όλα τα μέτωπα της ακρίβειας: την τόνωση του εισοδήματος με ένα έκτακτο επίδομα στους χαμηλά αμειβόμενους και τους χαμηλοσυνταξιούχους.

Τη στήριξη των οικογενειών με παιδιά, που έχουν σήμερα και τα περισσότερα έξοδα. Τη γενναία επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος. Αλλά και τη μερική απορρόφηση των αυξήσεων στα καύσιμα, με την κάλυψη 180 λίτρων για την κίνηση των οχημάτων. Ενώ συνδυάζονται με ειδικές μέριμνες για τους αγρότες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν χτυπηθεί ιδιαίτερα από τις αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα».

«Γραμμή άμυνας»

Ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι τα μέτρα αυτά έρχονται «σε συνέχεια των 2,6 δισ. ευρώ που έχουν ήδη διατεθεί από το ξέσπασμα της ενεργειακής αναστάτωσης. Και για μέτρα που θα ισχύουν για τον Απρίλιο, τον Μάιο και τον Ιούνιο», συμπληρώνοντας ότι «όλες οι νέες ρυθμίσεις υπηρετούν δύο αρχές: πρώτον, είναι στοχευμένες και όχι οριζόντιες, δίνοντας ειδικότερη έμφαση στη στήριξη των πιο αδύναμων. Και δεύτερον, είναι ευθυγραμμισμένες με τη συνετή δημοσιονομική πολιτική την οποία έχουμε εξαρχής χαράξει».

Μάλιστα, φρόντισε να επιχειρήσει να προλάβει τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, λέγοντας ότι «ακούω, βέβαια, από τώρα τις κραυγές της αντιπολίτευσης για “ψίχουλα” και “κοινωνική αναλγησία”. Αλλά σας βεβαιώνω ότι πρώτος εγώ θα αποφάσιζα ένα μεγαλύτερο πακέτο στήριξης αν ήμουν σίγουρος ότι αυτό δεν θα έθετε σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα.

Όμως, δυστυχώς, η πατρίδα μας δεν έχει ακόμα πλήρως συνέλθει από τη 10ετή οικονομική κρίση. Δεν φτάσαμε ακόμα στην πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα. Και πάντα οι κερδοσκόποι θα καραδοκούν να εκμεταλλευτούν την όποια αδυναμία μας».

Τέλος, υπογράμμισε ότι «καθώς οι εποχές που έρχονται είναι αχαρτογράφητες, δεν πρόκειται, για να φανώ προσωρινά ευχάριστος, να υπονομεύσω την αναπτυξιακή πορεία του τόπου μας. Έχουμε κάνει πολλές θυσίες για να ξανακυλήσουμε πίσω. Η υπόσχεσή μου να βρίσκομαι πάντα δίπλα στον πολίτη ισχύει όσο ποτέ, χωρίς να κρύβω τα εμπόδια».

Καθώς σήμερα οι συναρμόδιοι υπουργοί θα προχωρήσουν στην εξειδίκευση των μέτρων ανά τομέα, η αλήθεια είναι ότι οι προσδοκίες για ένα γενναιόδωρο πακέτο, το οποίο θα έδινε πραγματική ανάσα στα νοικοκυριά, μάλλον πηγαίνουν… άκλαυτες. Κι αυτό διότι ήδη από το Eurogroup της Δευτέρας τα μηνύματα προς την Αθήνα ήταν σαφή: μέτρα εκτός προϋπολογισμού δεν πρόκειται να γίνουν δεκτά από την Κομισιόν.

Επίσης, τα ευρωπαϊκά όργανα έχουν από καιρό ξεκαθαρίσει ότι όλα τα μέτρα που λαμβάνονται θα πρέπει να βρίσκονται εντός πλαισίου δημοσιονομικής πειθαρχίας, ιδίως για χώρες – όπως η Ελλάδα – που έχουν και υψηλό έλλειμμα και μεγάλο χρέος.

Ο μηχανισμός για τα καύσιμα

Έτσι, σε αδρές γραμμές, η κυβέρνηση αναμένεται να παρουσιάσει έναν μηχανισμό επιστροφής κάποιων χρημάτων στους καταναλωτές που αγοράζουν καύσιμα (οι τιμές των οποίων βρίσκονται πλέον… στη στρατόσφαιρα). Το σχήμα που θα παρουσιαστεί λεπτομερειακά σήμερα προβλέπει χονδρικά την πληρωμή σε τιμές λιανικής και εν συνεχεία την είσοδο του κάθε καταναλωτή σε πλατφόρμα, μέσω της οποίας θα του επιστρέφονται κάποια σεντς ανά λίτρο καυσίμου.

Ωστόσο, για παράδειγμα στη Γαλλία που έχει υιοθετήσει αντίστοιχο σύστημα, αλλά μόνο για τέσσερις μήνες (από 1η Απριλίου ώς 31η Ιουλίου), η έκπτωση προσδιορίζεται στα 15 σεντς ανά λίτρο, ενώ στη συνέχεια θα αλλάξουν τα κριτήρια επιδότησης.

Επίσης αναφέρεται ότι θα υπάρχουν και εισοδηματικά κριτήρια (οι πληροφορίες μιλούν για μεικτό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα ώς 30.000 ευρώ, ωστόσο το ποσό αυτό δεν είναι ακόμα οριστικό). Η ουσία είναι ότι η παρέμβαση που η κυβέρνηση αναμένεται να κάνει δεν πρόκειται να είναι… εντυπωσιακή.

«Ζόρικες» προβλέψεις

Αντίστοιχου εύρους και μεγέθους παρεμβάσεις αναμένονται και σε άλλους τομείς, όπως οι λογαριασμοί ρεύματος και φυσικού αερίου, οι οποίοι κυριολεκτικά τσουρουφλίζουν τα νοικοκυριά και προκαλούν τεράστια δυσαρέσκεια στους πολίτες, η οποία, πλέον, αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις.

Επίσης, ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί τι θα γίνει με πιθανό βοήθημα, υπό μορφή μετρητών, γύρω στο Πάσχα, στους πιο αδύναμους. Η κυβέρνηση αναζητά ακόμα τον ιδανικό συνδυασμό ώστε και να υπάρξει μια «χείρα βοηθείας» προς τα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα αλλά και να μην παρατηρηθεί δημοσιονομικός εκτροχιασμός.

Ωστόσο η κυβέρνηση βρήκε «σύμμαχο» στις πολιτικές επιλογές της στο Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, ο επικεφαλής του οποίου Φραγκίσκος Κουτεντάκης, παρουσιάζοντας την τριμηνιαία έκθεσή του, τόνισε ότι θα πρέπει να αποφευχθούν τα οριζόντια μέτρα, λέγοντας πως «είναι καλύτερα όσα χρήματα διατεθούν να δοθούν σε αυτούς που δεν μπορούν να πληρώσουν το ρεύμα τους. Η μείωση του ΕΦΚ στη βενζίνη δεν θα πρέπει να είναι προτεραιότητα».

Πάντως, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους επιφύλαξε και μια μεγάλη «κρυάδα» στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, προβλέποντας για το 2022 πληθωρισμό που στην καλύτερη περίπτωση θα «τρέχει» κοντά στο 7% και στη χειρότερη θα διαμορφωθεί γύρω από το 11%, με αντίστοιχες μειώσεις και στον ρυθμό ανάπτυξης.

Ο «ευρωπαϊκός» παράγοντας

Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο προϋπολογισμός του 2022 καταρτίστηκε με παραδοχή για πληθωρισμό μόλις στο 0,8%, γίνεται αντιληπτό ότι ακόμα και η πιο μετριοπαθής πρόβλεψη του Γραφείου δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας και κάνει ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη για λήψη πιο δραστικών μέτρων από την κυβέρνηση (και, ενδεχομένως, και για αναθεώρηση του προϋπολογισμού).

Το πιο ανησυχητικό, ωστόσο, είναι ότι όλα τα μεγέθη επηρεάζονται δραστικά από τον πόλεμο στην Ουκρανία, τη διάρκειά του και το κόστος που αυτός σωρεύει στην οικονομία της Ευρώπης – και της Ελλάδας.

Η εικόνα αυτή επιδεινώνεται και από το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι από τη μία δεν βιάζονται να καταλήξουν σε ένα κοινό πλαίσιο αντιμετώπισης των συνεπειών από τον πόλεμο στην Ουκρανία και από την άλλη δείχνουν να θεωρούν ότι η Ελλάδα δεν έχει και πολύ δημοσιονομικό χώρο για ευρείες παρεμβάσεις που θα προκαλούσαν πραγματική ελάφρυνση στους πολίτες.

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο πρόεδρος του Eurogroup Πασκάλ Ντόναχιου ζήτησε να υπάρξει ισορροπία ανάμεσα σε ασφαλές επίπεδο χρέους και την αντιμετώπιση των οικονομικών προκλήσεων, τονίζοντας ότι «αυτή η ισορροπία ήταν και θα είναι πάντα πολύ σημαντική».

Ψαλίδισμα ελπίδων

Το «ναυάγιο» στη σύνοδο των Βερσαλλιών της πρότασης της Γαλλίας, σε συνεργασία με την Ιταλία, για ευρωομόλογο για την άμυνα και την ενέργεια ουσιαστικά ψαλίδισε και τις ελπίδες της κυβέρνησης για ένα επιπλέον εργαλείο στη μάχη κατά της ακρίβειας.

Παράλληλα, η παραίνεση των Γερμανών και λοιπών «Βόρειων» για μεγαλύτερη αξιοποίηση των κονδυλίων του ταμείου ανάκαμψης είναι στην ουσία δώρο άδωρο, αφού οι δαπάνες που επιτρέπει είναι πολύ «στενές» και αυστηρά καθορισμένες και, φυσικά, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για, ας τις πούμε, «καταναλωτικές» ανάγκες, όπως οι παρεμβάσεις ελάφρυνσης στους λογαριασμούς της ενέργειας.

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και η αργόσυρτη συζήτηση στο πλαίσιο της Ε.Ε. περί αναθεώρησης του Συμφώνου Σταθερότητας, συζήτηση στην οποία η Ελλάδα επιχειρεί να θέσει εκ νέου το ζήτημα της εξαίρεσης από το έλλειμμα και το χρέος των αμυντικών δαπανών.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά το τέλος της συνόδου των Βερσαλλιών, ανέφερε ότι κατέθεσε εκ νέου την επιχειρηματολογία του «γιατί πρέπει οι αμυντικές δαπάνες ή τουλάχιστον οι υπερβάλλουσες αμυντικές δαπάνες – οι αμυντικές δαπάνες δηλαδή πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των αμυντικών δαπανών – να μην προσμετρούνται στο έλλειμμα και στο χρέος», ωστόσο ο ίδιος παραδέχθηκε ότι η συζήτηση θα αργήσει να ολοκληρωθεί, ενώ προς το παρόν το Eurogroup φαίνεται να αποκλείει κάτι τέτοιο.

Ρευστότητα

Όλα αυτά, προφανώς, δημιουργούν ένα «εκρηκτικό» μείγμα για την κυβέρνηση, η οποία, όπως προαναφέρθηκε, βλέπει τη φθορά της να αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις (έστω κι αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μοιάζει να την εισπράττει) και τη δυσφορία των πολιτών να αυξάνεται.

Επίσης τα αρχικά αισιόδοξα σενάρια περί μικρής διάρκειας της κρίσης πλέον έχουν πεταχτεί στον κάλαθο των αχρήστων και η κυβέρνηση καλείται να σχεδιάσει πολιτική με επικρατέστερο σενάριο ένα πολύ δύσκολο και απρόβλεπτο 2022 και πολλούς «αγνώστους» για το 2023.

Ταυτόχρονα, στον κάλαθο των αχρήστων – ειδικά μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία – πήγαν και τα σενάρια περί πρόωρων εκλογών την άνοιξη του 2022, με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Γιάννη Οικονόμου να δηλώνει ότι «η συζήτηση αυτή είναι εκτός τόπου και χρόνου».

Ωστόσο η ρευστότητα (γεωπολιτική, αλλά και στο εσωτερικό της χώρας) κάνει ακόμα πιο δύσκολο και τον σχεδιασμό της κυβέρνησης για πιθανή προσφυγή στις κάλπες πριν από το τέλος της τετραετίας. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι σκέψεις για νέα αλλαγή του εκλογικού νόμου δεν έχουν αποσυρθεί πλήρως από το τραπέζι (αν και η συνάρτηση που ένα τέτοιο νομοθέτημα θα κληθεί να επιλύσει είναι εξαιρετικά δύσκολη).

Όμως, η επικρατούσα αβεβαιότητα, ιδίως λόγω των συνεπειών του πολέμου, ενδεχομένως να κλείσει και ένα ενδεχόμενο «παράθυρο ευκαιρίας» για κάλπες το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους, όπερ σημαίνει ότι η δέσμευση της κυβέρνησης για εκλογές στο τέλος της τετραετίας ίσως μετατραπεί σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Και στο βάθος… πανδημία

Και επειδή ενός κακού μύρια έπονται, ανησυχία επικρατεί και για την πορεία της πανδημίας της Covid-19, η οποία λόγω πολέμου μπήκε σε «δεύτερο πλάνο» αλλά συνεχίζει να δίνει χιλιάδες κρούσματα, δεκάδες διασωληνωμένους και πολλούς νεκρούς σε καθημερινή βάση.

Ήδη σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες καταγράφεται σημαντική αύξηση κρουσμάτων και νοσηλειών με Covid-19, ενώ στην Ελλάδα, στα μεγάλα αστικά κέντρα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, κ.λπ.) καταγράφεται αύξηση του ιϊκού φορτίου στα αστικά λύματα, χτυπώντας «καμπανάκι» για πιθανή αναζωπύρωση της πανδημίας και νέο επιδημικό «τσουνάμι», σε μια στιγμή, μάλιστα, που η κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε άρση των περισσοτέρων περιοριστικών μέτρων που είχαν επιβληθεί πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων, όταν ακόμα «κάλπαζε» η παραλλαγή Όμικρον.

Διαβάστε επίσης

Κρατική επιδότηση στεγαστικών

Τα πολεμικά καταφύγια της Αθήνας: Ασυντήρητα και αναξιοποίητα επί δεκαετίες (Photos/Video)

Ακρίβεια: Εφιαλτική η λίστα των ανατιμήσεων σε καύσιμα και είδη διατροφής