Την εντεινόμενη τάση αποστροφής-αποφυγής των ειδήσεων στο ίντερνετ, την δυσφορία για την εξατομικευμένη από αλγόριθμο ειδησεογραφία και το αυξανόμενο έλλειμα εμπιστοσύνης σε πολλές χώρες, καταγράφει η νέα-ετήσια έκθεση/έρευνα του Ινστιτουτου Reuters για τη μελέτη της Δημοσιογραφίας (Reuters Institute for the Study of Journalism- RISJ), του πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Για την Ελλάδα -μια από τις 46 χώρες του κόσμου, που μελετά το έγκριτο Ινστιτούτο- τα νέα δεν είναι καλά για την εμπιστοσύνη που τρέφει ο κόσμος στα ΜΜΕ και την παρεχόμενη ενημέρωση. Σε σχέση με το 2022 ο δείκτης για την ελληνική μιντιακή κατάσταση σημείωσε πτώση οκτώ ποσοστιαίων μονάδων.

Το αίτημα για «μια ισχυρή προσφορά ακριβής, καλά χρηματοδοτούμενης, ανεξάρτητης δημοσιογραφίας παραμένει κρίσιμη, αλλά σε πολλές από τις χώρες που καλύπτονται από την έρευνα μας, διαπιστώνουμε ότι οι συνθήκες αυτές αμφισβητούνται από τα χαμηλά επίπεδα εμπιστοσύνης, μειωμένη αφοσίωση, και ένα αβέβαιο επιχειρηματικό περιβάλλον», σημειώνει ο καθηγητής Ράσμους Κλάις Νίλσεν, διευθυντής του Ινστιτούτου RISJ.

Οι ελπίδες ότι το διαδίκτυο θα μπορούσε να λειτουργήσει ως πολλαπλασιαστής δημοκρατικών διαλόγων/συζητήσεων ψαλιδίζονται καθώς οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι λιγόστεψαν εκείνοι που παρακολουθούσαν τις διαδικτυακές ειδήσεις από ό,τι στο παρελθόν (2016).

Η έρευνα έδειξε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο το 22% εμφανίζει ενεργό ενδιαφέρον για τις ειδήσεις ενώ σχεδόν οι μισοί (47%) δήλωσαν ότι δεν παρακολουθούν τις ειδήσεις στις πλατφόρμες και τα ΜΚΔ (Μέσα Κοινωνική Δικτύωσης).

Μείωση της εμπιστοσύνης στις ειδήσεις

Σε παγκόσμια κλίμακα εξάλλου έχει μειωθεί ο βαθμός εμπιστοσύνης στις ειδήσεις κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2022, χάνοντας τα όποια «κέρδη» είχαν σημειωθεί στην κορύφωση της πανδημίας. Με λίγα λόγια, μόλις τέσσερις στους δέκα εμπιστεύονται τις ειδήσεις στο διαδίκτυο.

Στις σκανδιναβικές χώρες η κοινή γνώμη εξακολουθεί να τρέφει εμπιστοσύνη στην ιντερνετική ενημέρωση σε υψηλό βαθμό.

Η Φινλανδία παραμένει η χώρα με τα υψηλότερα επίπεδα συνολικής εμπιστοσύνης (69%), ενώ η Ελλάδα (19%) έχει το χαμηλότερο επίπεδο μετά από ένα έτος που χαρακτηρίστηκε από έντονες διαφωνίες σχετικά με την ελευθερία του Τύπου και την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης. Το κλίμα επιβαρύνθηκε από το σκάνδαλο υποκλοπών τον τρόπο κάλυψης του.

Από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα της φετινής έρευνας είναι η μεταβαλλόμενη φύση των ΜΚΔ και εντοπίζεται στην μείωση εμπλοκής των χρηστών σε παραδοσιακά Δίκτυα, όπως το Facebook, ενώ καταγράφεται άνοδος του TikTok (και με νεανικά δημογραφικά) και άλλων δικτύων τα οποία έχουν κυρίως οπτικοακουστικό περιεχόμενο.

Δυσαρέσκεια για την αλγοριθμική ειδησεογραφία

Παρατηρήθηκε το εξής οξύμωρο. Αν και υπάρχει κατακερματισμός των καναλιών ενημέρωσης και εκπεφρασμένη δυσφορία από τους χρήστες για την παραπληροφόρηση και τους αλγόριθμους εντούτοις  η εξάρτηση από τους ενδιάμεσους, τους διανομείς ειδήσεων, δηλαδή πλατφόρμες ΜΚΔ κλπ, «βρίσκεται σε επίπεδα άνευ προηγουμένου και με αυξανόμενη τάση».

Αυτό οφείλεται στις συνήθειες  χρηστών νεότερων γενεών που μεγάλωσαν (αν όχι γαλουχήθηκαν) με τα ΜΚΔ και σήμερα δίνουν μεγαλύτερη προσοχή σε ινφλουένσερς ή διασημότητες, παρά στους δημοσιογράφους, ακόμα και όταν πρόκειται για την ενημέρωση τους.

Μια ακόμη διαπίστωση είναι πως έχει αναπτυχθεί μια γενική δυσαρέσκεια του κοινού για τον τρόπο που επιλέγεται το ειδησεογραφικό περιεχόμενο και την ίδια στιγμή ίσως αποτελεί μια ευκαιρία για εκδότες και δημοσιογραφικούς οργανισμούς για να αναπτύξουν κάτι καλύτερο. Πολλά ΜΜΕ εξετάζουν τώρα πως μπορούν να συνδυάσουν την αξιολόγηση ειδήσεων από το δημοσιογραφικό δυναμικό με τους αλγόριθμους με τρόπο ώστε να προσφέρουν αξιόπιστο- πολύτιμο περιεχόμενο στους καταναλωτές.

Αν και οι οπτικοποιημένες ειδήσεις εμφανίζουν αυξανόμενο ρυθμό ανάπτυξης σε όλες τις αγορές, με τον μεγαλύτερο όγκο τέτοιο περιεχομένου προσβάσιμο από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Youtube και το Facebook, η πλειοψηφία των χρηστών του διαδικτύου δηλώνει ότι εξακολουθεί ότι προτιμά να διαβάζει τις ειδήσεις παρά να τις παρακολουθεί ή να τις ακούει.

Η διαπίστωση αποφυγής ειδήσεων δεν είναι καινούργια ωστόσο φέτος επιχειρήθηκε για πρώτη φορά να εντοπιστούν αιτίες και τρόποι. Οι μισοί από εκείνους που απορρίπτουν τις ειδήσεις το κάνουν με ποικίλους τρόπους. Για παράδειγμα κλείνουν το ραδιόφωνο ή αλλάζουν σταθμού ή προσπερνούν τις ειδήσεις, σκρολάροντας, στα ΜΚΔ- συνήθης ενέργεια πολλών νέων με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, όπως σημειώνεται στην έρευνα. Άλλοι απενεργοποιούν τις ειδοποιήσεις στο κινητό ή τσεκάροντας ορισμένους τομείς επικαιρότητας, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και θεματολογία για την εθνική πολιτική. Κοινή συνισταμένη πάντως είναι πως οι αναγνώστες/ χρήστες αναζητούναξιόπιστο και διαφοροποιημένο ειδησεογραφικό περιεχόμενο, το οποίο να μην είναι τοξικό και να είναι ελκυστικό.

Διαβάστε επίσης:

Πορτοσάλτε για ναυαγούς: «Τους έδωσαν τρόφιμα και τα πέταξαν στη θάλασσα» (video)

Τατιάνα Στεφανίδου: Οργή στο Twitter μετά την αδιανόητη δήλωσή της για το ναυάγιο

Ευριπίδης Στυλιανίδης: Η Ροδόπη είναι μια ροζ κουτσουλιά στον απέραντο γαλάζιο χάρτη (Video)